THẬT GIẢ LẪN LỘN
Những năm gần đây, vấn nạn HG, hàng xâm phạm quyền SHTT, hàng kém chất lượng và không rõ nguồn gốc, xuất xứ xuất hiện tràn lan trên thị trường, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý mua sắm của người tiêu dùng (NTD). Trong đó phải kể đến những ngành hàng thực phẩm (TP), hóa mỹ phẩm, dược phẩm… giả mạo, không rõ xuất xứ còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người dân.
Chỉ tính riêng 10 tháng đầu năm 2019, lực lượng chức năng trên cả nước đã kiểm tra, xử lý gần 6.600 vụ vi phạm về HG, xâm phạm quyền SHTT với số tiền xử phạt hơn 19 tỷ đồng. Các mặt hàng vi phạm tập trung vào xuất xứ, chất lượng, xâm phạm quyền SHTT, nổi lên là nhóm TP đóng gói sẵn, TP chức năng, phụ tùng ôtô, xe máy, hàng tiêu dùng, thời trang, phân bón, thuốc trừ sâu…
Mới đây, cơ quan chức năng vừa phát hiện, thu giữ gần 2.000 sản phẩm quần áo, đồng hồ, túi xách… giả các nhãn hiệu nổi tiếng tại chợ Bến Thành. Ngoài ra, lực lượng hải quan cũng phát hiện 2 doanh nghiệp (DN) nhập khẩu lô hàng may mặc và chăn, ga, nệm xốp có xuất xứ từ Trung Quốc nhưng được gắn nhãn Việt Nam với tổng trị giá gần 1,8 tỷ đồng.
Quang cảnh diễn đàn
Điều đáng nói HG, hàng nhái (HN) được sản xuất tinh vi, có sự câu kết từ khâu SX đến khâu phân phối, sử dụng công nghệ, kỹ thuật cao để đối phó với cơ quan chức năng, nên NTD như rơi vào mê hồn trận khi không thể phân biệt đâu là thật, đâu là giả! Đó cũng chính là vấn nạn khiến các DN sản xuất, nhà phân phối chính hãng đau đầu.
Một thực tế không thể phủ nhận là trong lúc cơ quan quản lý lẫn cơ quan chức năng đang nỗ lực tìm kiếm những biện pháp để phòng chống HG, HN đối với phương thức kinh doanh truyền thống thì sự phát triển của các loại hình kinh doanh thông qua internet bùng nổ thời gian qua lại càng khiến cho công tác quản lý, kiểm soát, phòng chống HG, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ thêm khó khăn. Có vô số câu hỏi được đặt ra như: giải pháp nào để bảo vệ quyền lợi, sức khỏe NTD giữa thực trạng hiện nay? Doanh nghiệp nên chọn đối mặt hay tìm cách “xóa dấu vết” về thông tin SP của mình bị làm giả, làm nhái?
QLTT kiểm tra hàng hóa
Liệu có giải pháp nào để vừa bảo vệ quyền lợi NTD và DN, cũng như cơ chế nào để phối hợp, hỗ trợ thông tin xuyên suốt giữa cơ quan quản lý nhà nước, DN, NTD, các tổ chức xã hội và truyền thông, báo chí để góp phần minh bạch thông tin tiêu dùng, nguồn gốc xuất xứ SP và đẩy lùi nạn HG, HN, không rõ nguồn gốc xuất xứ trên thị trường?...
ĐI TÌM GIẢI PHÁP
Hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ đang diễn biến ngày càng phức tạp. Trước thực trạng đó, diễn đàn với sự góp mặt đầy đủ của các cơ quan chức năng (Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), Cục Công tác phía Nam - Bộ Công thương, Cục QLTT các tỉnh, thành phố, Sở Khoa học và công nghệ các tỉnh, thành phố, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Chi cục tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng các tỉnh, thành phố), các tổ chức xã hội và DN lần này đã phần nào chia sẻ những vấn đề trọng tâm nói trên nhằm góp phần minh bạch thông tin tiêu dùng, nguồn gốc xuất xứ SP và đẩy lùi nạn HG, HN, không rõ nguồn gốc xuất xứ trên thị trường; bảo vệ uy tín thương hiệu cũng như quyền lợi NTD.
Theo ông Trần Văn Dũng - đại diện Tổng cục QLTT, hiện HG, HN xuất hiện tràn lan trên mạng đã gây không ít khó khăn cho công tác xử lý. Cơ quan chức năng luôn tìm những giải pháp, phương thức mới để ngăn chặn tình trạng này, đặc biệt là HG xuất xứ (cả trong lẫn ngoài nước). Tuy nhiên, bên cạnh nỗ lực của cơ quan chức năng thì DN và NTD cần chung tay để công tác phòng chống HG, HN đạt hiệu quả cao.
Ông Nguyễn Thành Danh - Phó trưởng ban 389 Bình Dương - cho rằng: “Đừng để các diễn đàn của những năm trước hay năm nay chỉ diễn ra cho đúng hình thức. Vấn đề là cần phải cùng hành động để công tác phòng chống HG, HN đạt kết quả tốt.
Để làm được điều đó, sau khi thảo luận đóng góp ý kiến, chúng ta cần nêu quan điểm với các cấp lãnh đạo Trung ương để có chỉ đạo cụ thể, thiết thực trong việc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng chống HG, HN. Bên cạnh đó, để phòng chống HG, HN, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ cần phải có sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, nhà SX và NTD.
Chia sẻ những khó khăn phải đối mặt, ông Lý Thành Công - Trưởng phòng kỹ thuật Công ty BITEX - cho biết, thời gian qua công ty phát hiện hơn 1.000 SP máy tính điện tử làm nhái, làm giả thương hiệu Casino mà công ty độc quyền phân phối trên thị trường. Công ty đã phối hợp với ngành chức năng bảo vệ thương hiệu và hướng dẫn cách nhận diện thương hiệu, tem chống giả cho NTD, nhưng điều này tốn không ít côgn sức và mất rất nhiều thời gian.
Do đó, rất mong Nhà nước tăng cường công tác kiểm tra, xử lý; bên cạnh nhà SX phối hợp tốt với cơ quan chức năng xử lý các trường hợp vi phạm và chủ động tuyên tuyền cho NTD cách phân biệt hàng thật, HG thì NTD cũng cần tích cực tố giác những SP giả, nhái này.
Đề cập đến tình trạng buôn bán hàng qua mạng internet đang trở thành 1 kênh phân phối hàng gian, HG, ông Nguyễn Thành Danh kiến nghị: “Trước hết, cần điều chỉnh các quy định trong quản lý mạng xã hội. Bộ Công thương cũng nên ban hành quy định quản lý bán hàng online để siết chặt việc này. Ai kinh doanh thì phải đăng ký để có thể kiểm soát nguồn hàng cũng như truy xuất nơi cung cấp HG; nếu không phải xử lý nghiêm minh”.
Ngoài ra, buổi thảo luận còn bàn đến vai trò của các tổ chức xã hội trong việc bảo vệ NTD trước thực trạng HG, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ hay DN nên xử lý về mặt truyền thông thế nào khi bị phát hiện HG, HN cũng như kinh nghiệm của một số DN trong nước và DN có vốn đầu tư nước ngoài…
Tại diễn đàn, Ban tổ chức còn trưng bày nhiều SP từ các thương hiệu uy tín bị giả mạo nhằm giúp những người tham gia có cái nhìn chung về thực trạng đồng thời cũng để hướng dẫn cách phân biệt hàng thật - HG.