Vụ VN Pharma: Hủy án, điều tra hành vi của Cục Quản lý dược

Sau nhiều ngày xét xử và nghị án, sáng 30-10, TAND Cấp cao tại TP HCM đã tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm mà TAND TP HCM đã tuyên trước đó trong vụ án tiêu cực tại Công ty CP VN Pharma.

Hai bị cáo Nguyễn Minh Hùng (nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP VN Pharma) và Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hàng hải quốc tế H&C) tiếp tục bị tạm giam theo lệnh bắt tạm giam mà lãnh đạo TAND Cấp cao đã ký trước đó. Do vụ án bị hủy án nên toàn bộ kháng cáo của các bị cáo không được cấp phúc thẩm chấp nhận.

Bản án lọt người lọt tội

Theo HĐXX, các bị cáo đã cấu kết nhau làm giả con dấu, hồ sơ kỹ thuật thuốc và hàng loạt để hợp thức hóa hồ sơ nhập khẩu thuốc. Cụ thể, các bị cáo đã làm và sử dụng một loạt con dấu, giấy tờ giả bao gồm: Giấy chứng nhận bán hàng tự do (FSC) và Giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc (GMP) của Bộ Y tế Canada được hợp pháp hóa Lãnh sự của Đại sứ quán Việt Nam tại Canada.

Theo điều tra của Bộ Công an, tất cả các giấy tờ FSC, GMP và chữ ký tham tán đại sứ quán Việt Nam tại Canada đều là giả.

Tất cả các bị cáo đều nhận thức được rằng việc làm giả hồ sơ, con dấu và các tài liệu khác để nhập khẩu lô thuốc H-Capita 500mg Capet là hành vi trái pháp luật, đạo đức, y đức và chuẩn mực.

Các bị cáo tại tòa

Các bị cáo đã thỏa thuận mua bán, làm đơn đặt hàng, thiết lập hồ sơ xin phép nhập khẩu lô thuốc, chuẩn bị bán hàng thông qua đấu thầu, chỉ định trước tiền hoa hồng cho các bác sĩ…đến khi làm thủ tục thông quan là để bán hàng giả nhằm thu lợi bất chính bất chấp hậu quả xảy ra.

Do đó hành vi của các bị cáo phải được xem xét đánh giá toàn diện trong mối quan hệ với các chứng cứ khác, đặc biệt là kết luận giám định lại để đảm bảo xác định đúng bản chất vụ án, tội danh trên cơ sở đó mới có đường lối xử lý vụ án được đúng pháp luật.

HĐXX nhận định có đủ cơ sở xác định lô thuốc H-Capita 500mg Capet là thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, kiểm nghiệm. Lô thuốc được hợp thức hóa từ thuốc giả sang thuốc có nguồn gốc bằng việc chuyển đi từ nơi nào đó sang Ấn Độ, Singapore về Việt Nam rồi nâng khống giá thuốc bán cho người bệnh.

Võ Mạnh Cường cũng đã thừa nhận không biết loại thuốc này sản xuất ở đâu. Từ những chứng cứ, tài liệu thu thập được có thể xác định các bị cáo đã phạm tội buôn bán hàng giả bởi vì các bị cáo đã buôn bán thuốc không rõ nguồn gốc, giả bao bì, nhãn hiệu và đặc biệt theo kết luận của Bộ Y tế thì lô thuốc bị phát hiện không được dùng để chữa bệnh cho người.

Các bị cáo Võ Mạnh Cường, Nguyễn Minh Hùng đã cấu kết nhau, cùng nhau xây dựng hồ sơ bán hàng; sử dụng con dấu, tài liệu giả để nhập thuốc.

Cường chỉ đạo nhân viên ở VN Pharma sử dụng giấy tờ giả mạo để nhập 9300 hộp thuốc điều trị ung thư không rõ nguồn gốc; chỉ đạo nhân viên ghi lùi ngày trên hồ sơ nhập khẩu; thỏa thuận với Cường nâng khống giá thuốc. Các bị cáo đều biết sử dụng giấy tờ giả, con dấu giả để làm hồ sơ Cục Quản lý Dược nhập khẩu thuốc đã có dấu hiệu "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức".

Các bị cáo đồng phạm biết cấp trên của mình có hành vi buôn bán, nhập khẩu thuốc không rõ nguồn gốc nhưng vẫn tiếp tay cho sai phạm. Do đó, tòa sơ thẩm xử phạt 9 bị cáo ở hai tội danh "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức" và "Buôn lậu" là bỏ lọt tội phạm, chưa đúng người đúng tội.

