Tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp Quốc hội lần này, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn cho biết, cử tri, nhân dân phản ánh về tình trạng ô nhiễm môi trường chậm được khắc phục. Mức độ ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn, đặc biệt là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, gây nguy hại đến sức khỏe nhân dân.
Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn
Tại Hà Nội, theo số liệu từ 13 trạm quan trắc, trong thời gian từ ngày 12-9 đến ngày 29-9, chất lượng không khí (AQI) liên tục có những ngày nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép của QCVN 05:2013/BTNMT.
Tại TP. Hồ Chí Minh, số liệu từ 30 trạm quan trắc cho thấy, chất lượng không khí từ ngày 3-9-2019 đến 20-9-2019 có sự gia tăng đột biến của các chất ô nhiễm như bụi lơ lửng, NO2, SO2, CO... Cao nhất là ngày 20-9, bụi tăng gấp 2,19 lần, NO2 tăng 1,41 lần, CO tăng 1,4 lần.
Đặc biệt, các thành phố đã ghi nhận sự gia tăng bụi mịn PM10, PM 2.5 gia tăng từ 1,9-2,2 lần, gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ. Tỷ lệ mắc bệnh liên quan đến yếu tố môi trường tăng khoảng 30%.
Theo các chuyên gia, bụi mịn PM 2.5 là loại bụi có kích cỡ nhỏ chỉ bằng 1/30 sợi tóc người và có khả năng đi sâu vào các phế nang của phổi, thậm chí là mạch máu, gây viêm nhiễm đường hô hấp và làm tăng nguy cơ tử vong ở người mắc bệnh ung thư phổi và bệnh tim.
Số liệu thống kê của Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên - Môi trường cho thấy, trung bình mỗi năm có khoảng 9.000 người tử vong vì nguồn nước ô nhiễm, trên 200.000 trường hợp phát hiện ung thư.
Trong khi đó, ông Trần Thanh Mẫn phản ánh, tiến độ di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường tại các đô thị rất chậm; việc xử lý của chính quyền địa phương đối với sự cố môi trường, nhất là đối với các vụ cháy, nổ còn lúng túng. Điển hình là vụ cháy tại Công ty Cổ phần Bóng đèn - Phích nước Rạng Đông sử dụng thủy ngân có độc tính cao hơn so với viên Amalgam.
Từ năm 2016, Công ty này công bố chỉ sử dụng viên Amalgam (hỗn hợp của Hg - Zn và Bismut) để sản xuất bóng đèn và khối lượng viên Amalgam trong kho chứa hóa chất tầng 1 bị cháy chỉ còn vài kilôgram, tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế của Tổng cục Môi trường ngày 31-8-2019, Công ty thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân lỏng (có độc tính cao hơn so với viên Amalgam) với khối lượng theo tính toán của các nhà khoa học là 30 mg/bóng. Khối lượng hóa chất còn lại trong tủ cấp đông tại khu vực bị cháy là hơn 4.5 triệu viên Amalgam với trọng lượng là 41,75 kg; thủy ngân lỏng là 108,9 kg, trong đó 34,3 kg được bảo quản an toàn cùng với viên Amalgam. Như vậy, lượng thủy ngân đã phát tán ra ngoài môi trường do sự cố cháy nổ là 15,1 kg đến 27,2 kg.
Từ thực tế trên, cử tri đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan và các địa phương khẩn trương di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường ra ngoài trung tâm thành phố; ngăn chặn kịp thời các nguồn gây ô nhiễm.
Đồng thời, tăng cường kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi xả chất thải trực tiếp ra môi trường, thông tin kịp thời về tình hình, mức độ ô nhiễm môi trường để nhân dân chủ động phòng tránh.
Bên cạnh mối lo trên, cử tri chưa hài lòng khi công tác phòng ngừa, phát hiện tham nhũng, lãng phí chưa kịp thời. Việc xử lý tham nhũng, lãng phí ở một số nơi chuyển biến chưa mạnh, nhất là ở địa phương, cơ sở. Tình trạng nhũng nhiễu, “tham nhũng vặt”, theo phản ánh của cư tri, chưa được ngăn chặn có hiệu quả, còn để xảy ra tình trạng người vi phạm trốn ra nước ngoài trước khi áp dụng biện pháp ngăn chặn.
Việc xử lý, thu hồi tài sản bị tham nhũng mặc dù đã được quan tâm hơn nhưng hiệu quả chưa cao; công khai, minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức cần được đẩy mạnh hơn nữa.
Cử tri đề nghị Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao và các cơ quan hữu quan chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý các vụ việc, vụ án kinh tế, tham nhũng, nhất là những vụ án lớn mà nhân dân quan tâm; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, hạn chế hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng của cán bộ, công chức, viên chức.
Từ sau kỳ họp thứ bảy Quốc hội khóa XIV đến nay, Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổng hợp được 3.526 ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân cả nước...