SÁT HẠI 3 NGƯỜI VÌ MÂU THUẪN
Sau hơn 24 giờ gây án, kẻ phóng hỏa đốt nhà trọ khiến 3 người tử vong (trong đó có 2 trẻ em) là Phan Văn Quang (SN 1965, thường gọi là Chín Cụt) đã bị bắt giữ để điều tra, đó là thông tin chính Công an TPHCM công bố tại cuộc họp báo vào chiều 13-6, tại Trung tâm Báo chí TPHCM, với sự tham dự của rất nhiều cơ quan truyền thông.
Chỉ trong khoảng thời gian ngắn, kẻ thủ ác sớm sa lưới pháp luật cho thấy quyết tâm và nỗ lực phá án rất cao của CAQ Bình Tân, Phòng Cảnh sát Hình sự (CSHS) dưới sự chỉ đạo trực tiếp, sát cánh của đại tá Đinh Thanh Nhàn - Phó giám đốc CATPHCM và đại tá Lê Ngọc Phương - Phó Cục trưởng Cục hình sự Bộ Công an. Bởi căn cứ trên hiện trường để lại cho thấy, đối tượng thực hiện hành vi phạm tội rất quyết liệt, nhân thân lai lịch không rõ ràng và bỏ trốn ngay sau khi gây án.
Phan Văn Quang (Chín cụt) tại cơ quan công an
Có hộ khẩu thường trú tại Long An, nhưng từ 10 năm trước Quang đã đi khỏi nơi cứ trú và sống lang thang nhiều nơi. Đối tượng có dị tật ở hai bàn tay và chân trái nên đi đứng khập khiễng. Trong thời gian sống ở TPHCM, Quang lấy nghề mua bán trái cây làm kế sinh nhai. Từ đầu tháng 3-2020, Quang giao trái cây đến cho chị Đào Thị Dững (SN 1985, quê An Giang, trọ P.Bình Trị Đông, Q.Bình Tân) bán. Trong quá trình làm bạn hàng, Quang và chị Dững phát sinh mâu thuẫn nên thường bất hòa, cãi cọ...
Khoảng 1 giờ 55 ngày 12-6, một số người dân nghe tiếng nổ lớn, sau đó phát hiện khói lửa bùng lên tại phòng trọ số 10 của chị Dững nên dùng bình cứu hỏa chữa cháy và cấp báo CAP Bình Trị Đông. CAQ.Bình Tân khẩn trương điều động lực lượng chữa cháy đến hiện trường ngăn ngừa cháy lan. Tuy nhiên, do căn phòng khóa trái bên trong nên nỗ lực dập lửa của quần chúng và công an gặp nhiều hạn chế, bất lợi. Khi ngọn lửa được dập tắt, cảnh tang thương hiện ra là 3 nạn nhân chết cháy, trong đó có 2 trẻ em, tài sản, vật dụng trong phòng đều bị thiêu rụi. Xác minh nhanh, 3 người xấu số là chị Dững cùng 2 cháu trai mới từ quê lên chơi là Đ.V.Th (SN 2005) và Đ.V.T (SN 2007).
Đại tá Đinh Thanh Nhàn đến hiện trường, chỉ đạo các phòng nghiệp vụ CATP, Phòng CSHS và CAQ.Bình Tân khám nghiệm, định hướng điều tra, truy bắt thủ phạm. Qua công tác khám nghiệm đã thu giữ một số vật dụng như xe máy, can đựng xăng, hộp quẹt..., cùng lời khai các nhân chứng, công an xác định vụ cháy không phải do tai nạn, sơ suất trong sinh hoạt, mà có người phóng hỏa. Từ hình ảnh thu được, kết hợp với lời khai của một số nhân chứng cho thấy nghi can vụ phóng hỏa là người đàn ông có dáng đi khập khiễng, tên thường gọi là Chín. Chiều 12-6, Đại tá Đinh Thanh Nhàn, Đại tá Lê Ngọc Phương, Phòng CSHS và CAQ.Bình Tân đã họp, đánh giá tình hình liên quan đến vụ án, nhận định đối tượng gây án và hướng tẩu thoát, từ đó xác định hướng điều tra, truy bắt nghi can.
