Dịp lễ Vu lan, nhiều người rủ nhau đến các đền chùa, miếu... để thắp nhang, lễ Phật, cầu cho gia đình hạnh phúc, cha mẹ được bình an. Đây cũng là dịp để nhiều người phát tâm làm việc thiện. Có người mua gạo phân phát cho người nghèo; có người góp chút tiền bạc cúng dường xây dựng chùa, miếu và cũng có không ít người mua chim, cá, rùa, ba ba... để phóng sinh. Để phục vụ cho nhu cầu phóng sinh của khách thập phương, xung quanh nhiều ngôi chùa, miếu, việc mua bán chim, cá, rùa, ba ba... phóng sinh diễn ra nhộn nhịp không khác nào một khu chợ.
Đến khu vực bến đò dẫn ra ngôi Miếu Nổi (Q.Gò Vấp), không khó để bắt gặp 3-4 gian hàng bán chim, cá, ba ba phóng sinh. Hàng trăm con chim sẻ được nhốt trong những chiếc lồng cũ kỹ cùng với cả đàn cá trê, cá chép, ba ba... chỉ bằng ngón tay được nuôi thả trong những chiếc thau chậu tù túng được rao bán. Hai bên khuôn viên trong ngôi Miếu Nổi cũng có nhiều điểm bán chim, cá phóng sinh. Người bán thả hàng trăm con cá chép, cá trê vào những chiếc can, xô, thau nhựa và nhốt hàng trăm con chim non vào những chiếc lồng nhỏ xíu bán cho khách. Nhộn nhịp nhất phải kể đến khu vực phía sau ngôi Miếu Nổi. Các loại chim, cá, rùa, ba ba... phóng sinh với đủ kích cỡ được mua bán công khai. Gần chục người bán cùng hàng trăm người mua trao đổi nhộn nhịp, khiến khu vực này chẳng khác nào là... "chợ động vật chồm hổm".
Mùa Vu lan, nhiều người phóng sinh chim, cá
Sau khi mua chim, cá, rùa, ba ba, có người mang đến các bậc tam cấp trước cổng miếu thả; người khác lại đứng bên hông miếu - cách mặt nước hơn cả mét rồi thả xuống sông Vàm Thuật. Người phóng sinh, người quay phim chụp ảnh đăng lên mạng xã hội. Do nước sông Vàm Thuật bị ô nhiễm nặng, lại được thả ở khu vực khá cao nên nhiều chú cá phải trồi đầu lên mặt nước thở thoi thóp, số khác thì chết phơi bụng hoặc bị những người làm nghề chài lưới, xiệc điện chờ sẵn gần đó đánh bắt trở lại. Tương tự, sau khi được thả ra khỏi lồng, một số chú chim vỗ cánh bay lên trời, nhưng cũng có không ít chẳng thể cất cánh nổi.
Để phục vụ nhu cầu làm "việc thiện" của không ít khách thập phương, trước cổng chùa D.L (Q.Bình Tân) có một cơ sở bán chim phóng sinh với quy mô khá lớn. Hàng trăm con chim nhốt trong những chiếc lồng chật chội sẵn sàng phục vụ nhu cầu phóng sinh của người có nhu cầu. Vào những buổi lễ lớn, hàng chục lồng chim được khách hành hương mua rồi đem thả lên trời. Không chỉ bán cho khách đến nơi để mua, cơ sở này còn rao bán online với giá 10 ngàn đồng/con.
Trước chùa H.S (đường Nguyễn Xiển, TP.Thủ Đức), việc mua bán chim, cá, rùa, ba ba phóng sinh cũng diễn ra nhộn nhịp. Hàng trăm con chim cùng hàng ngàn cá, rùa, ba ba... được người bán nhốt trong lồng, nuôi trong các thau chậu bày khắp những con đường ra vào cổng chùa. Nhìn những chú chim run rẩy, ủ rũ, lông lá xác xơ, tiếng kêu thảm thiết và những con cá ngóc đầu ngáp ngáp, thở thoi thóp, nhiều người không khỏi xót xa.
