Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng: Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai

Tôn vinh chủ nghĩa đa phương vì một tương lai số an toàn

Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao, Chủ tịch nước Lương Cường sẽ chủ trì buổi lễ trọng đại này với sự tham dự của Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres cùng nhiều lãnh đạo cấp cao các nước, các tổ chức khu vực và quốc tế.

Dự kiến trong khuôn khổ lễ mở ký công ước sẽ diễn ra phiên thảo luận toàn thể cấp cao, các tọa đàm bàn tròn cấp cao và khoảng 50 hội nghị bên lề về hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm mạng (PCTPM), triển lãm chuyên ngành An ninh mạng (ANM) và công nghệ thông tin (CNTT) với sự tham dự của nhiều doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn toàn cầu.

Hướng tới sự kiện mang ý nghĩa lịch sử này, thông điệp của Chủ tịch nước Lương Cường gửi tới lãnh đạo các quốc gia và bạn bè năm châu nêu rõ tinh thần "Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai", khẳng định quyết tâm đoàn kết, hợp tác, thượng tôn pháp luật để bảo vệ KGM - tài sản chung của nhân loại.

Chủ tịch nước Lương Cường gặp Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres hôm 22/9. Ảnh: TTXVN

Trước đó, ngày 22/9 tại trụ sở LHQ ở New York (Hoa Kỳ), trong khuôn khổ Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng LHQ Khóa 80, Bộ Ngoại giao và Bộ Công an VN đã phối hợp với Văn phòng LHQ về phòng, chống ma túy và tội phạm (UNODC) đồng tổ chức sự kiện "Con đường tới Hà Nội: Lễ mở ký Công ước của LHQ về chống tội phạm mạng - Tôn vinh chủ nghĩa đa phương vì một tương lai số an toàn".

Sự kiện do Quyền Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung chủ trì, với các diễn giả khách mời đến từ Bộ Công an VN, đại diện các nước Nigeria, Trinidad & Tobago, Hà Lan, các cơ quan của LHQ và viện nghiên cứu. Quyền Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung nhấn mạnh, hợp tác quốc tế là điều thiết yếu trong PCTPM và sẽ được thực hiện hiệu quả hơn trong thời gian tới với sự ra đời của công ước - khuôn khổ pháp lý toàn cầu đầu tiên để xử lý vấn đề này. Quyền Bộ trưởng Lê Hoài Trung nhấn mạnh, trong vai trò nước chủ nhà tổ chức Lễ mở ký công ước, VN mong muốn sự kiện thành cột mốc mới trong việc củng cố chủ nghĩa đa phương nói chung và hợp tác toàn cầu chống lại các mối đe dọa ANM nói riêng.

Tại sự kiện này, bà Ghada Waly - Phó Tổng Thư ký LHQ, Tổng Giám đốc UNODC - nhấn mạnh, công ước là văn kiện pháp lý đầu tiên của LHQ về tư pháp hình sự sau hơn 20 năm, được thiết kế để giải quyết các hình thức TPM khác nhau hiện tại cũng như trong tương lai. Bà cũng bày tỏ sự cảm kích trước những nỗ lực của VN trong quá trình chuẩn bị tổ chức lễ mở ký và cam kết sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các quốc gia hướng tới việc phê chuẩn và thực thi công ước hiệu quả trong thời gian tới.

Thượng tướng Lê Quốc Hùng - Thứ trưởng Bộ Công an - khẳng định VN luôn coi trọng công tác bảo đảm ANM và đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao, thời gian tới sẽ ưu tiên hoàn thiện hệ thống pháp luật trong nước để bảo đảm phù hợp với các quy định của công ước, đồng thời củng cố cơ chế phối hợp liên ngành trong quá trình ký, phê chuẩn và triển khai thực thi công ước.

Trước đó, việc Đại hội đồng LHQ thông qua công ước này vào cuối năm 2024 và lựa chọn Hà Nội làm nơi mở ký không chỉ là sự kiện ngoại giao, pháp lý quan trọng, mà còn là sự ghi nhận vai trò, uy tín và trách nhiệm của VN trong xử lý một thách thức an ninh phi truyền thống đang tác động sâu rộng tới hòa bình, ổn định và phát triển trên toàn thế giới.