Việc điều tra được triển khai khẩn trương, áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, CATP nhanh chóng xác định đối tượng gây án là Phan Văn Quang, hiện đã bỏ trốn khỏi nơi tạm trú và địa điểm buôn bán trái cây. Với quyết tâm cao, trinh sát Phòng CSHS và CAQ.Bình Tân đã xác định Quang đang lẩn trốn tại xã Tân Bình Thạnh (H.Chợ Gạo, Tiền Giang) nên lập tức phối hợp CA địa phương bắt giữ Quang vào rạng sáng 13-6, sau hơn 24 giờ gây án.
Tại cơ quan công an, Quang thừa nhận đã gây ra vụ phóng hỏa trên, nguyên nhân là do mâu thuẫn cá nhân với chị Dững. Còn mâu thuẫn như thế nào thì đối tượng chưa hé lộ. Có điều hiện trường cho thấy đối tượng rất dã tâm trong thực hiện hành vi như chuẩn bị sẵn can xăng lớn, mang theo cả bùn non dùng be bờ để xăng không thoát ra ngoài mà chảy cả vào trong phòng, tạo nên đám cháy lớn.
MỐI ĐE DỌA BẤT AN CHO XÃ HỘI
Liên quan đến vụ gần 200 đối tượng mặc áo cam kéo đến đập phá, gây rối, đánh người tại quán Ốc Hương (Q.Bình Tân) vào tối 5-5-2020, Công an TPHCM cho biết đến nay đã triệu tập 60 cá nhân, trong đó có 36 đối tượng đã bị tạm giữ hình sự. Vụ án đang tiếp tục điều tra làm rõ vai trò của từng cá nhân và truy bắt thêm số đối tượng còn lại. Các đối tượng bị tạm giữ hình sự đang bị điều tra về 3 nhóm hành vi: gây rối trật tự công cộng; cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác; hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản.
Nhóm đối tượng trong băng áo cam bị bắt giữ
Hiện Phòng CSHS và CAQ Bình Tân vẫn khẩn trương truy xét, bắt giữ số đối tượng liên quan. Do các vụ án lớn liên tiếp xảy ra trên địa bàn TPHCM nên lực lượng điều tra viên bị dàn mỏng làm án, trong khi đó nhóm đối tượng áo cam đông quân, ngụ ở nhiều địa phương khiến việc xác minh, truy tìm không hề đơn giản. Tuy nhiên, Phòng CSHS và CAQ Bình Tân phấn đấu sẽ đạt mục tiêu hoàn thành khám phá án đến cuối tháng 6-2020. Trên tinh thần này, sớm muộn các đối tượng liên quan đến vụ gây rối sẽ bị bắt. Để được hưởng khoan hồng của pháp luật, người thân, gia đình nên vận động nghi phạm còn lại sớm ra đầu thú. Về phía người dân, nếu phát hiện và có thông tin về các nghi phạm hãy báo tin cho cơ quan chức năng nơi gần nhất.
Từ vụ án 200 đối tượng áo cam gây rối tại quán Ốc Hương đến vụ Phan Văn Quang dùng xăng phóng hỏa đốt chết 3 người cho thấy, mâu thuẫn ban đầu không có gì đáng kể, nhưng do người trong cuộc chọn lối hành xử bạo lực đã gây nên các vụ án đau lòng. Đây không phải là hành vi cá biệt mà đang có dấu hiệu lây lan, bùng phát trong cuộc sống...
