Tài khoản định danh điện tử là tập hợp gồm tên đăng nhập (chính là mã số định danh cá nhân của công dân), mật khẩu (được gửi qua tin nhắn SMS cho mỗi cá nhân) hoặc hình thức xác thực khác được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an. Tài khoản này được quản lý và xác thực trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia (VNEID), do Bộ Công an phát triển.
1. Cách đăng ký tài khoản định danh điện tử
Tùy theo nhu cầu và điều kiện, công dân thuộc các trường hợp sau đây có thể lựa chọn các hình thức đăng ký tài khoản định danh điện tử:
* Công dân đã có CCCD gắn chip hoặc công dân làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CCCD gắn chip có thể thực hiện đăng ký cấp tài khoản định danh điện tử tại cơ quan Công an quận/huyện/tỉnh/thành phố làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CCCD theo các bước và cung cấp các thông tin sau:
- Bước 1: Công dân thông báo với cán bộ về việc làm hồ sơ cấp tài khoản định danh điện tử. Thông tin đăng ký bao gồm: số điện thoại, địa chỉ hòm thư điện tử (email).
Công dân có thể cung cấp thêm các thông tin về người phụ thuộc cùng giấy tờ kèm theo (nếu công dân có nhu cầu tích hợp các thông tin này vào hồ sơ đăng ký cấp tài khoản định danh điện tử).
Trường hợp công dân có nhu cầu đăng ký tích hợp các thông tin hiển thị trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia các loại giấy tờ như giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế… thì mang thêm các loại giấy tờ gốc để đối chiếu.
- Bước 2: Công dân thực hiện làm hồ sơ cấp, đổi, cấp lại CCCD gắn chip điện tử bao gồm thông tin nhân thân/thân nhân cùng thông tin sinh trắc.
- Bước 3: Cán bộ tiếp tục xử lý hồ sơ cấp, đổi, cấp lại CCCD gắn chip theo đúng quy trình cấp CCCD.
- Bước 4: Công dân kiểm tra, đối chiếu thông tin nhân thân, thông tin các loại giấy tờ đăng ký tích hợp và ký xác nhận trên phiếu đăng ký định danh điện tử, phiếu thu nhận thông tin căn cước công dân.
* Thực hiện việc đăng ký tài khoản định danh điện tử Mức 1 trên ứng dụng Định danh điện tử Quốc gia. Tại đây, người dân cần kê khai các thông tin gồm:
- Số định danh cá nhân (12 chữ số trên thẻ CCCD); số hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế (đối với người nước ngoài);
- Họ, tên đệm và tên;
- Ngày, tháng, năm sinh;
- Giới tính;
- Quốc tịch (đối với người nước ngoài);
- Số điện thoại, email
Khi đăng ký tài khoản định danh điện tử, Hệ thống định danh và xác thực điện tử so sánh, đối chiếu tự động thông tin người đăng ký kê khai với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và so sánh, đối chiếu với ảnh chân dung hoặc vân tay của người đăng ký.
Nếu trùng khớp thì tạo lập tài khoản định danh điện tử và gửi yêu cầu kích hoạt tài khoản cho người đăng ký qua số điện thoại hoặc email đã đăng ký; người đăng ký thực hiện việc kích hoạt theo yêu cầu của Hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Lộ trình triển khai cấp tài khoản định danh điện tử:
- Giai đoạn 1 (từ 25/02/2022 đến 31/03/2022): Bắt đầu cấp tài khoản định danh điện tử khi công dân đăng ký làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CCCD.
- Giai đoạn 2 (từ 01/04/2022): Bắt đầu cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân đã có thẻ CCCD; từ 01/05/2022 cấp tài khoản định danh điện tử cho người nước ngoài sinh sống tại Việt Nam.
- Giai đoạn 3 (từ 15/07/2022): Bắt đầu triển khai cấp tài khoản định danh điện tử cho các tổ chức, doanh nghiệp khi nghị định về định danh và xác thực điện tử được ban hành và có hiệu lực.
2. Kích hoạt tài khoản định danh điện tử như thế nào?
Cách kích hoạt tài khoản định danh điện tử được hướng dẫn tại Điều 7 Quyết định 34/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về định danh và xác thực điện tử trên nền tảng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu CCCD và cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh.
Theo đó, khi công dân Việt Nam đăng ký tài khoản định danh điện tử, Hệ thống định danh và xác thực điện tử sẽ so sánh, đối chiếu tự động thông tin công dân kê khai gồm: số định danh cá nhân; số hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế đối với người nước ngoài; họ, tên đệm và tên; ngày, tháng, năm sinh; giới tính.
Nếu các thông tin trùng khớp thì hệ thống tạo lập tài khoản định danh điện tử mức độ 1 và gửi yêu cầu kích hoạt tài khoản cho người đăng ký qua số điện thoại hoặc email đã đăng ký. Người đăng ký thực hiện việc kích hoạt theo yêu cầu của Hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Đối với mức độ 2, Hệ thống định danh và xác thực điện tử sẽ so sánh, đối chiếu thêm ảnh chân dung hoặc vân tay của người đăng ký. Nếu trùng khớp thì hệ thống tạo lập tài khoản định danh điện tử mức độ 2 và gửi yêu cầu kích hoạt tài khoản cho người đăng ký qua số điện thoại hoặc email. Người đăng ký thực hiện việc kích hoạt theo yêu cầu của Hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Mức độ của tài khoản định danh điện tử gồm:
- Mức độ 1: Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của công dân kê khai đã được so sánh, đối chiếu tự động trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
- Với tài khoản mức độ 1, công dân có thể sử dụng một số tính năng cơ bản như: phòng chống dịch (khai báo y tế, thông tin tiêm chủng,…), giải quyết dịch vụ công trực tuyến (thông báo lưu trú, đăng ký thường trú, tạm trú, khai báo tạm vắng,…).
- Mức độ 2: Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của cá nhân kê khai đã được xác minh bằng ảnh chân dung hoặc vân tay trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu CCCD hoặc Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh.
- Với tài khoản mức độ 2, công dân có thể sử dụng tất cả các chức năng tiện ích mà ứng dụng định danh điện tử quốc gia cung cấp như: đăng ký tích hợp hiển thị các loại giấy tờ (Giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm y tế...), thực hiện các giao dịch tài chính như thanh toán hóa đơn điện, nước, đóng bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế, chuyển tiền...
3. Khoá tài khoản định danh điện tử:
Theo quy định tại Điều 10 Quyết định 34/2021/QĐ-TTg, khóa tài khoản định danh điện tử trong những trường hợp sau đây:
- Khi chủ thể danh tính điện tử yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử của mình.
- Khi có yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc bên sử dụng dịch vụ.
- Khi chủ thể danh tính điện tử vi phạm điều khoản dịch vụ đã thỏa thuận với cơ quan cấp tài khoản định danh điện tử.
- Khi thực hiện xác lập lại hoặc hủy số định danh cá nhân.
- Khi chủ thể danh tính điện tử chết.
4. Khôi phục tài khoản định danh điện tử đã khóa
Tài khoản định danh điện tử đã khoá được khôi phục khi:
- Chủ thể danh tính điện tử yêu cầu khôi phục tài khoản định danh điện tử mã trước đó đã yêu cầu khóa.
- Cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc bên sử dụng dịch vụ yêu cầu khôi phục tài khoản định danh điện tử mà trước đó đã yêu cầu khóa.
- Chủ thể danh tính điện tử đã khắc phục vi phạm.