MUA ĐẤT HỢP PHÁP VẪN BỊ THUA KIỆN
Bà Nguyễn Thị Năm (tên khác Nguyễn Thị Kiều, ngụ xã Phước Thuận, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) là chủ sử dụng đất theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN) số K 957734 cấp ngày 11/10/1997. Đất của bà Năm tổng cộng có 6 thửa; trong đó, thửa 1423, tờ bản đồ số 9 bao gồm 7.300m2 đất trồng cây lâu năm và 300m2 thổ cư. Tháng 12/2005, sau khi số hóa bản đồ, thửa 1423 đổi thành thửa 234, tờ bản đồ số 15. Đến năm 2012, thửa 234 tách thành 2 thửa gồm thửa 578 diện tích 3.104m2 (có 300m2 thổ cư) và thửa 234 còn lại 3.266m2 đất trồng cây lâu năm. Ở phần cập nhật biến động thể hiện năm 2008 chuyển nhượng cho ông Đinh Tấn Hùng, năm 2012 chuyển nhượng cho ông Nguyễn Văn Thành, năm 2017 tặng cho ông Đặng Văn Sang (con nuôi), thu hồi GCN do hết diện tích.
Ông Trương Cả trên thửa đất bị tranh chấp
Theo Hợp đồng tặng cho QSD đất ký ngày 13/01/2017 tại Văn phòng công chứng Xuyên Mộc (có bà Nguyễn Thị Liễu làm chứng), bà Năm tặng cho ông Sang thửa đất 234 có diện tích 3.266m2 đất trồng cây lâu năm. Sau khi hoàn tất thủ tục pháp lý, ông Sang được cấp GCN số CE 35092, sơ đồ thể hiện thửa đất có hình chữ L. Ngày 14/3/2019, ông Sang chuyển nhượng thửa đất 234 cho vợ chồng ông Trương Cả (ngụ thị trấn Phước Bửu, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu). Hợp đồng chuyển nhượng được công chứng đúng quy định và được Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Xuyên Mộc điều chỉnh biến động sang tên thì bị ông Hồ Tiến Dũng (SN 1954, ngụ ấp Gò Cát, xã Phước Thuận) tranh chấp. Ông Dũng cho rằng, bà Năm đã bán phần đất này cho ông từ năm 2001 với giá 12.288.000 đồng, giao tiền cho con gái bà Năm là Ngô Thị Dơn. Bằng chứng để ông Dũng khởi kiện tranh chấp là bản viết tay "Giấy bán đất thổ cư tại Ông Tô”.
TAND huyện Xuyên Mộc xử sơ thẩm, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xử phúc thẩm cùng quyết định công nhận tờ Giấy bán đất giữa ông Hồ Tiến Dũng và bà Nguyễn Thị Năm đối với diện tích 3.064m2 thuộc thửa 234, tờ bản đố số 15, xã Phước Thuận, huyện Xuyên Mộc; không chấp nhận yêu cầu của ông Trương Cả về việc công nhận diện tích 3.266m2 thuộc thửa 234, tờ bản đồ số 15, xã Phước Thuận, huyện Xuyên Mộc cho ông Cả; tuyên bố hợp đồng tặng cho QSDĐ giữa bà Năm và ông Sang vô hiệu; tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa ông Sang với ông Trương Cả vô hiệu; yêu cầu cơ quan có thẩm quyền thu hồi GCN cấp cho ông Sang đã điều chỉnh biến động sang tên cho ông Cả...
BẤT THƯỜNG TỜ GIẤY BÁN ĐẤT
Đối chiếu các chứng cứ trong hồ sơ và lời khai của đương sự cho thấy, tờ Giấy bán đất có nhiều nghi vấn về hình thức và nội dung.
Một là, thửa đất ông Dũng mua của bà Năm diện tích 3.072m2 trong đó có 100m2 thổ cư. Tuy nhiên, theo GCN của bà Năm thì toàn bộ đất thổ cư thuộc thửa 578, thửa 234 diện tích 3.266m2 hoàn toàn là đất trồng cây lâu năm.