Ông Phan Xuân Thiện (Phó tổng giám đốc VN Pharma) là người giới thiệu cho Hoàng Trúc Vy (nhân viên VN Pharma) thuê dược sĩ Phạm Văn Đông viết hồ sơ kỹ thuật thuốc. Ông Thiện biết rõ xuất xứ lô thuốc và biết rõ con dấu Helix Canada là dấu giả đã có ở VN Pharma từ trước nhưng vẫn để mặc cho các bị cáo Hùng và cấp dưới thực hiện hành vi hợp thức hóa để tiêu thụ lô thuốc là hành vi có dấu hiệu che giấu, không tố giác tội phạm.

Bà Hoàng Trúc Vy đã biết việc làm giả hồ sơ để nhập thuốc nhưng vẫn tiếp sức cho Hùng để thực hiện hành vi nên đồng phạm tích cực, cần điều tra làm rõ.

Điều tra hành vi của Cục Quản lý dược

Tòa nhận định, để cho các bị cáo thực hiện hành vi sai trái là do sự tắc trách của lãnh đạo Cục Quản lý dược. Cụ thể, trong khâu thẩm định hồ sơ, Cục Quản lý dược chỉ nhận hồ sơ VN Pharma đưa lên, không thẩm định nguồn gốc, xuất xử mà duyệt cấp phép là sai phạm nghiêm trọng.

Ngoài lô thuốc bị phát hiện, Cục Quản lý dược đã cấp phép nhập khẩu, số đăng ký lưu hành đối với 7 loại thuốc khác. Sau khi vụ án bị phát hiện, Cục Quản lý dược mới thu lại giấy phép đã cấp trước đó.

HĐXX nhận định việc truy xuất nguồn gốc thuốc là bắt buộc nhưng Hội đồng thẩm định đã không làm điều này khi cấp phép là sai phạm nghiêm trọng.

Hồ sơ thẩm định không ghi ngày, tháng, năm và có 3 chuyên gia không ký tên. Cần phải lấy lời khai của 3 chuyên gia không ký tên trong hồ sơ thẩm định; hồ sơ thẩm định không ghi ngày tháng là sai phạm nghiêm trọng.

Cục Quản lý dược không thể không biết đối tác Hồng Kông hết hạn hoạt động ở Việt Nam để cho qua và duyệt hồ sơ thẩm định cũng là sai phạm nghiêm trọng.

Về công ty Helix Canada, Bộ Ngoại giao đã có công văn trả lời Bộ Công an là công ty không có thật. Tuy nhiên, Võ Mạnh Cường đưa ra chứng cứ mới nói rằng Helix Canada là công ty có thật và Cường là đại diện ủy quyền tại Việt Nam.

Để làm rõ tính khách quan thì cần phải làm rõ công ty Helix Canada là công ty nào và đại diện ủy quyền tại Việt Nam là như thế nào từ đó mới có biện pháp xử lý trách nhiệm của Cục Quản lý dược trong việc cấp phép cho Helix Canada hoạt động tại Việt Nam.

Làm rõ việc cấp phép 7 loại thuốc mà Cục Quản lý dược đã cấp phép trước đó. Từ đó làm rõ trách nhiệm của cán bộ, lãnh đạo Cục Quản lý dược

Đã chi 7,5 tỉ đồng cho ai?

Cần làm rõ số tiền 7,5 tỉ đồng các bị cáo đã chi cho ai? Chi ở đâu? Tại phiên tòa phúc thẩm, Nguyễn Minh Hùng khai rằng chi cho công tác bán hàng nhưng tòa đã làm rõ các bị cáo đã chi cho trình dược viên, nhưng lời khai trình dược viên cho thấy đã chi phần trăm cho bác sĩ.

Ngoài ra, Nguyễn Minh Hùng đã chỉ đạo nhân viên chi 10.000 USD cho đối tác Hồng Kông.

Cần làm rõ 7,5 tỉ đồng là chi cho những lô thuốc nào vì lô thuốc bị phát hiện chỉ có 5 tỉ đồng mà chi hoa hồng 7,5 tỉ đồng là không phù hợp. Cần điều tra làm rõ những người có liên quan trong việc chi 7,5 tỉ đồng hoa hồng.

Số tiền 7,5 tỉ đồng và 10.000 USD là tang vật vụ án tuy nhiên tòa sơ thẩm không tuyên tịch thu sung quỹ nhà nước, đây là một thiếu sót nghiêm trọng trong công tác xét xử.

Về 157 tỉ đồng cần làm rõ có phải là tiền thu lợi bất chính hay không thì cần phải điều tra làm rõ, nếu là tiền phi pháp thì cần tịch thu sung quỹ nhà nước.