Tinh gọn đầu mối
Thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ ký bản báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, ngay sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV, để có cơ sở điều chỉnh lại dự án luật báo cáo Chính phủ, Quốc hội, Bộ Công an đã đề nghị UBND, Công an các tỉnh, thành phố đánh giá về thực trạng tổ chức, điều kiện hoạt động các lực lượng bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở.
Chính phủ cũng đã chỉ đạo nghiên cứu, đánh giá toàn diện, chi tiết tác động chính sách của dự án luật, nhất là đánh giá tác động về tổ chức lực lượng, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở.
Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an
Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội đề nghị khẳng định rõ lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở theo hướng bảo đảm tinh gọn, đúng yêu cầu tại Nghị quyết 18 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Đồng thời, nâng cao chất lượng hoạt động của lực lượng này mà "không làm tăng thêm ngân sách" và có nguồn lực.
Giải trình về vấn đề này, Chính phủ cho biết, hiện nay toàn quốc có khoảng 300.000 người đang tham gia hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng. Cụ thể, có 66.723 thành viên bảo vệ dân phố; 70.867 công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và 161.098 đội trưởng, đội phó đội dân phòng.
Dự thảo luật quy định, toàn bộ lực lượng trên sẽ được kiện toàn thống nhất thành lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở và bố trí thành tổ bảo vệ ANTT tại thôn, tổ dân phố phù hợp với điều kiện, yêu cầu của từng địa phương. Các chức danh tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ an ninh, trật tự đồng thời là đội trưởng, đội phó đội dân phòng.
Theo đánh giá, hiện nay số lượng đội dân phòng đã thành lập trên thực tế mới chỉ đạt 77%, tương ứng là 79.672 đội dân phòng trong tổng số 103.568 đội phải thành lập. Cả nước còn thiếu khoảng 23.896 đội dân phòng và thiếu khoảng 47.792 đội trưởng, đội phó đội dân phòng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị làm rõ, sau khi luật được ban hành, các đội dân phòng có phải thành lập đủ số lượng để kiện toàn đủ chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng làm tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ ANTT hay không?
Giải trình vấn đề này, Chính phủ cho rằng, nếu luật này được ban hành và quy định thành lập Tổ bảo vệ ANTT; bố trí các chức danh tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ ANTT đồng thời là đội trưởng, đội phó đội dân phòng thì sẽ có tác động tích cực. Đó là, khi thành lập các đội dân phòng còn thiếu theo quy định của pháp luật phòng cháy và chữa cháy sẽ không phải tuyển chọn, bổ nhiệm chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng, mà các chức danh này sẽ do các tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ ANTT đã được công nhận trước đó kiêm nhiệm. Từ đó góp phần tinh gọn đầu mối và bảo đảm tính khả thi.
Không tăng chi ngân sách
Về băn khoăn của nhiều đại biểu Quốc hội lo lắng khi dự luật này được thông qua sẽ làm "phình bộ máy, tăng chi phí”, Chính phủ khẳng định, sẽ không làm tăng chi ngân sách khi kiện toàn thống nhất các lực lượng, chức danh thành một lực lượng.
Tổng mức chi trung bình hiện nay của các địa phương chi cho hoạt động, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, công an xã bán chuyên trách tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở khoảng từ 20 tỷ đến 30 tỷ/năm (trung bình từ 2 tỷ đến 2,5 tỷ/tháng). Dự thảo luật dự kiến, lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở sẽ được chi hỗ trợ hằng tháng; chi hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế; trang bị công cụ hỗ trợ, bố trí địa điểm, nơi làm việc...
Và theo tính toán của Chính phủ, tổng mức chi trung bình dự kiến của 1 tỉnh, TP để chi trả chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở sau khi được kiện toàn thống nhất là khoảng 2,4 tỷ đồng/tháng/tỉnh, TP; trung bình khoảng 28,8 tỷ đồng/năm. Lực lượng này cũng sẽ tiếp tục sử dụng địa điểm, chỗ làm việc đã bố trí cho lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách và bố trí tại địa điểm, nơi làm việc của Công an xã và nhà sinh hoạt cộng đồng để hoạt động.
Như vậy, quy định như dự thảo so với tổng mức chi thực tế hiện nay của các địa phương đang thực hiện là bảo đảm cân đối và không làm tăng chi ngân sách Nhà nước.