(CAO) Hôm 15-1, Reuters đưa tin chính quyền Trung Quốc đã lên án bình luận của thủ tướng Canada Justin Trudeau là “vô trách nhiệm” sau khi nước này phản ứng trước việc toà án ở Trung Quốc kết án một công dân Canada án tử với tội danh buôn ma tuý.
Trước đó, một toà án ở thành phố Đại Liên (Trung Quốc) tuyên Robert Schellenberg– công dân Canada án tử hình với cáo buộc người này âm mưu vận chuyển ma tuý đá từ nước này sang Úc vào năm 2014. Án tử được tuyên trong bối cảnh quan hệ ngoại giao Canada – Trung Quốc đang căng thẳng và “đóng băng” sau khi chính quyền Ottawa bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu – Giám đốc tài chính toàn cầu (CFO) của tập đoàn Huawei theo yêu cầu của Mỹ.
Vài ngày sau đó, Trung Quốc đã bắt giữ 2 công dân Canada là nhà cựu ngoại giao Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor với cáo buộc 2 người này có hoạt động “gây tổn hại đến an ninh quốc gia Trung Quốc”.
Nay đến vụ Schellenberg bị xử tử. Đáng chú ý là vào năm 2016, phiên toà đầu tiên của Trung Quốc xử Schellenberg đã kết án người này 15 năm tù liên quan đến vụ vận chuyển ma tuý trên. Nhưng đến tháng 12-2018, toà án cấp cao Trung Quốc lật lại hồ sơ, cho biết họ đã tìm thấy thêm bằng chứng cho thấy Schellenberg đóng vai trò chủ đạo trong đường dây này. Án tử sau đó đã được tuyên hôm 14-1.
Công dân Canada - Schellenberg bị kết án tử ở toà án thành phố Đại Liên hôm 14-1 - Ảnh: Toà án Đại Liên
Tháng 12 lại “trùng” với thời điểm Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu của Mỹ. Thủ tướng Canada – Trudeau nhấn mạnh ông “quan ngại sâu sắc” trước bản án, cho rằng Bắc Kinh đã “áp đặt, chuyên quyền” khi tuyên bản án này.
Đáp lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Hoa Xuân Oánh hôm 15-1 nhấn mạnh Bắc Kinh “không hài lòng sâu sắc” trước bình luận này của thủ tướng Canada. Bà chỉ trích: “Những bình luận này thể hiện sự thiếu hiểu biết cơ bản nhất về hệ thống tư pháp”.
Hôm 15-1, Canada cũng đồng thời phát đi cảnh báo công dân cần cẩn trọng khi đến Trung Quốc vì sợ chính quyền nước này gây “khó dễ”, cố tình câu lưu hay bắt người. Lời qua tiếng lại, bà Oánh nhấn mạnh bản án tử hình toà Đại Liên tuyên liên quan đến tội danh buôn ma tuý. Phát ngôn viên này nhấn mạnh: “Chúng tôi thúc giục phía Canada tôn trọng luật pháp, chủ quyền của Trung Quốc, ngưng các nhận xét vô trách nhiệm”.
Bản án tử dành cho công dân Canada vấp phải nhiều chỉ trích từ các nhóm vận động nhân quyền quốc tế, xem đây là động thái gây sức ép của Bắc Kinh lên chính quyền Ottawa nhằm buộc họ thả bà Chu.
Dù Mỹ là bên yêu cầu Canada bắt bà Chu nhưng Bắc Kinh dường như không dám “làm căng” với Mỹ vì Mỹ - Trung đang bước vào những cuộc đàm phán thương mại căng thẳng. Mỹ có thể gây ra nhiều bất lợi cho Bắc Kinh nếu bị chỉ trích. Canada nay thay Mỹ hứng lấy “mũi dùi” từ Bắc Kinh vì chính quyền Trung Quốc cần một bên “chịu trách nhiệm”, thể hiện cho người dân thấy chính quyền đã cứng rắn thế nào trên trường quốc tế.