"Cú hích" từ bộ máy và cách làm mới
Tại TPHCM, đầu tư cải tạo hạ tầng đô thị và hạ tầng giao thông là hai trong số những chương trình chiếm phần lớn tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư từ nguồn ngân sách thành phố. Trong đó, dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 13 theo hình thức BOT đã và đang được vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng; vừa giúp rút ngắn thủ tục hành chính vừa tinh gọn các quy trình phối kết hợp giữa các đơn vị liên quan. Ông Trần Anh Tuấn, Phó trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị phường Hiệp Bình cho biết: Có 1.055 trường hợp bị ảnh hưởng, thực hiện thu hồi đất để thực hiện dự án Mở rộng Quốc lộ 13. Với tính cấp bách của dự án, dự kiến trong tháng 12 tới, phường sẽ tổ chức chi trả bồi thường hỗ trợ cho các trường hợp bị thu hồi đất. "Thực hiện mô hình mới, địa phương giữ vai trò đầu mối nên công tác xác minh, thẩm định giá và bồi thường đều chỉ do "một cửa" thụ lý, vì vậy thủ tục và thời gian giảm gần một nửa so với trước đây", ông Tuấn đánh giá. Bên cạnh đó, điểm thuận lợi trong công tác đền bù của dự án là được sự quan tâm của chính quyền Thành phố, nhất là dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách để chi trả bồi thường nên công tác tuyên truyền và vận động người dân khá thuận lợi. Lãnh đạo Sở Xây dựng Thành phố đánh giá, dự án được lựa chọn thực hiện theo cơ chế Nghị quyết 98 nên rất thuận lợi triển khai thực hiện, Thành phố bỏ vốn ngân sách chi trả đền bù, nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư, trong khi đây là tuyến giao thông huyết mạch kết nối liên vùng giữa TPHCM với khu vực Bình Dương, Bình Phước và Tây Nguyên.
TPHCM chuẩn bị mặt bằng để xây dựng dự án mở rộng Quốc lộ 13
Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương tại TPHCM xác định chuyển đổi số là mục tiêu hàng đầu, xem trách nhiệm của cán bộ công chức là tiêu chí quan trọng trong thi hành công vụ, bảo đảm hiệu năng hiệu quả của bộ máy hành chính. Lãnh đạo xã Nhà Bè cho biết, chính quyền địa phương lấy phát triển kinh tế làm nhiệm vụ trọng tâm, tạo nền tảng vững chắc để thực hiện các mục tiêu khác. Đồng thời nghiên cứu, xây dựng mô hình kinh tế của xã Nhà Bè phù hợp với định hướng phát triển kinh tế của Thành phố theo hướng kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn gắn với đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học công nghệ. Ông Phan Ngọc Phúc - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Nhà Bè - chia sẻ: Thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Đảng ủy, UBND xã chú trọng thực hiện chuyển đổi số để điều hành bộ máy theo tiêu chí "phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, rộng khắp". Theo đó, 85% hồ sơ thủ tục hành chính được xử lý hoàn toàn trực tuyến; 80% người dân (từ 14 tuổi trở lên) có tài khoản định danh điện tử (VNeID); 100% các cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn xã triển khai Sổ sức khỏe điện tử tích hợp trên ứng dụng VNeID. Lãnh đạo phường Bình Trưng cho biết, phường sẽ có kế hoạch liên tịch giữa Công an, Trung tâm phục vụ hành chính công và Mặt trận để xây dựng đội ngũ tại khu phố có thể tiếp nhận hồ sơ hành chính thông thường như tư pháp, chính sách có công, một số nội dung liên quan tới nội dung cư trú của người dân...
Cùng với đó, các địa phương cũng nhanh chóng kiện toàn tổ chức, nhân sự, nâng cấp hạ tầng, nhất là hạ tầng số, bố trí trụ sở, phương tiện hoạt động, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, nhằm thích ứng với cách vận hành mới.
