Nâng mức bồi thường sau khi Chuyên đề CATP phản ánh
Ngoài Phó Chủ tịch Lê Văn Thành, tham dự buổi đối thoại có đại diện các đơn vị liên quan. Mở đầu, ông Nguyễn Đoàn Chí Hiếu - Phó chánh Thanh tra Q7 thông qua dự thảo kết quả xác minh nội dung khiếu nại của cụ Mười đối với Quyết định số 2037/QĐ-UBND (QĐ số 2037) ngày 29/6/2023 của UBND Q7 "điều chỉnh, bổ sung nội dung QĐ số 7887/QĐ-UBND ngày 16/12/2022 về phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư” (BT- HT-TĐC) để thực hiện Dự án xây dựng cầu Rạch Đỉa.
Cụ Mười có đơn khiếu nại QĐ số 2037 áp giá BT không tuân thủ quy định pháp luật, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người bị thu hồi đất. Theo QĐ số 7887 của UBND Q7 và Phương án số 5260 của Hội đồng BT-HT-TĐC dự án (ban hành ngày 16/12/2022), cụ Mười bị thu hồi 232,9m2 tại số 53 Lê Văn Lương (nằm trong khu đất 2.646,3m2 của gia đình cụ), được BT 1,653 tỷ đồng.
Sau khi Chuyên đề CATP phản ánh, UBND Q7 đã rà soát, ra QĐ số 2037 kèm Phương án số 3488 ngày 29/6/2023 (điều chỉnh, bổ sung). Theo đó, cụ Mười được BT 3,569 tỷ đồng. Số tiền tăng lên do UBND Q7 xác định phần đất thu hồi có 31,2m2 là đất ở, giá BT 70,649 triệu đồng/m2; 155,5m2 là đất nông nghiệp, giá BT 8,352 triệu đồng/m2 và 46,2m2 "đất rạch" không BT, được hỗ trợ 450.000 đồng/m2.
Cụ Mười cho rằng UBND Q7 xác định 155,5m2 đất nông nghiệp là chưa đúng với nguồn gốc, hiện trạng và mục đích sử dụng. Việc khiếu nại đã được trình bày rõ trong đơn kèm các giấy tờ liên quan và tại các buổi làm việc với Thanh tra Q7 ngày 21/8/2023 và ngày 28/8/2023. Qua nghe đọc kết quả xác minh nội dung khiếu nại (không ghi vào biên bản đối thoại), đại diện cụ Mười không đồng ý UBND Q7 giữ nguyên việc áp giá BT đất nông nghiệp phần diện tích 155,5m2.
Đại diện các cơ quan dự họp thống nhất với nội dung xác minh của Thanh tra Q7. Phó Chủ tịch Thành giao Thanh tra Q7 tổng hợp, báo cáo tham mưu Chủ tịch UBND Q7 ban hành QĐ giải quyết (lần đầu) đối với khiếu nại của cụ Mười.
Cụ Nguyễn Thị Mười đứng trước phần đất xây căn nhà 36m2 từ năm 1992
Cụ Mười bày tỏ: "Tôi vô cùng biết ơn Chuyên đề CATP đã vào cuộc điều tra, đăng bài phản ánh, chỉ rõ những bất thường trong việc áp giá BT. Sau bài báo, UBND Q7 đã "rà soát", duyệt BT, hỗ trợ cho gia đình tôi từ 1,653 tỷ đồng lên 3,523 tỷ đồng! Số tiền được điều chỉnh tăng 2,13 lần, nhưng vẫn còn chênh lệch quá xa so với phần đất 232,9m2 bị thu hồi, nằm mặt tiền đường Lê Văn Lương trị giá hàng chục tỷ đồng. Gia đình tôi rất bất ngờ trước kết quả xác minh nội dung khiếu nại của Thanh tra Q7 cùng sự "thống nhất" của các thành viên dự buổi đối thoại".
Đại diện cụ Mười trình bày: Thanh tra Q7 dự thảo bác đơn khiếu nại vì cho rằng không có cơ sở xác định thời điểm xây dựng căn nhà 36m2. Theo giấy thỏa thuận xác định ranh giới nhà đất ngày 13/7/1999, căn nhà này không tiếp giáp đường Lê Văn Lương và sát vách nhà ông Nguyễn Văn Dồi. Hiện tại, trong khuôn viên khu đất có 10 căn nhà, gia đình cụ Mười "chỉ đại" một căn nào đó xây dựng trước năm 1999...