Tờ giấy bán đất viết tay được công nhận có giá trị
Hai là, thửa đất ông Dũng mua có hình chữ nhật còn thửa đất ông Cả mua hình chữ L. Ông Dũng không có giấy tờ chứng minh việc giao tiền, nhận đất; trong khi ông Cả đưa ra đầy đủ bằng chứng cùng với bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất có chữ ký của các chủ sử dụng đất liền kề và xác nhận của cán bộ đo đạc.
Ba là, tháng 12/2012, bà Năm mới chuyển nhượng thửa đất 578 (có 300m2 thổ cư) cho ông Nguyễn Văn Thành. Trong khi tờ Giấy bán đất ngày 15/5/2001 (trước đó 11 năm) đã ghi: "Đông giáp đường nông thôn, Tây giáp đất ruộng, Nam giáp ông Thành..." là không hợp lý, nhìn bằng mắt thường cũng nhận thấy những chữ này được viết thêm vào, màu mực khác biệt so với chữ viết ban đầu. Không lẽ, người viết tờ giấy bán đất năm 2001 biết trước 11 năm sau ông Thành sẽ mua mảnh đất bên cạnh?
Bốn là, bà Dơn ký tên trong Giấy bán đất là người giám hộ. Tuy nhiên, vào năm 2001, bà Năm hoàn toàn tỉnh táo minh mẫn. Mãi đến tháng 8/2019, bà Dơn mới lập thủ tục yêu cầu tuyên bố bà Năm mất năng lực hành vi dân sự. Bà Dơn khai, bà Năm có hiện tượng mất trí nhớ từ năm 2013.
Trong đơn đề nghị Giám đốc thẩm, ông Trương Cả trình bày: Bản án sơ thẩm và phúc thẩm chưa đánh giá toàn diện và đảm bảo tính xác thực của chứng cứ. Cụ thể, tờ Giấy bán đất viết hai màu mực, số liệu bị sửa chữa không chính xác, dấu lăn tay và chữ ký không xác định đúng của bà Năm và bà Dơn, nhưng không được giám định. Bà Năm có 6 thửa đất, sau khi bán đất cho ông Dũng, bà Năm tiếp tục chuyển nhượng cho ông Hùng, ông Thành, phần còn lại tặng cho ông Sang. Tòa án nhận định, ngoài thửa đất bán cho ông Dũng, bà Năm không còn QSD mảnh đất nào khác, từ đó xác định diện tích 3.266m2 thuộc thửa 234, tờ bản đố số 15 chính là thửa đất 3.072m2 đã chuyển nhượng cho ông Dũng, nhưng chưa làm thủ tục sang tên.
Bản án nhấn mạnh, vào thời điểm tặng cho ông Sang thửa đất (tháng 01/2017) không có chứng cứ nào xác định bà Năm mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi nên về mặt pháp lý thì bà Năm thực hiện các giao dịch dân sự là hợp pháp, sau đó lại suy đoán khi ký hợp đồng tặng cho QSDĐ bà Năm đã 90 tuổi, ông Sang đưa bà Năm đi ký giấy tờ mà không nói rõ cho bà Dơn biết là hành vi có dấu hiệu gian dối, từ đó tuyên bố hợp đồng tặng cho QSDĐ vô hiệu dẫn đến việc hủy GCN số CE 350927 cấp cho ông Sang.
Vợ chồng ông Trương Cả khẳng định, khi mua đất ông Sang có GCN hợp pháp, GCN đang thế chấp tại Quỹ tín dụng là đất không có tranh chấp, hợp đồng có công chứng chứng thực; các bên đã giao đất, nhận tiền, cập nhật biến động... Tòa án lập luận rằng, "ông Cả hỏi trụ cổng và hàng rào trên đất do ai xây dựng chứng tỏ ông Cả biết đất đang do người khác sử dụng", từ đó kết luận chuyển nhượng đất không ngay tình, tuyên bố hợp đồng vô hiệu.
Trước những chứng cứ mâu thuẫn chưa rõ ràng như trên, đơn đề nghị xem xét theo thủ tục Giám đốc thẩm của ông Trương Cả cần được Tòa án nhân dân tối cao làm rõ để bảo đảm quyền lợi của người thứ ba ngay tình, tuân thủ pháp luật.