Đẩy mạnh mô hình biệt phái cán bộ sở, ngành về địa phương
Theo UBND TPHCM, sau khi thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy tổ chức đã từng bước được củng cố, nhanh chóng đi vào nề nếp, phát huy hiệu quả trong tham mưu, giúp việc cho Hội đồng nhân dân và UBND cấp xã; qua đó, góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội tại địa phương. Công tác bố trí, sắp xếp nhân sự tại 168 UBND phường, xã, đặc khu trong thời gian qua cơ bản được triển khai kịp thời, bám sát các định hướng của Trung ương. Đội ngũ cán bộ, công chức tại cấp xã (mới) cơ bản đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ, bảo đảm sự thông suốt trong quản lý, điều hành khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động. Điểm nổi bật, đội ngũ cán bộ, công chức từ cấp huyện và Thành phố (trước đây) được điều động, bố trí về công tác tại cấp xã (mới) đã phát huy tốt năng lực, chuyên môn, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời bảo đảm sự thông suốt trong công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội tại địa phương.
Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Thành phố Hồ Chí Minh triển khai mô hình "phi địa giới hành chính" tại 38 tổ địa bàn (chi nhánh) thuộc Trung tâm Phục vụ hành chính công, bắt đầu từ ngày 01/8.
Đơn cử, Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Xây dựng phân công công chức, viên chức về 38 tổ địa bàn của Trung tâm Hành chính công Thành phố để hướng dẫn việc tiếp nhận và xử lý hồ sơ thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. Sở Xây dựng cũng lập kế hoạch biệt phái gần 600 công chức thuộc Phòng Kiểm tra - Pháp chế về 168 phường, xã, đặc khu nhằm tăng cường nhân sự tham gia thực hiện nhiệm vụ quản lý về trật tự xây dựng trên địa bàn. Tuy nhiên, các giải pháp nêu trên chủ yếu là các giải pháp tình thế, trước mắt trong phạm vi quyền hạn và khả năng của Thành phố. Về lâu dài, để bảo đảm chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả, lãnh đạo Thành phố cho rằng rất cần có những giải pháp căn cơ từ cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương về các vấn đề cấp thiết, cốt lõi như: hướng dẫn về xây dựng đề án vị trí việc làm và bố trí số lượng nhân sự phù hợp với đặc thù địa phương, việc bổ sung và giao thẩm quyền quyết định số lượng biên chế, bố trí số lượng lãnh đạo, quản lý... để Thành phố có đủ thẩm quyền và cơ sở pháp lý giải quyết các khó khăn, vướng mắc hiện nay. Đồng thời, kiến nghị Bộ Nội vụ xem xét, giải quyết theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền quan tâm, có các chỉ đạo, hướng dẫn và có chính sách, giải pháp tháo gỡ những khó khăn về công tác bố trí cán bộ, công chức ở cấp xã cho TPHCM, như: Tiếp tục nghiên cứu, ban hành chính sách ưu tiên, khuyến khích thu hút nhân lực về công tác tại cấp xã; xem xét định mức biên chế và cán bộ đối với những xã, phường có đặc thù tập trung nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh, tập trung nhiều khu công nghiệp với quy mô dân số đông, tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp về an ninh, trật tự và những địa phương trọng điểm về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh; xem xét có chính sách đãi ngộ, thu nhập cho cán bộ, công chức vì tuy đã có cải thiện nhưng vẫn còn khoảng cách so với khu vực tư nhân tại siêu đô thị như TPHCM.
Người dân đến làm hồ sơ tại Trung tâm phục vụ hành chính công
Trước thực tế thiếu cán bộ tại cấp xã, bà Phạm Thị Thanh Hiền - Giám đốc Sở Nội vụ TPHCM cho biết: Thành phố đã khảo sát, làm việc với các phường, xã, đặc khu, đề nghị báo cáo những vị trí việc làm thiếu cán bộ chuyên môn để Sở tổng hợp, tham mưu Thường trực UBND Thành phố chỉ đạo, bố trí cán bộ của các sở, ngành về tiếp nhận ngay những vị trí này để giải quyết công việc một cách thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp.
Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được chỉ đạo các địa phương, đơn vị cần tập trung ưu tiên các cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, phát huy cơ chế đặc thù và tạo động lực phát triển cho Thành phố, phục vụ việc thực hiện hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, lưu ý thủ trưởng các sở, ban, ngành và Chủ tịch UBND các phường, xã, đặc khu căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn mới được phân định, có trách nhiệm chủ động rà soát, tham mưu ban hành, sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật.