Phụ huynh vô tình làm bệnh trẻ nặng hơn
BS Nguyễn Quang Vinh, Khoa Nhiễm - Thần kinh BV Nhi Đồng 1 chia sẻ, BV Nhi Đồng 1 đã từng tiếp nhận một bệnh nhi sốt co giật dẫn đến viêm phổi cấp, toàn bộ cơ thể tím tái. Khai thác bệnh sử ghi nhận, khi thấy trẻ lên cơn sốt co giật, người nhà đã vắt chanh vào miệng để giảm bệnh cho trẻ. Tuy nhiên, việc vắt chanh không hề làm giảm cơn co giật, nhưng lại gây cản trở đường thở của trẻ khiến trẻ nguy hiểm hơn.
Một trường hợp khác, một trẻ vào viện do bị tắc đường thở, viêm phổi cấp do nuốt phải chiếc răng bị gãy. Người nhà cho biết, khi thấy con co giật đã dùng đầu muỗng và đầu đũa cho vào miệng trẻ, để trẻ không bị nghiến rắng, cắn lưỡi. Nào ngờ, trong lúc cố gắng đưa đầu muỗng vào miệng trẻ đã khiến răng đứa trẻ bị gãy và mắc ở cuống họng làm nghẹt thở, viêm phổi cấp.
Hiện nay có rất nhiều bậc cha mẹ chưa hiểu đúng về việc co giật ở trẻ và tự điều trị cho con sai cách. Ảnh: NĐ
Bác sĩ cho biết, trẻ được tiếp nhận trong tình trạng viêm phổi cấp, phải thở bằng máy. Sau khi chụp CT các bác sĩ mới phát hiện chiếc răng đang mắc ở họng trẻ.
BS Đinh Tấn Phương, Trưởng khoa Cấp cứu BV Nhi Đồng 1 TP.HCM cũng cho biết, hiện nay có rất nhiều bậc cha mẹ chưa hiểu đúng về việc co giật ở trẻ và tự điều trị cho con sai cách. Đã có nhiều cha mẹ, cứ thấy con co giật là vắt chanh vào họng nhằm giảm co giật hoặc cho trẻ ngậm đầu đũa, đầu thìa để con không cắn vào lưỡi, nhưng đã vô tình mang đến nguy hiểm cho con.
Phân biệt co giật do sốt cao và co giật động kinh
Theo BS Đinh Tấn Phương, sốt co giật là tình trạng cấp cứu thường gặp ở trẻ nhỏ, trung bình mỗi năm có khoảng hơn 300 ca nhập viện để điều trị. Thế nhưng, hầu hết đều là những ca sốt cao co giật lành tính. Trung bình mỗi ngày nơi đây tiếp nhận khoảng 10 trẻ bị co giật, trong đó có 7 trường hợp sốt cao co giật lành tính.
Sốt cao co giật lành tính thường xảy ra ở trẻ từ 5 tháng đến 6 tuổi, khi trẻ sốt cao trên 39 độ C. Bệnh được gọi là lành tính vì trẻ chỉ co giật một lần, cơn co giật ngắn (1-2 phút), sau đó tự động hết, trẻ tỉnh táo sau khi co giật, không có biến chứng.
Còn co giật động kinh là những cơn co xảy ra khi trẻ không sốt hoặc sốt nhẹ, sau khi co giật trẻ bị liệt nửa người, ngưng thở, thở máy hoặc nặng hơn là hôn mê. Bệnh rất nguy hiểm đến trẻ, vì đây là những bệnh lý liên quan đến nhiễm khuẩn hệ thần kinh trung ương như: viêm não, viêm màng não, chấn thương sọ não, nhiễm khuẩn ở hệ thần kinh trung ương (viêm màng não do siêu vi), rối loạn điện giải do tiêu chảy, mất nước do hạ/tăng natri. Những trường hợp bệnh lý này chỉ chiếm khoảng 20% những ca nhập viện.
Theo BS Đinh Tấn Phương, sốt co giật là tình trạng cấp cứu thường gặp ở trẻ nhỏ, trung bình mỗi năm có khoảng hơn 300 ca nhập viện để điều trị. Ảnh: NĐ
Theo BS Nguyễn Kiến Minh, Khoa Thần kinh BV Nhi Đồng 1, nguyên nhân của co giật động kinh là do trẻ bị sang chấn trên não, sinh ngạt, sinh non tháng, viêm màng não, viêm não, u não hay do một số một số bệnh lý chuyển hóa… Tính đến nay, ở nước ta có khoảng 0,5% trẻ bị co giật động kinh.