Chim, cá, ba ba phóng sinh bán nhan nhản ngoài đường
Sau khi được phóng sinh, con chim nào khỏe mạnh mới đủ sức bay lên trời, những con yếu ớt không bay nổi, chúng luẩn quẩn ở một góc nào đó, có khi còn bị bắt trở lại chờ phóng sinh lần sau. Tương tự, do bị nuôi nhốt trong thau chậu thiếu ô xy, nhiều chú cá sau khi được thả xuống sông chỉ bơi được đôi ba vòng là chết tức tưởi. Chứng kiến cảnh tượng này, nhiều người lắc đầu ngao ngán bởi việc phóng sinh chẳng khác nào... "phóng tử".
Không chỉ xung quanh các chùa, miếu mà chim, cá, ba ba, rùa... phóng sinh cũng được bày bán khắp các nẻo đường. Bên cạnh nhiều loại cá cảnh, tại khu vực từ "mũi tàu" giao lộ Trường Chinh - Cộng Hòa đến ngã ba Trường Chinh - Phạm Văn Bạch (Q.Tân Bình) còn có nhiều người bán chim, ba ba con phóng sinh. Tùy theo chủng loại và kích thước mà chim được bán với giá từ 10-15 ngàn đồng/con; ba ba có kích thước cỡ 2 ngón tay tầm 10 ngàn đồng/con; ba ba cỡ 3-4 ngón tay từ 30-40 ngàn đồng/con.
Tại ngã ba Quang Trung - Tân Sơn (Q.Gò Vấp) cũng có nhiều người bán chim, cá, ba ba phóng sinh. Anh Toàn, một người bán ba ba, cá cảnh ở ngã ba này cho biết, ba ba con loại 2-3 ngón tay từ 8-10 ngàn đồng/con, nếu to gấp đôi có giá 70 ngàn đồng/cặp, mua số lượng nhiều được giảm giá 1.000 đồng/con. Trên một số tuyến đường khác như: Nguyễn Văn Linh, Quốc lộ 13, Quốc lộ 1A... cũng có nhiều điểm bán ba ba con. Chị Thương, một người bán cá, ba ba con gần chợ Bình Điền (Q8) cho hay, những năm gần đây, nhiều người thường đến cơ sở của chị để mua cá, ba ba về phóng sinh. Bình quân mỗi ngày chị bán được vài chục ký. Dịp ngày rằm, mùng một và nhất là lễ Tết, mùa Vu lan, có lúc chị bán được cả trăm ký.
Nhiều người chờ sẵn để tận diệt cá phóng sinh
Mỗi lần đi ngang ngã ba Lê Hồng Phong - Ba Tháng Hai (Q10), người đi đường không khó bắt gặp khoảng 4-5 người đàn ông lẫn phụ nữ bày bán chim phóng sinh. Hàng trăm con chim được nuôi nhốt trong những chiếc lồng sắt bé tí. Có con nhảy nhót cất tiếng hót, nhưng có con bị cầm tù đày đọa đến kiệt sức, nằm ủ rũ, mắt nhắm nghiền chờ được phóng sinh.
Chị Nguyễn Thu Hương cho biết, theo quan niệm của Phật giáo, phóng sinh là cứu mạng, kéo dài sự sống của họ hay sinh vật nào đó. Khi gặp một con vật nào đó bị mắc bẫy hoặc chuẩn bị mang đi giết thịt, mình giúp gỡ bẫy hoặc bỏ tiền ra mua chúng rồi thả về tự nhiên, đó được xem là chuyện phóng sinh có ý nghĩa. Về mặt hình thức, phóng sinh là giúp các con vật thoát khỏi sự cùm kẹp để chúng được tự do trở về với cuộc sống vốn có. Vì ý nghĩa nhân văn đó mà phóng sinh được nhiều người thực hành. Thế nhưng, hiện nay việc phóng sinh đang bị biến tướng vô tội vạ.
Nhiều người bỏ ra ít tiền mua một mớ chim, cá... về thả lung tung hoặc đổ ào xuống sông mà chẳng thèm quan tâm đến chúng có sống hay không, phóng sinh như vậy chẳng khác nào... sát sinh. Việc bỏ ra ít tiền để mua động vật rồi mang đi phóng sinh vô tội vạ, vô tình tiếp tay cho những người bẫy chim chóc, tận diệt động vật tự nhiên. Đó là chưa kể nếu những con vật đang mang mầm bệnh mà được thả ra ngoài, vô tình phát tán, lây lan rất nguy hiểm. Phóng sinh là việc làm tốt, nhưng cần phải tuân thủ quy luật sinh tồn của muôn loài cũng như quy định của pháp luật.