Trung Quốc là nơi đắt đỏ hàng đầu trên thế giới để nuôi dạy một đứa trẻ

Nghiên cứu do Viện nghiên cứu dân số YuWa có trụ sở tại Trung Quốc công bố hôm 21/2 cho thấy chi phí trung bình trên toàn quốc để nuôi một đứa trẻ từ sơ sinh đến 17 tuổi là khoảng 74.800 USD – và tăng lên hơn 94.500 USD để hỗ trợ một đứa trẻ có bằng cử nhân đại học.

Báo cáo cho biết chi phí nuôi một đứa trẻ đến 18 tuổi ở Trung Quốc cao gấp 6,3 lần so với GDP bình quân đầu người của nước này - tỷ lệ chỉ đứng sau nước láng giềng Đông Á là Hàn Quốc, quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới và là nơi có chi phí nuôi dưỡng trẻ em bằng 7,79 lần GDP bình quân đầu người.

Để so sánh, báo cáo thông tin chi phí nuôi dạy trẻ chỉ bằng 2,08 lần GDP bình quân đầu người ở Úc, 2,24 lần ở Pháp, 4,11 lần ở Hoa Kỳ và 4,26 lần ở Nhật Bản - một quốc gia Đông Á khác từ lâu đã phải vật lộn với tình trạng dân số già đi nhanh chóng và tỷ lệ sinh giảm.

Báo cáo cho biết: “Vì những lý do như chi phí sinh con cao và sự khó khăn của phụ nữ trong việc cân bằng giữa gia đình và công việc, mức độ sẵn sàng sinh con của người dân Trung Quốc gần như thấp nhất trên thế giới. Không quá lời khi mô tả tình hình dân số hiện tại là sự sụt giảm về dân số sinh”.

Một cặp vợ chồng chở con trên đường phố Bắc Kinh - Trung Quốc 

Dân số Trung Quốc đã giảm trong hai năm qua, với năm 2023 đánh dấu tỷ lệ sinh thấp nhất kể từ khi thành lập nhà nước Trung Quốc hiện đại vào năm 1949.

Năm ngoái, Trung Quốc đã bị Ấn Độ vượt qua để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới. Cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đe dọa tác động đáng kể đến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - và ngày càng trầm trọng hơn trong những năm gần đây bất chấp nỗ lực của chính quyền nhằm đảo ngược xu hướng sau nhiều thập kỷ áp dụng chính sách hạn chế sinh sản.

Mặc dù chính phủ đã nới lỏng giới hạn về số lượng con được phép sinh cho mỗi cặp vợ chồng, phát động các chiến dịch quốc gia khuyến khích các gia đình sinh thêm con và đưa ra các biện pháp hỗ trợ tài chính, nhưng vẫn không có nhiều thay đổi - một phần vì đối với nhiều phụ nữ, sự hy sinh là không đáng, báo cáo của YuWa cho biết.

Báo cáo cũng cho biết, phụ nữ nghỉ thai sản có thể phải đối mặt với “sự đối xử bất công” tại nơi làm việc như bị chuyển sang nhóm khác, bị giảm lương hoặc bỏ lỡ cơ hội thăng tiến.

Họ nói thêm rằng nếu chi phí nghỉ thai sản hoàn toàn do các công ty gánh chịu mà không có sự trợ giúp của chính phủ, thì người sử dụng lao động có thể tránh tuyển dụng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ – điều đã được thấy rộng rãi ở Trung Quốc, với các báo cáo về việc phụ nữ được hỏi về kế hoạch hóa gia đình trong các cuộc phỏng vấn xin việc, hoặc bị chuyển giao vai trò ngay cả khi họ không có kế hoạch sinh con.

Và trong khi một số phụ nữ ngừng làm việc hoàn toàn trong khi nuôi con, điều đó khiến việc quay trở lại lực lượng lao động trở nên vô cùng khó khăn. Theo trích dẫn nghiên cứu từ nhiều bài báo, những phụ nữ có con có thể bị giảm lương từ 12% đến 17%.

Những sự hy sinh này có thể đã phổ biến hơn trong những thập kỷ qua - nhưng phụ nữ Trung Quốc có trình độ học vấn cao hơn và độc lập về kinh tế hơn bao giờ hết, và hiện nay số lượng nữ giới tham gia các chương trình giáo dục đại học nhiều hơn nam giới.

Các chuyên gia trước đây cho biết, với rất nhiều thành tựu đạt được trong những năm gần đây, phụ nữ ngày càng ưu tiên sự nghiệp và phát triển bản thân hơn các cột mốc truyền thống như kết hôn và sinh con.

Sau đó là chi phí về thời gian, nhân công và tiền bạc để nuôi dạy một đứa trẻ.

Nghiên cứu cho thấy phụ nữ ở Trung Quốc chịu trách nhiệm chính về các công việc gia đình như nấu ăn, dọn dẹp và mua sắm – cũng như chăm sóc con cái, bao gồm cả việc chạy đến trường đón con, giúp làm bài tập về nhà và dạy kèm.

Trích dẫn một bài báo năm 2018, điều này có nghĩa là phụ nữ mất gần 5 giờ mỗi ngày - để giải trí và làm việc được trả lương - thay vào đó hầu hết thời gian đó dành cho việc nhà. Báo cáo của YuWa cho biết, mặc dù các ông bố cũng mất đi thời gian rảnh rỗi nhưng giờ làm việc được trả lương của họ không thay đổi đáng kể - và sự nghiệp của họ không bị ảnh hưởng đáng kể.

Báo cáo cho hay: “Vì môi trường xã hội hiện tại ở Trung Quốc không thuận lợi cho việc sinh con của phụ nữ nên chi phí về thời gian và cơ hội để phụ nữ sinh con là quá cao. Một số phụ nữ phải từ bỏ việc sinh con để đổi lấy cơ hội thành công trong sự nghiệp”.

Nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 5,2% vào năm 2023, tốt hơn một chút so với mục tiêu chính thức mà Bắc Kinh đặt ra. Nhưng đất nước này đang phải đối mặt với vô số thách thức, bao gồm suy thoái tài sản kỷ lục, tỷ lệ thanh niên thất nghiệp gia tăng, áp lực giảm phát, vỡ nợ doanh nghiệp gia tăng và căng thẳng tài chính gia tăng tại chính quyền địa phương.

Báo cáo cảnh báo rằng tỷ lệ sinh giảm có thể tác động sâu sắc đến tăng trưởng kinh tế, hạnh phúc chung của người dân và vị thế toàn cầu của Trung Quốc.

Các tác giả kêu gọi các chính sách quốc gia giảm chi phí sinh con “càng sớm càng tốt” - chẳng hạn như trợ cấp tiền mặt, thuế và nhà ở, nghỉ thai sản và nghỉ sinh con bình đẳng, bảo vệ quyền sinh sản của phụ nữ độc thân và cải cách giáo dục.