Điều tra làm rõ các vụ án gây bức xúc dư luận
Thừa uỷ quyền Thủ tướng Chính phủ ký báo cáo về Công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2020 gửi đến Quốc hội, Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an đã đánh giá về tình hình, kết quả công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về trật tự xã hội nói chung.
Theo Bộ trưởng Bộ Công an, thời gian qua Chính phủ đã chỉ đạo các lực lượng tập trung giải quyết những vấn đề phức tạp nổi lên về tội phạm xâm phạm trật tự xã hội, gây bức xúc dư luận. Số liệu công bố cho thấy, từ 1-10-2019 đến hết tháng 9-2020, lực lượng công an đã điều tra, làm rõ 40.026 vụ phạm pháp về trật tự xã hội, đạt 85,69%.
Nhiều đường dây cho vay nặng lãi bị lực lượng Công an triệt phá
Trong số này án rất nghiêm trọng đạt 88,55%, án đặc biệt nghiêm trọng đạt 96,92%. Có 44.425 vụ đã được khởi tố, tăng 5,55%. Đáng chú ý, theo Bộ trưởng Tô Lâm, các vụ án nổi cộm, gây bức xúc dư luận đều được điều tra làm rõ.
Qua phân loại án, Bộ trưởng thông tin, các vụ xâm hại trẻ em, các vụ việc do người chưa thành niên gây ra được điều tra, xử lý quyết liệt hơn. Chín tháng đầu năm, ngành công an đã xử lý hình sự 915 vụ/986 đối tượng, xử lý hành chính 78 vụ, 85 đối tượng xâm hại trẻ em. Có 2.153 vụ/3.382 đối tượng là người chưa thành niên phạm tội và vi phạm pháp luật.
Với tội phạm mua bán người, các đơn vị chức năng đã phát hiện 64 vụ, liên quan đến 107 đối tượng, giảm 22,86% số vụ và tăng 0,93% số đối tượng. 185 nạn nhân bị mua bán đã được tổ chức tiếp nhận, giải cứu.
Ngành công an cũng đã triệt phá 3.070 băng, nhóm tội phạm hình sự các loại, trong đó việc trấn áp mạnh tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen” tạo được chuyển biến tích cực. Theo số liệu thống kê, 9 tháng đầu năm đã có 513 vụ được khởi tố với 815 bị can về các tội danh liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, bảo kê, đòi nợ thuê, trong đó khởi tố 243 vụ/528 bị can về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự (quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự).
“Qua phòng ngừa, đấu tranh đã góp phần làm giảm số vụ phạm pháp hình sự; trong đó nhiều loại tội phạm được kéo giảm” - Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định và chứng minh bằng các con số cụ thể: số vụ tội phạm sử dụng vũ khí “nóng” giảm 38%; tội phạm cưỡng đoạt tài sản giảm 6,97%; trộm cắp tài sản giảm 10,03%...
Tập trung đấu tranh tội phạm có tổ chức
Tuy có nhiều chuyển biến song người đứng đầu ngành công an nhìn nhận, tình hình tội phạm về trật tự xã hội còn diễn biến phức tạp, trong đó tội phạm giết người tiếp tục có xu hướng gia tăng (xảy ra 1.133 vụ, tăng 7,09%, 1.547 đối tượng, tăng 8,11%). Đáng chú ý, số vụ giết người thân tăng mạnh (212 vụ, tăng 171,8%) với tính chất, mức độ nguy hiểm, hậu quả nghiêm trọng hơn.
Vẫn theo Bộ trưởng Tô Lâm, số vụ giết người, cướp tài sản tuy giảm (38 vụ, giảm 2,56%) song hành vi manh động, liều lĩnh, gây tâm lý lo lắng, bất an trong nhân dân. Tội phạm có tổ chức dù tiếp tục được kiềm chế và kiểm soát (xảy ra 553 vụ, giảm 3,66%) nhưng Bộ trưởng lưu ý, tại một số địa phương, có thời điểm có dấu hiệu buông lỏng; công tác chỉ đạo, đấu tranh triệt phá chưa quyết liệt dẫn đến một số băng nhóm hoạt động trong một thời gian dài nhưng chưa được phát hiện, đưa vào diện quản lý hoặc chưa bị triệt phá. Điển hình là băng nhóm vợ chồng Nguyễn Xuân Đường tại Thái Bình, vợ chồng Lý Thị Loan (Loan “cá”) tại Đồng Nai, băng nhóm vợ chồng đối tượng Lê Văn Phú (Phú Lê) tại Hà Nội...
Tội phạm "tín dụng đen" truyền thống vẫn hoạt động rải rác
Tội phạm hoạt động “tín dụng đen” truyền thống vẫn hoạt động rải rác, nhỏ lẻ ở một số địa phương và đang chuyển dịch theo phương thức, thủ đoạn cho vay trực tuyến. Còn xuất hiện tình trạng các băng, nhóm tụ tập dùng hung khí để giải quyết mâu thuẫn với nhau gây bức xúc trong nhân dân, như vụ Nguyễn Thanh Tuấn huy động gần 200 đối tượng sử dụng hung khí đập phá quán ăn, làm 1 người bị thương tại TPHCM; vụ 2 nhóm gồm 27 đối tượng đánh nhau làm 1 người bị chết, 3 người bị thương tại Quảng Ninh.
Tội phạm xâm phạm sở hữu vẫn chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tình trạng giả danh các cơ quan tư pháp để lừa đảo chiếm đoạt tài sản diễn biến phức tạp. Tội phạm chống người thi hành công vụ gia tăng đột biến, gây bức xúc trong xã hội. “Xảy ra 364 vụ chống lại lực lượng Công an đang thi hành nhiệm vụ (tăng 260%), làm 12 đồng chí hy sinh, 246 đồng chí bị thương” - Bộ trưởng thông tin.
Nguyên nhân của thực trạng trên, theo Đại tướng Tô Lâm, là do hậu quả của đại dịch Covid-19 đã góp phần làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp, tạo áp lực gia tăng tội phạm và vi phạm pháp luật, nhất là tại các thành phố lớn, các khu đô thị.
Cùng với các hành vi vi phạm pháp luật ngày càng tinh vi, xảo quyệt, việc các nguồn lực cho công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn cũng là một trong những lý do được Bộ trưởng nêu ra.
Trước tình hình đó, để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật trong năm 2021, Bộ trưởng Tô Lâm cho rằng cần xác định rõ trách nhiệm cụ thể của từng cấp, từng ngành, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu trong phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; lồng ghép công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội.
Thời gian tới, Bộ trưởng cho biết, Chính phủ chỉ đạo lực lượng công an phối hợp với các lực lượng liên quan mở các cao điểm đấu tranh, trấn áp tội phạm; tập trung đấu tranh với tội phạm có tổ chức, tội phạm “núp bóng” doanh nghiệp, tội phạm hoạt động theo kiểu “xã hội đen”, liên quan đến “tín dụng đen”, tội phạm sử dụng vũ khí, vật liệu nổ để gây án...