Vụ lừa đảo hơn 200 người ở Đồng Nai: Hủy án để điều tra, xét xử lại

Hàng trăm người sập bẫy "hợp đồng góp vốn"

Theo hồ sơ vụ án, năm 2009, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành các quyết định phê duyệt tỷ lệ 1/500, quyết định thu hồi đất... và quyết định giao đất cho Công ty cổ phần Sài Gòn Cây Cảnh (đại diện là ông Nguyễn Văn Tình - Giám đốc và vợ là bà Nguyễn Thị Chí Sương - Phó giám đốc) làm chủ đầu tư dự án Khu dân cư xã Tam Phước, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai (gọi tắt là dự án KDC Tam Phước).

Để đầu tư vào dự án, ông Tình - bà Sương vay tiền ngân hàng và huy động vốn từ vợ chồng ông Lê Đình Tài – bà Trần Thị Hải Yến (ngụ TP Biên Hoà, Đồng Nai) và hơn 200 cá nhân khác bằng hình thức ký kết hợp đồng góp vốn.

Một số nạn nhân tại khu đất của dự án

Sau đó, do không có khả năng trả nợ, dự án dang dở, vợ chồng ông Tình bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội: lừa đảo và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. TAND tỉnh Đồng Nai xét xử sơ thẩm tại bản án số 111/2012/HSST ngày 9/11/2012. Ngày 8/5/2013, Toà án cấp cao tại TPHCM xét xử phúc thẩm đã hủy án sơ thẩm và yêu cầu điều tra bổ sung.

Sau đó các cơ quan tố tụng tỉnh Đồng Nai đã tách vụ án này ra thành 2, gồm: Vụ án lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của vợ chồng ông Lê Đình Tài – bà Trần Thị Hải Yến (vụ án thứ nhất) và vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản của 223 cá nhân còn lại góp vốn vào dự án (vụ án thứ 2).

Vụ án thứ nhất được TAND tỉnh Đồng Nai xét xử xử sơ thẩm năm 2014, TAND Tối cao tại TPHCM xét xử phúc thẩm năm 2015.

Còn vụ án thứ 2 (lừa đảo chiếm đoạt tài sản của 223 cá nhân) 5 năm sau mới được TAND tỉnh Đồng Nai xét xử tại bản án số 49/2019/HSST ngày 26/8/2019.

Cục THA dân sự Đồng Nai đã kê biên quyền sử dụng đất (QSD) và tài sản trên diện tích hơn 10,2ha đất nằm trong dự án KDC Tam Phước của ông Tình - bà Sương để thi hành án cho vụ án thứ nhất. Sau đó ông Tài là người mua trúng đấu giá khu đất này vào năm 2017. Việc này đã khiến hơn 200 bị hại trong vụ án thứ 2 cho rằng mình bị ảnh hưởng quyền lợi dẫn đến khiếu kiện kéo dài.

Năm 2019, VKSND tối cao có kết luận Kiểm sát việc thi hành án nói trên, nêu lên một số vi phạm như: vi phạm trong việc xác minh điều kiện THA về Hợp đồng thế chấp vay tiền; vi phạm trong việc xử lý 102.200m2 (10,2 ha) đất có tranh chấp liên quan đến quyền và nghĩa vụ của Công ty Sài Gòn Cây Cảnh đã bồi thường và hơn 200 cá nhân góp vốn đầu tư vào dự án KDC Tam Phước; vi phạm về việc sử dụng Chứng thư thẩm định giá hết hiệu lực; vi phạm về việc cho bảo lưu danh sách người tham gia đấu giá là ông Tài sau khi ông này đã nhận lại tiền đặt trước và phí đấu giá; vi phạm trong việc bán tài sản gắn liền với đất không có sự đồng ý của ông Tình - bà Sương và những người liên quan...

Kết luận này (KL83) xác định trách nhiệm: Để xảy ra những vi phạm trên, trước hết trách nhiệm thuộc về Chấp hành viên thực hiện không đúng các quy định pháp luật, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân. Việc tổ chức bán đấu giá tài sản khi chưa có văn bản trả lời của Tổng cục THADS và sự đồng ý của lãnh đạo Cục THADS. Trách nhiệm của lãnh đạo Cục THADS chưa kiên quyết, kịp thời.

Từ những vi phạm nêu trên, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao kiến nghị như sau:

Cục trưởng Cục THADS Đồng Nai: Tổ chức khắc phục ngay những vi phạm nêu ở phần II của Kết luận.

Kiến nghị với Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao: Xét thấy một số vi phạm của Chấp hành viên trong quá trình tổ chức thi hành án là nghiêm trọng gây thiệt hại cho đối tượng có tài sản ước tính khoảng 11.708.000.4000 đồng, có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự nên Đoàn trực tiếp kiểm sát đã chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc cho Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Ngày 26/12/2019, Viện trưởng VKSND tối cao có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 17/QĐ-VKSTC-V7, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hủy bản án 108/2014/HSST ngày 25/9/2014 của TAND tỉnh Đồng Nai và bản án phúc thẩm số 274/2015/HSPT ngày 21/5/2015 của TAND cấp cao tại TPHCM (bản án sơ thẩm và phúc thẩm vụ án thứ nhất).

Các bị hại tham gia phiên tòa xét xử tại Đồng Nai năm 2019

Hủy án để điều tra, xét xử lại

Ngày 22/4/2021, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã xét xử giám đốc thẩm tại quyết định số 20/2021/HS-GĐT, quyết định: Chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng VKSND tối cao; Hủy bản án hình sự sơ thẩm số 108/2014/HSST ngày 25/9/2014 của TAND tỉnh Đồng Nai và bản án hình sự phúc thẩm số 274/2015/HSPT ngày 21/5/2015 của TAND cấp cao tại TPHCM để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.

Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao nhận định: Việc tách vụ án thành 2 vụ án để điều tra, truy tố, xét xử là vi phạm khoản 2 Điều 117 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, làm ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện của vụ án, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhiều bị hại và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Với một đối tượng tài sản là 10,2 ha đất, Nguyễn Văn Tình - Nguyễn Thị Chí Sương đã sử dụng để giao dịch thế chấp, bán cho 3 nhóm chủ thể khác nhau, gồm: thế chấp cho ngân hàng, thế chấp cho vợ chồng ông Tài - bà Yến và bán đất nền cho 203 người dưới hình thức hợp đồng góp vốn.

Trong vụ án này, phương thức, thủ đoạn phạm tội của Nguyễn Văn Tình - Nguyễn Thị Chí Sương là sử dụng bất động sản chưa được cấp phép, tự ý phân lô bán đất nền khống, thế chấp để vay tiền và chiếm đoạt tài sản của nhiều người. Do đó, việc tách vụ án để xử lý đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc chứng minh toàn diện vụ án, xâm hại quyền, lợi ích hợp pháp của nhiều bị hại và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khác…

Cụ thể, việc xử lý tài sản 10,2ha đất của Nguyễn Văn Tình và Nguyễn Thị Chí Sương cho ông Lê Đình Tài - bà Trần Thị Hải Yến (chỉ là một trong số nhiều bị hại) đã làm cho việc giải quyết vụ án không toàn diện, không công bằng và triệt để, cần phải khắc phục để bảo đảm giải quyết vụ án đúng quy định của pháp luật.

Vì vậy, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao kiến nghị Chánh án TAND cấp cao tại TPHCM xét xử phúc thẩm, hủy bản án hình sự sơ thẩm số 49/2019/HSST ngày 26/8/2019 của TAND tỉnh Đồng Nai đã xét xử các bị cáo Nguyễn Văn Tình, Nguyễn Thị Chí Sương về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” để điều tra lại và nhập với vụ án Nguyễn Văn Tình, Nguyễn Thị Chí Sương bị xét xử về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” để điều tra lại theo thủ tục chung.

Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao cũng kiến nghị Cục THADS tỉnh Đồng Nai hủy kết quả bán đấu giá tài sản và tiếp tục kê biên 10,2 ha đất để bảo đảm việc thi hành án.

Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ công an đang thụ lý lại vụ án từ đầu.

Sau phiên tòa Giám đốc thẩm, hàng trăm bị hại vui mừng, hy vọng vụ án sẽ được điều tra, xét xử lại công bằng, đúng pháp luật. Bà Lê Thị Kim (một trong những bị hại của vụ án) chia sẻ: “Chúng tôi mong mỏi rất nhiều vào việc điều tra, xét xử lại lần này, để hơn 200 nạn nhân được hưởng những quyền lợi chính đáng của mình theo đúng quy định pháp luật”.