BS Minh cho biết, khi khám cho trẻ bị co giật, các bác sĩ sẽ dựa vào lâm sàng và bệnh sử từ người nhà kể lại. Do đó, các bậc cha mẹ cần cẩn trọng trong việc xác định nguyên nhân co giật ở trẻ. Đặc biệt là những trường hợp co giật không có nguyên nhân (những nguyên nhân thường gặp là sốt, ói, tiêu chảy…), phần lớn đều liên quan đến các bệnh lí về thần kinh trung ương. Những bệnh lí này có thể là nhiễm trùng, nhiễm khuẩn hệ thần kinh, co giật sau chấn thương não và phổ biến nhất là động kinh.
"Khi con bị co giật, cha mẹ nên xem con giật như thế nào, co cứng toàn thân hay giật tay chân, khi giật đầu mặt có quay bên nào hay không, bé có bị mất ý thức hay không để xác định có nguyên nhân cụ thể", bác sĩ Minh nói.
BS Nguyễn Kiến Minh, Khoa Thần kinh BV Nhi Đồng 1. Ảnh: NĐ
Theo BS Nguyễn Quang Vinh, Khoa Nhiễm - Thần kinh BV Nhi Đồng 1, nhiều người còn lầm tưởng giữa triệu chứng co giật do sốt cao và co giật do động kinh. Việc chẩn đoán trẻ bị động kinh khá phức tạp, ngoài những biểu hiện lâm sàng thì bác sĩ sẽ chỉ định đo điện não, nặng hơn có thể chụp MRI não để tìm hiểu chính xác cơn co xuất phát từ vấn đề gì.
BS Nguyễn Quang Vinh, Khoa Nhiễm - Thần kinh BV Nhi Đồng 1. Ảnh: NĐ
Theo bác sĩ Nguyễn Quang Vinh, nếu bị sốt co giật do bệnh lý, trẻ có thể diễn tiến đến viêm não, với mức độ tử vong lên đến 30%. Vì thế, các bậc cha mẹ nên bình tĩnh tìm hiểu nguyên nhân khi trẻ co giật để điều trị đúng cách, sớm đưa đến các cơ sở y tế để được chuẩn đoán nguyên nhân co giật.
Cần xử lý như thế nào khi trẻ bị co giật và động kinh?
BS Phương cho biết, đối với những trường hợp sốt co giật thông thường, cha mẹ phải theo dõi con liên tục, tránh để trẻ co giật đến tím tái.
Khi xử lý tại nhà, cha mẹ cần cho bé nằm đầu trên gối cao để đường thở thông thoáng, nghiêng đầu sang bên và có thể dùng vật mềm đặt giữa hai hàm răng trẻ, tuyệt đối không cạy miệng trẻ tránh làm gãy răng, gây dị vật đường thở; cởi đồ và lau bằng nước ấm để giảm thân nhiệt cho trẻ.
BS Phương cho biết, đối với những trường hợp sốt co giật thông thường, cha mẹ phải theo dõi con liên tục, tránh để trẻ co giật đến tím tái. Ảnh: NĐ
"Khi co giật, trẻ thường bị mất ý thức, phản xạ hầu, họng mất đi, biểu hiện là tình trạng hít sặc. Di chứng cơ bản nhất là tình trạng thiếu oxy ở não. Phụ huynh cần tìm cách làm cho nhớt từ miệng chảy ra để không làm thiếu oxy, bằng cách ngửa đầu trẻ ra để đường thở được thông.
Nếu trẻ lên cơn sốt phải tìm cách cho trẻ hạ sốt ngay bằng các phương pháp vật lý như lau nước ấm, đặt thuốc sốt ở hậu môn. Làm mọi cách để trẻ không bị tím, kê đầu cao, không để miệng trẻ bị ách tắc. Thông thường khi trẻ bị co giật lành tính thì sẽ tự hết.
Vắt chanh vào miệng trẻ, cho đầu đũa, đầu muỗng vào miệng trẻ là vô cùng nguy hiểm, vô tình làm tình trạng bệnh trở nặng hơn vì có thể gây nguy cơ dị vật hay thức ăn vào đường thở, gây tắt đường thở làm nguy hiểm đến tính mạng trẻ", bác sĩ Phương khuyên cáo.
Đối với những trường hợp bị động kinh, theo BS Nguyễn Kiến Minh, chuyên khoa thần kinh BV Nhi Đồng 1, cần phải có phác đồ điều trị lâu dài theo chỉ định của BS . "Sau 2 năm điều trị, nếu kiểm tra trên kết quả điện não không thấy dấu hiệu sóng động kinh thì sẽ ngưng thuốc. Ngoài ra, trong quá trình điều trị, nếu trẻ chậm nói, chậm đi có thể phối hợp với vật lý trị liệu", BS Minh cho biết.