(CAO) Liên quan đến vụ một du khách nước ngoài và hướng dẫn viên (HVD)
tử vong tại thác
Hang Cọp (Đà Lạt, Lâm Đồng), Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Ngô Hoài Chung đề nghị UBND tỉnh xác minh, điều tra vụ việc, sớm có kết luận chính thức đối với việc vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân có liên quan và xem xét xử lý nghiêm các sai phạm theo quy định của pháp luật.
Sau 3 tháng tiến hành điều tra, làm rõ vụ tai nạn xảy ra tại thác Hang Cọp (xã Xuân Thọ - TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng), ngày 29-5-2017, Văn phòng cơ quan CSĐT công an Lâm Đồng (PC44) đã có báo cáo toàn bộ diễn biến vụ việc đến Ban giám đốc công an tỉnh để nhận chỉ đạo xử lý vụ án. Theo đó, vụ án xuất hiện nhiều tình tiết khá bất ngờ, là bài học cảnh tỉnh về công tác làm du lịch mạo hiểm đối với các công ty khai thác du lịch.
Diễn biến vụ tai nạn
Giữa trưa, chiều ngày 23-2-2017, dư luận cả nước lại một phen xôn xao trước thông tin, có 2 người bị tai nạn tử vong tại thác Hang Cọp, trong đó, 1 du khách nam người Ba Lan và 1 nam hướng dẫn viên du lịch (HDV) của Công ty NHH dịch vụ du lịch Giấc Mơ Vàng (Gold Dream), địa chỉ tại số 18 Trương Công Định, phường 1 - TP. Đà Lạt.
Trụ sở công ty du lịch Giấc Mơ Vàng đến nay đang bị niêm phong, cấm hoạt động
Theo điều tra của cơ quan công an, Công ty TNHH dịch vụ du lịch Giấc Mơ Vàng do Đỗ Tuấn (SN 1990), HKTT tại huyện Chư Pưh - Gia Lai là giám đốc, có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh do Sở kế hoạch đầu tư tỉnh Lâm Đồng cấp. Ngành nghề kinh doanh: Kinh doanh lữ hành đối với khách du lịch nội địa ở Việt Nam. Tối ngày 22-2-2017, Tuấn nhận điện thoại từ khách sạn Trung Cang trên đường Bùi Thị Xuân và khách sạn Phương Hạnh trên đường 3/2 TP. Đà Lạt báo có khách nước ngoài đi tour du lịch mạo hiểm tại thác Hang Cọp nên Tuấn nhắn tin, gọi điện thoại báo cho Tô Ọuốc Khánh và Cao Minh Quang là cộng tác viên của công ty biết để chuẩn bị hướng dẫn đoàn đi.
Cả Tuấn và Quang đều chưa có thẻ HDV du lịch. Khoảng 8 giờ sáng ngày 23-2, Tuấn thuê xe ô tô du lịch loại 16 chỗ do tài xế Nguyễn Văn Long (SN 1967) điều khiển. Khánh và Quang chuẩn bị đồ bảo hộ leo núi và lội suối bỏ lên xe, sau đó đến 2 khách sạn nói trên, đón 3 nhóm khách, gồm 8 người nước ngoài, chở xuống thác Hang Cọp.
Đến nơi, Khánh phát đồ bảo hộ leo núi, lội suối để mọi người mặc vào rồi dẫn họ đi bộ theo đường mòn đến đỉnh thác. Quang đi bộ theo đường mòn khác xuống chân thác (tất cả đều mặc đồ bảo hộ). Tại đỉnh thác, Tô Quốc Khánh sử dụng dây dù, một đầu được buộc vào móc sắt đóng cố định vào tảng đá để hướng dẫn cho từng người khách đu dây theo dòng nước chảy xuống phía dưới chân thác. Quang đứng chờ ở dưới chân thác để đón khách khi xuống tới nơi và tháo móc sắt ra khỏi đai bảo hiểm.
Sau khi cột dây xong, từng người một trong đoàn đu dây xuống chân thác, cứ như vậy hết người này đến người khác và đã có 4 người khách đu dây theo dòng nước xuống dưới thác. Khoảng 10 giờ cùng ngày, trong khi anh Cwiakala Rafal Witold (SN 1984, quốc tịch Ba Lan) đang đu dây theo dòng nước đến lưng chừng thác, ở phía trên Tô Quốc Khánh nắm chặt sợi dây dù thì cùng lúc này có một dòng nước mạnh từ suối bất ngờ đổ ập xuống thác, trùm kín cuốn trôi 2 người.