Vì sao chuyện nhỏ hóa to cứ liên tục tái diễn trong các mối quan hệ anh em, bạn bè, đồng nghiệp, hay các mâu thuẫn xã hội phát sinh nhất thời? Phân tích từ nhiều vụ án giết người, cố ý gây thương tích hoặc gây rối trật tự công cộng cho thấy lối hành xử giữa con người với con người trong xã hội đang thật sự có vấn đề mà mấu chốt chính là đạo đức xuống cấp. Ví như đường nhỏ, mật độ người tham ra giao thông lớn, va chạm rất khó tránh, tuy nhiên nếu người trong cuộc chọn lối giải quyết ôn hòa, nói năng nhỏ nhẹ, không dùng vũ lực thì chuyện to sẽ hóa nhỏ, chuyện nhỏ sẽ thành không.
Thế nhưng hiện nay, phần lớn các mối bất hòa, xích mích đều dẫn đến cố ý gây thương tích hoặc giết người do người trong cuộc nóng nảy, không làm chủ được cảm xúc cá nhân, lạm dụng bạo lực. Mà lạm dụng bạo lực thì luôn đi đôi với thương vong, tù tội.
Trao đổi với phóng viên, thượng tá Lê Thế Lâm - Phó trưởng phòng PV01, Công an TPHCM cũng đồng quan điểm cho rằng cách hành xử giữa con người với con người hiện nay có vấn đề. Theo đó, các mâu thuẫn nhỏ không được giải quyết kịp thời, không được phát hiện xử lý ngay, để âm ỉ lâu dài dẫn đến việc sử dụng bạo lực, mới nhất có thể kể là vụ 200 đối tượng áo cam gây rối hay vụ phóng hỏa đốt phòng trọ do Phan Văn Quang thực hiện. Ngoài ra còn rất nhiều các vụ án khác, trong đó có cả một số vụ án nghiêm trọng nguyên nhân đến từ phía nạn nhân.
Để hạn chế các vụ án đau lòng hoặc gây nhức nhối xã hội, nhà trường và các tổ chức xã hội cần nâng cao giáo dục đạo đức, kỹ năng ứng xử, kỹ năng kiểm soát hành vi. Vấn đề tiếp theo là phải phát hiện kịp thời các mâu thuẫn. Vậy ai sẽ là người phát hiện ra mâu thuẫn? Đó là những người dân sống cận kề nhau, những tổ chức xã hội tại địa phương, chính quyền tại chỗ, cảnh sát khu vực, bảo vệ dân phố...
Về phía lực lượng công an, rõ ràng trinh sát, cảnh sát khu vực, công an phường là lực lượng cơ sở. Nếu cơ sở kịp thời phát hiện mâu thuẫn, có tham mưu lên ban chỉ huy, sẽ tìm được giải pháp phù hợp để hóa giải. Đối với loại đối tượng có nguy cơ cao như lưu manh, côn đồ, càn quấy, có lối sống bạo lực thì cơ sở cần phát hiện để gọi hỏi, răn đe, giáo dục. Ở đâu có các đối tượng băng nhóm, đầu gấu, CA địa phương phải đưa vào diện thường xuyên gọi hỏi, răn đe, giáo dục. Về phần xử lý các đối tượng có sai phạm thì ngay từ khi có vi phạm là phải xử lý sớm. Còn nếu đã gây ra hậu quả thì phải xử lý nghiêm minh mới tạo sức răn đe, giáo dục đối với các đối tượng khác.
Đối với công tác phòng ngừa: điều kiện để đối tượng không hoạt động được là công an phải tăng cường tuần tra, kiểm soát. Thực tế trong những năm qua, thông qua công tác tuần tra, kiểm soát các tổ công tác 113, 363, hình sự đặc nhiệm, giao thông đã kịp thời phát hiện, ngăn chặn sớm nhiều vụ gây rối đám đông khi chúng vừa manh nha xuất hiện. Trở lại vụ gây rối ở quán ốc Hương, nếu trước đó công an không kịp phát hiện, ngăn chặn, giải tán sớm một số đối tượng, để hai băng nhóm gặp nhau thì hậu quả còn khôn lường hơn nhiều, chứ không đơn thuần chỉ là gây rối như vụ việc đã xảy ra.