Đất sử dụng 40 năm, chỉ được "hỗ trợ" (?)
Hồ sơ thể hiện: Ngày 12-7-2007, UBND tỉnh Hậu Giang ban hành QĐ "quy hoạch đất để đầu tư dự án xây dựng công trình kè kênh xáng Xà No giai đoạn 2" (gọi tắt là dự án). Hơn 10 năm sau, Phó chủ tịch UBND H.Châu Thành A - Võ Quốc Sử ký QĐ số 5868/QĐ-UBND ngày 20-12-2017, thu hồi đất của ông Võ Văn Đoàn để thực hiện dự án (đợt 2).
QĐ số 5868 xác định: Đất mà hộ ông Đoàn đang sử dụng bị thu hồi là đất ở tại đô thị, diện tích 107,4m2 tọa lạc ấp Thị Tứ, thị trấn (TT) Một Ngàn. Theo sổ mục kê và bản đồ địa chính, đất do Nhà nước quản lý.
Cùng ngày 20-12-2017, Phó chủ tịch Võ Quốc Sử ký QĐ "phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (TĐC)". Theo đó, hộ ông Đoàn được nhận 1,312 tỷ đồng, bao gồm các khoản: Bồi thường, hỗ trợ về nhà ở và công trình (956,18 triệu đồng), bồi thường về cây trồng (208.000 đồng), hỗ trợ về đất (289,98 triệu đồng), hỗ trợ di chuyển (7 triệu), hỗ trợ ổn định sản xuất (35,37 triệu), hỗ trợ tiền ăn (23,76 triệu).
Cũng trong ngày 20-12-2017, ông Sử ký QĐ thu hồi 92,2m2 đất (giáp với phần đất 107,4m2) của ông Đoàn, đang xảy ra tranh chấp. Sau này, UBND H. Châu Thành A đã ký QĐ điều chỉnh, xác định 92,2m2 đất của ông Đoàn sử dụng, được hỗ trợ số tiền 263,36 triệu đồng.
Vợ chồng ông Đoàn - bà Ba bên hồ sơ nhà đất 172
Ông Đoàn có đơn khiếu nại, đề nghị UBND H. Châu Thành A giải quyết 1 suất TĐC cho ông và vợ là bà Lê Thị Ba (hộ chính) và 3 suất TĐC cho 3 con của ông Đoàn đã lập gia đình (hộ phụ).
Ngày 3-3-2020, Phó chủ tịch Võ Quốc Sử ký QĐ số 811/QĐ-UBND, xác định hộ ông Đoàn không đủ điều kiện để được giải quyết TĐC. Bởi ông sử dụng đất do Nhà nước quản lý, không được bồi thường về đất, mà chỉ được hỗ trợ. Tại thời điểm thực hiện dự án, ông Đoàn còn nhà ở khác. Cả 3 hộ phụ cũng không đủ điều kiện giải quyết TĐC, vì hộ chính là ông Đoàn không được bồi thường về đất. Như vậy, yêu cầu của hộ ông Đoàn bị bác toàn bộ.
Luật sư Nguyễn Minh Tường - Công ty Luật Phan Nguyễn, TPHCM, nêu quan điểm: Qua các tài liệu có trong hồ sơ do vợ chồng ông Đoàn cung cấp cho thấy: Hộ ông Đoàn có quá trình sử dụng đất ổn định hơn 40 năm. Trong trường hợp này, dù ông Đoàn có nhận chuyển nhượng hợp lệ hay không cũng được xác định là người "chiếm hữu ngay tình". Theo khoản 2 Điều 101 Luật Đất đai năm 2013, hộ ông Đoàn là người sử dụng đất ổn định, hợp pháp. Do đó, nếu phần đất này nằm trong quy hoạch sử dụng đất của Nhà nước thì phải thực hiện thủ tục thu hồi và bồi thường hỗ trợ theo đúng quy định của pháp luật đất đai.
Ông Đoàn tiếp tục khiếu nại lên UBND tỉnh Hậu Giang. Ngày 19-6-2020, Phó ban tiếp công dân tỉnh Võ Tuấn Khanh, ký văn bản "trả lại đơn" cho ông Đoàn vì "đã hết thời hiệu, thời hạn giải quyết theo quy định pháp luật". Đồng thời, Phó ban Võ Tuấn Khanh hướng dẫn ông Đoàn có quyền khởi kiện tại tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính.