Mọi người kêu cứu và cùng nhau đi xuống dưới chân thác lần theo dòng nước để tìm kiếm. Khoảng 30 phút sau, anh Martin Helth (người nước ngoài cùng tham gia chuyến du lịch) phát hiện anh Cwiakala Rafal Witold bị kẹt vào khe đá, cách vị trí xảy ra tai nạn khoảng 450m về phía hạ nguồn. Anh Martin Helth kéo nạn nhân lên tảng đá và hô hấp nhân tạo nhưng nạn nhân đã tử vong. Cùng đó, anh Martin Helth phát hiện thấy anh Tô Quốc Khánh cũng bị mắc kẹt vào một khe đá, cách anh Cwiakala Rafal Witold khoảng 10m. Anh Martin Helth đưa anh Khánh lên tảng đá, hô hấp nhân tạo, nhưng anh Khánh đã chết nên hô hoán mọi người chạy đến.
Nguyên nhân chủ quan và khách quan
Cơ quan công an xác định, tại hiện trường, ngay cổng vào khu du lịch có một tấm biển hình chữ nhật màu đỏ, kích thước 1.2x0.8m có ghi dòng chữ bằng hai thứ tiếng Việt, Anh: “Cấm du khách nước ngoài chơi trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp”. Phía dưới thác có một tảng đá khá bằng phẳng, kích thước 4x5m, tại đó có 2 chốt kim loại bằng sắt được khoan đóng cố định vào tảng đá. Tại 2 móc sắt này có một số sợi dây dù dạng tròn (đường kính 1cm) và dẹp (đường kính 4cm) được móc vào móc sắt, dây được thả trôi theo dòng thác. Khi hai nạn nhân bị nạn, sợi dây dù bị đứt nham nhở, có thể do lực nước xoáy. Phía dưới thác rất nhiều những tảng đá to, nhỏ nằm ngổn ngang, nhiều tảng đá dựng đứng, trơn trượt, chỗ nước sâu nhất là 1,6m.
Ngành chức năng địa phương sau đó tiến hành khám nghiệm tử thi với nạn nhân Tô Quốc Khánh, đồng thời chuyển thi hài anh Cwiakala Rafal Witold đến Trung tâm pháp y TP. Hồ Chí Minh bảo quản, chờ ý kiến của Lãnh sự quán Ba Lan. Gia đình anh Cwiakala Rafal Witold sau đó từ chối giải phẫu tử thi nên đến nay không có kết luận cụ thể về nguyên nhân cái chết của nạn nhân.
Cơ quan chức năng tại hiện trường vụ tai nạn thác Hang Cọp
Phía cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng và đại diện Bộ ngoại giao Việt Nam sau đó đã bàn giao thi thể cùng các đồ vật, tài sản của anh Cwiakala Rafal Witold cho gia đinh nạn nhân. Phía gia đình anh Cwiakala Rafal Witold cho rằng, đây chỉ là tai nạn đáng tiếc và cam kết: không đưa vụ việc ra Tòa, không có khiếu nại, thắc mắc với các cơ quan chức năng phía Việt Nam liên quan đến sự việc, không yêu cầu Cty Gold Dream bồi thường.
Nạn nhân Tô Quốc Khánh (SN 1994), trú xã Phúc Thọ, huyện Lâm Hà – Lâm Đồng, xác định chết do nguyên nhân: suy hô hấp cấp do ngạt nước. Tử thi bị đa chấn thương: đầu, ngực, lưng, bị gãy nhiều xương sườn. Giữa gia đình anh Khánh và Đỗ Tuấn – giám đốc Cty Gold Dream sau đó thỏa thuận, phía anh Đỗ Tuấn bồi thường cho gia đình anh Khánh số tiền 60 triệu đồng để lo mai táng cho anh Khánh. Gia đình anh Khánh sau đó đã làm đơn bãi nại cho Đỗ Tuấn.