Cụ Mười phản ứng gay gắt: "Không ngờ ông Nguyễn Đoàn Chí Hiếu mang trọng trách Phó chánh Thanh tra Q7 lại phát biểu, xúc phạm nặng nề đến gia đình tôi. Chồng tôi (cụ Cao Hoài Đức) một cựu chiến binh, 50 tuổi Đảng, khi còn sống luôn gương mẫu. Gia đình tôi có khu đất lớn, 2 mặt tiền, trước đây bị thu hồi hơn 1,3ha (13.574m2 mặt tiền đường Nguyễn Văn Linh) để làm Dự án khu dân cư Ven Sông do Công ty TNHH MTV Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận làm chủ đầu tư, áp giá BT chỉ 19.000 đồng/m2, gia đình chấp nhận giao đất (hiện giá rao bán hơn 100 triệu đồng/m2). Nay, UBND Q7 tiếp tục thu hồi 232,9m2 (mặt tiền Lê Văn Lương), dù chưa nhận BT nhưng gia đình đã bàn giao đất để dự án sớm triển khai. Vì lợi ích chung, gia đình tôi chấp nhận hy sinh, chịu thiệt thòi, không vì chút lợi cá nhân mà làm bậy để bị Phó chánh Thanh tra Hiếu phê phán "chỉ đại". Với quy kết đầy cảm tính, thiếu căn cứ này thì kết quả xác minh nội dung khiếu nại của gia đình tôi có khách quan không? Buồn thay, các thành viên dự đối thoại đều nhất nhất thông qua (?!)".
Phần diện tích 46,2m2 mặt tiền Lê Văn Lương không được bồi thường, chỉ hỗ trợ 450.000 đồng/m2
Cần xem xét "thấu lý đạt tình" (!)
Ông Cao Thanh Bình (con trai cụ Mười) bày tỏ: "Sau khi bị thu hồi hơn 1,3ha, phần diện tích còn lại nếu không vướng quy hoạch thì đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng là đất ở. Gia đình tôi chịu quá nhiều thiệt hại từ quy hoạch "treo" kéo dài hàng chục năm, chỉ mong được xem xét "thấu lý, đạt tình", nhưng kết quả thì ngược lại. Chưa hết, gia đình tôi còn bị xúc phạm nghiêm trọng".
Ông Bình và nhóm luật sư trợ giúp pháp lý, chứng minh phần diện tích 155,5m2 hoàn toàn đủ điều kiện để BT "đất ở".
Thứ nhất, về hiện trạng sử dụng đất: Theo QĐ số 2037 và Phương án số 3488, phần diện tích 232,9m2 là một khu đất liền nhau nhưng Hội đồng BT-HT-TĐC chia thành "4 khúc". Trong đó, khúc 1 với 31,2m2 là "đất ở", bồi thường 70,64 triệu đồng/m2; khúc 2 với 61,8m2 (đất trống) và khúc 3 với 93,7m2 (có nhà) bồi thường "đồng giá” 8,352 triệu đồng/m2; khúc 4 với 46,2m2 là "đất rạch" giá chỉ 450 ngàn đồng/m2.
Cả 2 khúc 2, 3 đều thuộc thửa 509, được các cơ quan từ phường đến quận rồi thành phố đều xác định là "đất thổ tập trung" từ năm 1995. Còn theo Dự án khu dân cư Ven Sông, toàn khu đất được quy hoạch là đất ở. Thực tế, gia đình cụ Mười sử dụng khu đất để ở, kinh doanh ăn uống, đại lý gas, bãi xe, bãi cát... xuyên suốt hơn nửa thế kỷ qua, đủ điều kiện để bồi thường đất ở.
