Pháp luật xuất phát từ thực tiễn
Lực lượng Công an (CA) với vai trò vừa là người thi hành pháp luật, vừa là "góc chạm" trực tiếp với người dân trong hàng trăm nghìn vụ việc mỗi ngày, đã và đang trở thành một cầu nối không thể thiếu giữa pháp luật và thực tiễn. Mỗi góp ý được viết ra không chỉ là đóng góp về mặt kỹ thuật lập pháp, mà còn mang theo kỳ vọng làm sao để pháp luật không xa rời đời sống, để mỗi người dân cảm thấy được bảo vệ, được thấu hiểu.
Không ít người lầm tưởng rằng góp ý là phản biện, là chỉ ra điểm chưa đúng, chưa đủ. Nhưng trong thực tế, những góp ý của lực lượng CA đều xuất phát từ tinh thần xây dựng, từ mong muốn đóng góp để văn bản cuối cùng khi ban hành có thể đi vào cuộc sống một cách thuận lợi, trơn tru, ít vướng mắc và bất cập nhất.
Một cán bộ CA bày tỏ: "Chúng tôi không chỉ góp ý như một người đọc luật, mà như người sẽ sống và làm việc cùng với luật". Bởi vậy, các ý kiến luôn bám vào tính thực tiễn, vào khả năng thực thi, vào sự tương thích giữa luật với con người và điều kiện xã hội, để từ đó cùng nhau làm cho pháp luật tốt hơn.
Với việc mỗi công dân được khuyến khích góp ý cho dự thảo luật, trật tự xã hội ngày càng được đảm bảo dân chủ và gần gũi, sát với đời sống nhân dân
Thực tế đã chứng minh những ý kiến góp ý từ cơ sở, từ các chiến sĩ trực tiếp làm nhiệm vụ tuần tra, xử lý vi phạm, giải quyết hồ sơ, tiếp dân thường rất cụ thể, rất "đời". Và chính những góp ý đó mới giúp luật "thở", giúp quy định "mềm" ra, phù hợp với các tình huống thực tế.
Nhìn lại những văn bản pháp luật đã đi vào đời sống và phát huy hiệu quả tốt trong thời gian qua, từ Luật Căn cước, Luật Xử lý vi phạm hành chính, đến các nghị định về cư trú, bảo đảm trật tự công cộng đều có sự đóng góp lớn từ lực lượng CA trong giai đoạn góp ý ban đầu. Những đề xuất như: rút ngắn thời gian cấp giấy tờ, sử dụng dữ liệu điện tử để giảm giấy tờ thủ công, phân định rõ trách nhiệm giữa các lực lượng ở cơ sở... đã trở thành điểm sáng trong cải cách hành chính.
Hay như đề xuất tích hợp thông tin y tế, tiêm chủng, bảo hiểm vào dữ liệu dân cư để thuận tiện tra cứu trong xử lý vi phạm phòng, chống dịch - một kiến nghị rất sát thực trong bối cảnh Covid-19 của một đơn vị CA cấp tỉnh sau này đã được tiếp thu. Hay như CA TPHCM góp ý bổ sung quy định về xử lý vi phạm qua hình ảnh từ hệ thống camera đô thị, hiện đang trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả trong đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Pháp luật khi được xây dựng trên nền tảng góp ý như vậy sẽ không chỉ "đúng" về lý, mà còn "chạm" được vào nhu cầu, kỳ vọng của người dân.
Góp ý không phải để phản biện mà để hoàn thiện
Góp ý không nhằm mục đích phủ định hay đối lập với những nội dung đã được xây dựng mà chính là để soi chiếu thực tiễn vào các quy định pháp luật, từ đó phát hiện những điểm còn thiếu, còn chưa sát với đời sống, góp phần làm cho dự thảo ngày một hoàn chỉnh, khả thi hơn.
Khi người dân đã hiểu và nắm chắc các quy định của luật pháp, lực lượng CA thực thi pháp luật sẽ dễ dàng thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình
Chính vì vậy, việc góp ý của lực lượng CA luôn bám sát yêu cầu thực tế, từ những quy định về an ninh, trật tự đến các lĩnh vực liên quan đến quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp. Mỗi góp ý không chỉ là sự phản ánh tình hình thực tiễn mà còn là những kiến nghị giải pháp, hướng sửa đổi cụ thể, có căn cứ cả về pháp lý lẫn nghiệp vụ. Có thể nói, đây là một phần không thể thiếu để bảo đảm chất lượng cho từng điều khoản trong dự thảo luật, nghị định, thông tư.
Đối với mỗi cán bộ CA, việc tham gia góp ý dự thảo luật cũng là dịp để nhìn lại chính công việc, lĩnh vực mình đang phụ trách. Qua việc đọc kỹ từng điều luật, từng quy định mới, mỗi người như được lắng nghe lại thực tế của mình, những gì đã diễn ra và những gì cần điều chỉnh để phù hợp với pháp luật trong tương lai.