Ngày 8-7-2021, ông Võ Quốc Sử lúc này đã lên chức Chủ tịch UBND H. Châu Thành A, ký QĐ số 2901/QĐ-UBND "cưỡng chế thu hồi đất" của hộ ông Đoàn.
Cần xem xét thấu tình, đạt lý
Trong đơn gửi Báo CATP kèm theo các tài liệu liên quan, vợ chồng ông Đoàn trình bày: Phần đất bị thu hồi 199,6m2 (107,4m2 + 92,2m2) do gia đình ông Đoàn sử dụng ổn định từ năm 1979 đến nay. Trên khu đất, ông đã xây nhà ở (địa chỉ số 172, ấp Thị Tứ, TT. Một Ngàn), mở cơ sở mua bán phân bón, vật tư nông nghiệp, được UBND H. Châu Thành (nay là H. Châu Thành A) cấp giấy phép kinh doanh ngày 17-5-1991.
Xuyên suốt hơn 40 năm làm ăn, sinh sống, gia đình ông Đoàn đã trải qua 3 thế hệ, hiện có đến 18 nhân khẩu đăng ký hộ khẩu thường trú tại nhà đất 172. Toàn bộ cơ ngơi được gầy dựng suốt mấy chục năm nhưng chỉ nhận được hơn 1,57 tỷ đồng. Với số tiền này làm sao để gia đình ông tái tạo cuộc sống mới?
Cơ sở kinh doanh có từ 30 năm trước
Bà Lê Thị Ba bức xúc: Khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ công trình công cộng, vì lợi ích chung, vợ chồng bà ủng hộ ngay. Đáp lại, lãnh đạo UBND H. Châu Thành A cũng cần quan tâm đến cuộc sống của người dân. Gia đình bà đang yên ổn làm ăn trên mảnh đất với cơ sở kinh doanh lâu đời, nuôi sống cả nhà, nay bị giải tỏa trắng nhưng không được bồi thường, cũng không giải quyết TĐC. Trong khi theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, phải đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân khi bị thu hồi đất; cuộc sống mới phải tốt hơn hay chí ít cũng bằng chỗ ở cũ.
Trước đây, khi ký thông báo thu hồi đất ngày 14-3-2017, Phó chủ tịch Võ Quốc Sử nêu rõ trong phần bố trí TĐC: "Hộ ông Đoàn có trách nhiệm phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Hậu Giang chi nhánh H. Châu Thành A và các đơn vị có liên quan thực hiện việc điều tra, khảo sát, đo đạc xác định diện tích đất, thống kê nhà ở, tài sản gắn liền với đất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, TĐC...".
Bà Ba bày tỏ: "Gia đình tôi có đến 18 nhân khẩu, chấp nhận hy sinh quyền lợi lớn, khi phải di dời đi nơi khác. Vì thế nên cần lắm những suất TĐC để bù đắp phần nào những thiệt thòi mà gia đình đã và đang phải gánh chịu. Thực tế, khu đất đã được sử dụng liên tục hơn 40 năm, đủ điều kiện để được xem bồi thường và giải quyết TĐC, ổn định cuộc sống. Việc UBND H. Châu Thành A xác định "đất Nhà nước quản lý” để không bồi thường, không cho TĐC là chưa thỏa đáng, khiến gia đình tôi thiệt đơn, thiệt kép".
Đôi vợ chồng ông Đoàn - bà Ba cùng lên tiếng: Trong khi khiếu nại chính đáng không được xem xét thấu đáo thì gia đình lại nhận được QĐ cưỡng chế thu hồi đất của Chủ tịch UBND H. Châu Thành A Võ Quốc Sử ký ban hành. Ngày 21-7-2021, Chủ tịch UBND TT. Một Ngàn ký giấy mời ông Đoàn làm việc để "vận động tháo dỡ công trình vật kiến trúc". Việc cưỡng chế san bằng "mái ấm" liệu có phù hợp trong tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp? Rất mong lãnh đạo H. Châu Thành A xem xét, giải quyết vụ việc thấu tình đạt lý, không để người dân bị bỏ lại phía sau...