Việt Nam đi đầu trong tuyên chiến và đối phó với tội phạm mạng

Sự kiện này vừa mang tính thời sự vừa có ý nghĩa hợp tác đa phương trong việc PCTPM xuyên biên giới, nhất là trong tình hình tội phạm phi truyền thống đang nổi lên như một thách thức toàn cầu. Càng nổi bật khi đặt trong bối cảnh thế giới số vừa bùng nổ sáng tạo vừa gia tăng rủi ro. Tội phạm mạng biến hóa nhanh, xuyên biên giới, tấn công ở nhiều lĩnh vực, từ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, xâm nhập đánh cắp dữ liệu (DL) đến phá hoại hạ tầng trọng yếu như tài chính, ngân hàng, năng lượng, y tế, giao thông, thậm chí cả hệ thống điều hành công. Không một quốc gia nào, dù phát triển hay đang phát triển, có thể một mình chống đỡ với loại TPPTT này. Vì thế, hợp tác đa phương, hài hòa pháp luật, tương trợ tư pháp, chia sẻ chứng cứ điện tử và nâng cao năng lực đồng bộ là điều kiện bắt buộc.

Quyền Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung cùng các đồng chủ tọa sự kiện giới thiệu Lễ mở ký Công ước của LHQ về chống tội phạm mạng tại trụ sở LHQ ở New York (Mỹ) ngày 22/9

Chính vì thế, công ước mới của LHQ là bước tiến cần thiết để biến những khẩu hiệu thiện chí thành nghĩa vụ pháp lý cụ thể, bởi mọi quốc gia - kể cả các cường quốc công nghệ - đều là nạn nhân của TPM. Không có hệ thống nào miễn nhiễm tuyệt đối với loại tội phạm này. Điều làm nên khác biệt là khả năng phòng ngừa, phát hiện, ứng phó, ngăn chặn, phục hồi và rút kinh nghiệm.

Ý thức vấn đề nghiêm trọng này, VN trở thành quốc gia đi đầu trong việc tuyên chiến và đối phó với loại tội phạm trên.

Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu lần đầu tiên cộng đồng quốc tế đạt được khuôn khổ pháp lý toàn cầu nhằm đối phó với các hành vi tội phạm sử dụng CNTT và KGM. Công ước là cơ sở pháp lý quan trọng để các quốc gia nội luật hóa tiêu chuẩn quốc tế đồng thời gia tăng hợp tác PCTPM, xây dựng môi trường số an toàn, tin cậy, lành mạnh, thúc đẩy phát triển bền vững.

Việt Nam đã hành động sớm, hành động quyết liệt. Từ Nghị quyết (NQ) Đại hội XIII đến các NQ chuyên đề của Đảng đều xác định ANM là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, gắn chặt với bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trước đó, vấn đề an ninh phi truyền thống - trong đó có ANM - đã được đề cập trong các văn bản của Đảng, như NQ 08/NQ-TW ngày 17/12/1998 của Bộ Chính trị khóa VIII, với khái niệm "chiến lược an ninh quốc gia" đã cảnh báo các thách thức phi truyền thống đối với an ninh quốc gia (ANQG).

Quốc hội nước ta đã lần lượt thông qua các luật, như Luật ANQG năm 2004, Luật ANM năm 2018; Chương trình Chuyển đổi số (CĐS) quốc gia theo Quyết định 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ xem "bảo đảm an toàn, ANM là then chốt để CĐS thành công và bền vững, đồng thời là phần xuyên suốt không thể tách rời của CĐS"; các quy định về bảo vệ DL cá nhân tạo hành lang rõ ràng cho xử lý, lưu trữ, truyền DL; những tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình phối hợp ứng cứu sự cố ngày càng bài bản.

Các cơ quan chức năng nước ta đã nâng cao năng lực giám sát, cảnh báo, phản ứng sự cố trên quy mô quốc gia, trong đó thường xuyên tổ chức những chiến dịch bóc gỡ, triệt phá nhiều đường dây lừa đảo, các đường dây TPM.