(CATP) Monsanto là cái tên không còn xa lạ với người Việt Nam. Đây là một trong những công ty chế tạo ra chất độc da cam rải xuống Việt Nam trong giai đoạn chống Mỹ, mà đến giờ còn hàng triệu nạn nhân đang chờ một bản án công minh.
Làm nghề trồng trọt ở Bernac, sau hơn 10 năm theo đuổi vụ kiện, ông Paul Francois là người Pháp đầu tiên dũng cảm lên tiếng về mức độ độc hại của chất hóa học khai quang diệt cỏ. Trước khi bị nhiễm, ông luôn sử dụng chất hóa học do công ty Monsanto sản xuất trong canh tác để tăng năng suất hoa màu. Nhưng vào ngày 27-4-2004, trong lúc kiểm tra bồn đựng chất hóa học, ông vô ý hít phải một lượng khí độc hại. Vừa khạc ra máu, ông đã được đưa đi cấp cứu, nhưng đã hôn mê.
Sau năm tuần điều trị, ông trở lại làm việc nhưng thường xuyên nhức đầu dữ dội, hay quên và găp khó khăn khi trò chuyện. Đến tháng 11-2004 một lần nữa ông bất tỉnh. Các bác sĩ đã tìm ra một phần não bị hủy hoại của ông và chú ý tìm hiểu hỗn hợp chất khai quang diệt cỏ dưới cái tên thương mại Lasso do Monsanto sản xuất, bán trên thị trường. Đến tháng 5-2005 thì chất độc này được xác định là Monochlorobenzène, hóa chất cực độc có 50% trong hỗn hợp diệt cỏ, khai quang Lasso.
Ông Paul Francois -Ảnh: Le Monde
Tháng 11-2009, Tòa án dân sự xã hội Angoulême công nhận ông Paul Francois bị tai nạn nghề nghiệp và Cơ quan bảo hiểm xã hội MSA phải trả tất cả phí tổn cho ông. Ngày 28-1-2010, Tòa án phúc thẩm Bordeaux phán quyết chất Lasso là nguyên nhân chính gây nên bệnh tật cho ông Paul Francois.
Người nông dân Pháp dũng cảm này bắt đầu thưa kiện hãng Monsanto tháng 2-2007 và chất Lasso bị cấm bán tại Pháp tháng 11-2007.
Ngày 10-9-2015 Tòa phúc thẩm ở Lyon xác định bản án của tòa sơ thẩm phán quyết vào năm 2012 trong vụ việc “Lasso/Paul Francois”, phần trách nhiệm thuộc về Monsanto và công ty này phải bồi thường toàn bộ cho ông Paul Francois.
Luật sư của ông Paul Francois là Francois Lafforgue nhận định: “Lần đầu tiên nhà sản xuất thuốc diệt cỏ khai quang phải bồi thường cho một nông dân bị trúng độc. Quyết định pháp lý này sẽ là điểm xuất phát cho làn sóng đòi bồi thường lớn hơn”.
Thuốc trừ cỏ thương hiệu Lasso của Monsanto đóng chai tại Việt Nam - Ảnh: http://baovecaytrong.com
Bà Maria Pelletier, người đứng đầu Tổ chức phi chính phủ Generations Futures (Những thế hệ tương lai), nhấn mạnh: “Việc nhận trách nhiệm của Monsanto trong vụ án này là điều cơ bản: các nhà sản xuất đưa vào thị trường những sản phẩm do họ chế tạo và sản xuất từ đây phải hiểu rằng họ không thể trốn tránh trách nhiệm đối với người tiêu dùng và họ sẽ phải bồi thường. Đây là bước tiến mở ra hy vọng cho tất cả nạn nhân khác của chất diệt cỏ khai quang”...
Hiện tại cứ 6 tháng ông Francois lại tái khám trong bệnh viện.
Thuốc diệt cỏ, khai quang Lasso của Monsanto
Chiến thắng của ông có ảnh hưởng lớn đối với vụ kiện chất độc da cam của bà Trần Tố Nga, một Việt kiều tại Pháp, đang khởi kiện chống Monsanto và những công ty sản xuất chất hóa học khác, đối với các nạn nhân chất độc da cam tại Việt Nam.