Cơ quan điều tra nhận định, đến nay với những tài liệu chứng cứ thu thập được cùng với lời khai nhận của Đỗ Tuấn, xác định: Đỗ Tuấn là giám đốc Công ty TNHH DVDL Giấc Mơ Vàng đã tổ chức kinh doanh tour du lịch mạo hiểm cho khách du lịch người nước ngoài mà trong giấy phép kinh doanh không được phép kinh doanh; sử dụng HDV không có thẻ HDV quốc tế; biết địa điểm tổ chức tour du lịch mạo hiểm tại thác Hang Cọp đã có biển cấp du khách nước ngoài chơi trò chơi mạo hiểm nhưng vẫn “hợp đồng miệng” với cộng tác viên đưa du khách vào chơi, dẫn đến tai nạn đặc biệt nghiêm trọng. Hành vi của Đỗ Tuấn đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm “Vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính”, quy định tại Điều 99 Bộ luật hình sự. Do đó, Tuấn bị đề nghị khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú.
Ngoài ra, qua điều tra còn xác định: Vào lúc 9 giờ đến 9 giờ 15 ngày 23-2-2017 (hôm xảy ra vụ tai nạn), anh Bùi Lý Tưởng (SN 1977), nhân viên Trung tâm quản lý đầu tư và khai thác công trình thủy lợi Đà Lạt, người trực tiếp quản lý vận hành đập Thành Lộc đã mở cống xả bùn đáy để cải tạo nguồn nước, do vậy nước từ đập Thành Lộc theo suối chảy về thác Hang Cọp, trùng với thời điểm nhóm du khách người nước ngoài đang thực hiện tour du lịch mạo hiểm tại thác Hang Cọp (cách đập Thành Lộc khoảng 2km về phía hạ nguồn). Đập thủy lợi Thành Lộc được xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 2011, mục đích ngăn dòng suối để tích nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp của người dân xã Xuân Thọ. Vào mùa mưa (tháng 7 đến tháng 11 hàng năm) do lượng nước và rác chảy từ đầu nguồn về nhiều làm cho cống đập bị tắc, nguồn nước bị đục nên người dân không có nhu cầu sử dụng, vì vậy cống đập thường xuyên được mở để nước chảy tự do.
Vào mùa khô (từ tháng 12 năm trước đến tháng 7 năm sau), phải cung cấp nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp của người dân xã Xuân Thọ nên phải đóng cống để tích nước và bơm nước phục vụ nhân dân. Trong mùa khô, khi có những cơn mưa trái mùa xảy ra làm cho nước bị đục thì phải tiến hành xả đáy tháo bùn để cải tạo nguồn nước phục vụ nhân dân. Ngày 21-2-2017, hai anh Tưởng và Tuất đã làm việc với UBND xã Xuân Thọ và lập biên bản về việc ngưng cung cấp nước cho hệ thống Đa Lộc vào ngày 23-2-2017 vì nguồn nước không đảm bảo, nhưng do sơ xuất đã không thông báo sẽ xả bùn đáy của đập vào lúc 9 giờ ngày 23-2-2017 để UBND xă Xuân Thọ thông báo cho khu vực hạ lưu đảm bảo an toàn. Do đó, cơ quan điều tra tiếp tục thu thập thêm tài liệu, chứng cứ, điều tra làm rõ hành vi của Bùi Lý Tưởng và Trương Công Tuất để xử lý theo quy định pháp luật. Ngoài ra, cũng cần làm rõ thêm trách nhiệm của Ban quản lý khu du lịch thác Hang Cọp để xử lý theo quy định.
Đại tá Vũ Nhân Khánh – Phó giám đốc công an tỉnh Lâm Đồng, Thủ trưởng cơ quan CSĐT công an tỉnh Lâm Đồng cho rằng, vụ tai nạn xảy ra có những yếu tố chủ quan và khách quan. Qua vụ việc này, các nhà làm du lịch; các cơ quan quản lý, vận hành tại các khu, tuyến, địa điểm du lịch và cá nhân những người tham gia cần rút ra những bài học kinh nghiệm để tránh xảy ra tai nạn đáng tiếc, ảnh hưởng đến du lịch địa phương và cả nước.
Trước đó, ngay sau khi vụ tai nạn xảy ra, Tổng cục Du lịch đã ký công văn hỏa tốc, đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng quan tâm chỉ đạo Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch phối hợp với các cơ quan chức năng xác minh, làm rõ vụ việc, rà soát quy trình, thủ tục, điều kiện tổ chức tour du lịch nêu trên của Công ty TNHH Giấc mơ vàng; đồng thời kiến nghị công an tỉnh Lâm Đồng khẩn trương xác minh, điều tra vụ việc, sớm có kết luận chính thức đối với việc vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân có liên quan, dựa trên cơ sở vi phạm đã kết luận, xem xét xử lý nghiêm các sai phạm theo quy định của pháp luật.