(CATP) Trên đường tác nghiệp, tôi từng đến những bản làng heo hút ở Tây Bắc cho đến tận biên giới Tây Nam của Tổ quốc. Tuy nhiên, khi tới thăm làng Đắk Mế của người Brâu (còn gọi là Brạo) tại xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, Kon Tum, một trong hai tộc người có số dân ít nhất tại Việt Nam, một sự cố đã xảy ra khiến tôi nhớ mãi.
Người Brâu vốn ở biên giới sát Campuchia, Lào, từng phải dời làng đến 11 lần mới về định cư ở Đắk Mế bây giờ.
Với người Brâu, đàn ông đều mang họ Thao, còn phụ nữ lấy họ Nàng. Tộc người này có bốn tục: căng tai, vẽ mặt, cà răng và đeo còng ở chân, tay. Đi dọc làng, chúng tôi trông thấy những cây nêu (người Brâu gọi là lan) dùng trong lễ đâm trâu.
Chủ tịch Hội phụ nữ xã Bờ Y - Trần Thị Hạnh (bìa phải) tiếp chuyện phóng viên
Đến nhà ông Trưởng thôn Thao Lợi, tôi thấy ông và vợ con đang tất bật lợp mái, trang hoàng nhà cửa cho ngày trọng đại lễ cúng bỏ mả. Và điều bất ngờ đã xảy ra: Tôi mới hỏi vài câu đã bị nhóm thanh niên trong làng ở cạnh nhà trưởng thôn đeo dao dài xáp tới, rút chìa khóa xe máy không cho đi và đòi phạt con heo... dài khoảng năm gang tay! Nhìn những thanh niên Brâu vạm vỡ, lầm lì ít nói, tôi cảm thấy hơi ngại. Chỉ đến khi năn nỉ ỉ ôi và “để lại” số tiền bằng với giá trị... con heo, tôi mới được trả lại chìa khóa.
Ra khỏi “lãnh địa” của người Brâu, tôi phóng xe tới trụ sở UBND xã. Tiếp chuyện phóng viên, chị Đặng Thị Hạnh - Chủ tịch Hội phụ nữ xã Bờ Y kể, chị từng thắng xe kịp thời khi đi vào vùng đất thiêng của người Brâu trong ngày lễ cúng, nếu không là bị phạt vạ rồi.
Ông Nguyễn Duy Cường - Phó chủ tịch xã Bờ Y - cho biết, người Brâu rất tôn kính lễ cúng bỏ mả. Người Kinh không biết đi vào khu vực này đều bị dân làng giữ lại, đòi phạt trâu gà. Nhiều lần nhận điện thoại cầu cứu, ông Cường đã chỉ đạo công an xã đến nơi thương thuyết họ mới được thả. Có chưa tới 1.000 người Brâu sinh sống ở đây, đa số là nhà kiên cố cấp bốn, khu sản xuất được đầu tư chu đáo. Mỗi hộ được nhà nước cấp một con bò, 1ha cao su, 1ha trồng cây bời lời.