Một cán bộ chia sẻ đầy tâm huyết: "Chúng tôi không ngại góp ý, vì nếu hôm nay không nói, ngày mai sẽ vướng. Cái vướng không chỉ ảnh hưởng đến công tác, mà ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân". Góp ý, do đó không phải là đặc quyền của cấp quản lý, của bộ phận pháp chế, mà là trách nhiệm chung của toàn lực lượng. Mỗi cán bộ, chiến sĩ CA, dù công tác ở tuyến đầu hay hậu cần, nếu hiểu pháp luật, góp ý đúng trọng tâm đều có thể giúp tạo nên những chuyển động tích cực trong hệ thống luật pháp.
Góp ý văn bản dự thảo chỉ là điểm khởi đầu. Quan trọng hơn là từ những góp ý đó, lực lượng CA đã hình thành nên một văn hóa pháp lý: mỗi cá nhân đều ý thức rõ trách nhiệm thượng tôn pháp luật, hiểu rằng mọi hoạt động công vụ đều phải dựa trên nền tảng pháp lý vững chắc và nhân văn.
Nhiều đơn vị đã đưa nội dung góp ý luật vào sinh hoạt chi bộ, giao ban chuyên môn, tọa đàm nghiệp vụ... Điều này giúp nâng cao nhận thức pháp luật ngay từ trong nội bộ. Khi cán bộ, chiến sĩ có thói quen tiếp cận pháp luật một cách chủ động, biết đọc luật, phân tích luật và đưa ra chính kiến đúng đắn, thì cũng chính là lúc lực lượng này trở thành tấm gương dẫn dắt trong việc chấp hành pháp luật ngoài xã hội.
Trong thời đại mà pháp luật ngày càng đi sâu vào từng lĩnh vực đời sống, từ số hóa dữ liệu, an ninh mạng, bảo vệ trẻ em, phòng, chống bạo lực gia đình, bảo vệ môi trường... thì việc tham gia xây dựng và hoàn thiện luật pháp không còn là nhiệm vụ riêng của những người làm chính sách, mà là một phần tất yếu trong công tác CA. Có thể thấy rõ công tác góp ý dự thảo luật trong lực lượng CA không chỉ là nhiệm vụ "điền vào chỗ trống" cho đủ quy trình, mà là một quá trình tư duy, phản biện, xây dựng và trách nhiệm sâu sắc với pháp luật và xã hội.
Pháp luật sống động nhờ được xây dựng từ thực tế. Pháp luật mạnh mẽ nhờ có sự góp ý thẳng thắn, đúng đắn. Và pháp luật gần dân hơn bao giờ hết, khi chính những người thi hành như cán bộ, chiến sĩ CA đã góp phần "thổi hồn" vào các quy định bằng kiến thức, trải nghiệm và cả tình cảm với Nhân dân.
Góp ý không phải để sửa chữa tạm thời mà là để cùng nhau kiến tạo một hệ thống pháp luật có thể trường tồn, phù hợp với dòng chảy phát triển và giữ vững nguyên tắc công bằng, kỷ cương, văn minh.
Đồng hành cùng pháp luật, đồng hành với lòng dân
Ở nơi tuyến đầu gìn giữ trật tự xã hội, người chiến sĩ CA không chỉ chấp pháp mà còn là người truyền tải pháp luật đến gần hơn với người dân. Mỗi quy định pháp lý khi được ban hành đều ít nhiều ảnh hưởng tới cuộc sống, thói quen và quyền lợi của cộng đồng. Do đó, việc góp ý từ lực lượng CA cũng chính là một cách để lắng nghe tiếng nói của người dân qua lăng kính của thực tiễn, từ những điều tưởng như nhỏ bé trong từng vụ việc xử lý hằng ngày.
Chính trong quá trình đó, lực lượng CA đã góp phần tạo dựng nên một hình ảnh gần gũi, thân thiện, không phải như "người cầm gậy pháp luật", mà là người đồng hành cùng pháp luật, giúp pháp luật trở nên dễ hiểu, dễ tiếp cận và dễ thực hiện. Đó cũng là nền tảng để củng cố niềm tin xã hội vào hệ thống luật pháp, thứ "hợp đồng xã hội" gắn kết mọi công dân trong một trật tự hài hòa.
Có thể nói, mỗi bản góp ý, dù ngắn gọn hay chi tiết đều là minh chứng cho sự trách nhiệm, là biểu hiện cụ thể của việc "pháp luật vì dân, do dân và vì sự phát triển bền vững". Khi pháp luật được xây dựng bằng tinh thần hợp tác, đồng thuận và thấm đẫm trải nghiệm từ thực tiễn, thì đó chính là lúc pháp luật không còn xa lạ, mà trở thành một phần thân thiết trong cuộc sống thường nhật của mỗi người dân.
(CATP) Trong nhiều năm qua, công tác xây dựng pháp luật trong ngành Công an (CA) đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là từ sau khi Bộ CA quán triệt tinh thần "xây dựng pháp luật gắn với thực tiễn công tác". Trong các dự thảo luật, nghị định, thông tư có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của lực lượng CA, các ý kiến góp ý đã chuyển từ hình thức "đọc - nhận xét" sang "đọc - phân tích - đề xuất - kiến nghị sửa đổi cụ thể".