Thứ hai, về hiện trạng nhà trên đất: Hiện tại, trên khu đất có 10 căn nhà. Trước thời điểm 30/8/1999, hiện trạng khu đất chỉ có 4 căn nhà được gia đình kê khai bằng 3 tờ đăng ký nhà đất. Trong đó, cụ Đức kê khai 1.386m2, trên đất có 2 căn nhà 101m2 và 19,8m2. Do nhà 19,8m2 bị xuống cấp nên gia đình tháo dỡ để mở rộng bãi xe năm 2001. Bà Cao Thị Ngọc Yến kê khai 693m2, trên đất có căn nhà 127m2. Ông Chậm kê khai 658m2, trên đất có căn nhà 36m2 (6m x 6m) sàn gạch, cột cây, vách lá, mái tole: sử dụng để kinh doanh ăn uống, giải khát. Thực tế, chiều ngang căn nhà là 4,2m, có 2 mái hiên bên hông để che mưa nắng (mỗi mái 0,9m), ông Chậm kê khai luôn thành 6m.
Văn bản của Văn phòng Đăng ký đất đai - Sở Tài nguyên và Môi trường
TPHCM xác định toàn bộ khu đất là "đất thổ tập trung"
Ngoài tờ đăng ký nhà đất ngày 06/8/1999 đã được UBND P.Tân Phong xác nhận, còn có Bản đồ số địa chính TPHCM (Bản đồ số 2004) là bằng chứng không thể chối cãi. Bản đồ số thể hiện rõ trên khu đất có căn nhà (4,2m x 6m), nằm sát mặt tiền Lê Văn Lương, giáp ranh nhà của ông Dồi.
Thứ ba, căn cứ pháp lý: Luật Đất đai 2013 quy định rõ tại tại khoản 1, Điều 103: "Đất vườn, ao của hộ gia đình, cá nhân được xác định là đất ở phải trong cùng một thửa đất đang có nhà ở".
Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ cũng quy định rõ tại khoản 1, Điều 24 "xác định diện tích đất ở". Theo đó, đất vườn, ao quy định tại Điều 103 Luật Đất đai áp dụng đối với trường hợp thửa đất có vườn, ao gắn liền với nhà ở, kể cả thửa đất trong và ngoài khu dân cư thuộc các trường hợp sau:
a) Thửa đất hiện đang có nhà ở và vườn, ao;
b) Thửa đất mà trên giấy tờ về QSDĐ quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 100 Luật Đất đai và Điều 18 của Nghị định này có thể hiện nhà ở và vườn, ao nhưng hiện trạng đã chuyển hết sang làm nhà ở.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng có Thông tư 31/2009/TT-BXD ngày 10/9/2009 quy định tại mục 4.2, Điều 4: "Đất ở (khuôn viên ở) là khu đất để xây dựng nhà ở và các công trình phục vụ cho sinh hoạt của hộ gia đình (bếp, nhà vệ sinh, nhà tắm) và các không gian phụ trợ khác (khu sản xuất, sân vườn, chuồng trại, ao...) trong cùng một thửa đất của một hộ gia đình hoặc cá nhân theo quy định của pháp luật tại các điểm dân cư nông thôn".
Bản đồ số 2004 thể hiện rõ căn nhà 36m2 sát mặt tiền đường Lê Văn Lương
Cụ Mười lên tiếng: "Gia đình tôi trình bày hoàn toàn đúng sự thật. Căn nhà 36m2 đích thực được cất năm 1992 để kinh doanh, nằm sát mặt tiền Lê Văn Lương, bà con xóm giềng ai cũng biết. Con tôi đã kê khai trong tờ đăng ký nhà đất được phường xác nhận hẳn hoi. Bản đồ số cũng xác định vị trí rõ ràng. Gia đình tôi chỉ chính xác vị trí không hề "chỉ đại" như ông Phó chánh Thanh tra Q7 phê phán. Gia đình thừa nhận có sơ sót khi vẽ tay sơ đồ căn nhà dẫn đến việc xác định ranh giới đất thiếu chính xác. Tuy nhiên, nếu ông Phó chánh Thanh tra Q7 chịu khó đối chiếu tài liệu, cụ thể như tờ đăng ký nhà đất và Bản đồ số 2004 cũng như tìm hiểu thực tế tại địa phương thì sẽ rất cân nhắc khi dự thảo giải quyết khiếu nại chính đáng của gia đình tôi".