Bánh mỳ Việt Nam giờ đây đã vượt ra khỏi biên giới quốc gia, để lại dấu ấn trong nền ẩm thực thế giới.
Những ổ bánh mỳ đầu tiên đã theo chân thực dân Pháp đến Việt Nam vào năm 1859 với tên gọi là bánh mỳ Baguette. Sau đó, dưới bàn tay tài ba của người Việt, những ổ bánh mỳ mang chất rất riêng của Việt Nam đã ra đời.
Ngày nay, món bánh phổ biến này được bán trên khắp các con đường, ngõ phố, từ thành phố lớn đến thôn quê. Bánh mỳ có thể được tìm thấy từ nông thôn đến thành thị, từ khu phố lao động bình thường đến những trung tâm thương mại sầm uất, từ những vỉa hè, lề phố cho đến khách sạn sang trọng. Trải qua thời gian, bánh mỳ đã trở thành điểm nhấn đặc biệt trong nền ẩm thực Việt Nam.
Nguyên liệu chính để làm bánh mỳ Việt Nam là bột mỳ, men... với một công thức riêng để cho ra những chiếc bánh vỏ giòn, ruột xốp, mềm, có mùi thơm đặc trưng mà chỉ ngửi thôi đã thấy hấp dẫn. Đây cũng chính là đặc điểm tạo nên bản sắc riêng của bánh mỳ Việt Nam so với bánh mỳ phương Tây.
Một yếu tố khác phải kể đến để làm nên độ ngon của bánh mỳ Việt chính là nhân bánh. Thuở ban đầu, bánh mỳ Việt Nam chỉ được kẹp với thịt và một số gia vị, không có rau. Tuy nhiên ngày nay, với khả năng biến tấu vô hạn, bánh mỳ Việt Nam còn được kẹp với rất nhiều loại nhân khác nhau như: patê, xúc xích, giò lụa, xíu mại, thịt lợn quay, lạp xưởng, thịt gà xé, chả cá, thịt nguội, bơ Pháp, sốt mayonnaise, dưa chuột, rau mùi, dưa góp...
Từng thành phần được cho vào ổ bánh mỳ đều góp phần tạo nên hương vị thơm ngon của món ăn này.
Bánh mỳ được bán tại một cửa hàng ở Hà Nội. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Cách chế biến bánh mỳ không cầu kỳ, trước tiên, những ổ bánh vàng ươm sẽ được nướng lại cho thật giòn trước khi cho nhân vào. Sau đó, người ta sẽ xẻ một đường dọc theo thân bánh, rồi lần lượt cho nhân vào, cuối cùng rưới nước xốt và tương ớt lên là có thể thưởng thức.
Nhưng điểm thú vị nhất là đi dọc ba miền đất nước, mỗi nơi lại có một phiên bản với hương vị khác nhau, tùy vào phần nhân được kẹp bên trong. Có thể kể đến như: bánh mỳ thịt nướng (Hà Nội), bánh mỳ phá lấu (Sài Gòn), bánh mỳ que (Hải Phòng), bánh mỳ ép (Thừa Thiên-Huế), bánh mỳ xíu mại (Đà Lạt), bánh mỳ chả cá (miền Trung)…
Bánh mỳ Hà Nội kiểu truyền thống chỉ gồm chút bơ, pate gan, thêm chút ruốc, xá xíu, vài lát giò, chả thái mỏng. Rau ăn kèm thường có rau mùi, dưa chuột; xốt dùng sẽ là tương ớt xay kiểu truyền thống hay dùng ăn phở, cay xé lưỡi. Nhưng chiếc bánh mỳ truyền thống Hà Nội vẫn ngon đến kinh ngạc, bởi độ giòn của bánh kết hợp hoàn hảo với vị ngon của thịt và các thức gia vị.
Bánh mỳ Sài Gòn thường được cho thêm nhiều rau củ: vài lát dưa leo, củ cải trắng, cà rốt cắt sợi ngâm chua, thêm vài cọng hành, ngò, vài khoanh ớt. Nhân cho bánh mỳ cũng rất đa dạng: trứng ốpla, xíu mại, heo quay, chả cá, phá lấu… để chiều theo sở thích của thực khách.
Bánh mỳ xíu mại - đặc sản của quán Bánh mỳ xíu mại Đà Lạt, đường Nguyễn Văn Tráng, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: Mỹ Phương/TTXVN)
Đến Hải Phòng, bạn sẽ bị mê hoặc bởi món bánh mỳ que. Chiếc bánh mỳ chỉ lớn cỡ gần 2 ngón tay vẫn có thể khiến người ta mê mệt bởi lớp pate béo bùi được rưới thêm chí chương (một loại tương ớt của Hải Phòng). Chiếc bánh nhỏ luôn được nướng nóng nên khi ăn thấy rõ cái giòn của lớp vỏ, cái mềm, cay của nhân vô cùng bắt miệng.
Tại Hội An, chiếc bánh chỉ lớn bằng cỡ nửa bàn tay người lớn, vỏ giòn, ruột đặc và thơm. Đặc biệt nhất là phần nhân của bánh mỳ Hội An vô cùng đa dạng, chỉ nguyên nhân kẹp cũng đến mười mấy loại, chưa kể các loại bơ và xốt được chế biến theo công thức riêng của từng hàng và thứ rau thơm làng Trà Quế khiến người thưởng thức ăn một chỉ muốn ăn hai.
Đến Đà Lạt, thực khách sẽ được ăn bánh mỳ xíu mại. Bánh mỳ ở đây được làm dày vỏ hơn một chút. Người ta sẽ dọn kèm một chén xíu mại còn nghi ngút khói, nước xốt sền sệt phủ lên mấy viên xíu mại và chả cây, da heo. Khi ăn vào, cái lạnh của vùng cao nguyên dường như tan biến mất.
Tuy có sự khác biệt trong cách chế biến nhưng dù ở vùng miền nào, bánh mỳ Việt Nam luôn làm hài lòng những thực khách, dù là khó tính nhất.
Không chỉ là món ăn quen thuộc của người Việt, bánh mỳ cũng là một trong những món ăn đường phố yêu thích của khách quốc tế khi đến Việt Nam.
Điều khiến các thực khách thế giới ngạc nhiên khi thưởng thức những ổ bánh mỳ Việt chính là hương vị thơm ngon tuyệt vời lại được tạo ra bằng những nguyên liệu rất mộc mạc, gần gũi. Cái hay của người Việt là biến sự giản dị thành tinh tế, từ những nguyên liệu bình thường nhất khi kết hợp với nhau lại cho ra một món ngon trứ danh, nổi tiếng vượt ra khỏi biên giới quốc gia.
Chả thế mà ngày 24/3/2011, từ “bánh mỳ” đã được thêm vào từ điển Oxford, nằm trong top những loại sandwich tuyệt vời nhất thế giới; ngày 24/3/2020 bánh mỳ Việt có mặt trên giao diện trang chủ Google tại hơn 10 quốc gia.
Năm 2018, bánh mỳ Hội An được CNN công nhận là “Vua của các món sandwich trên thế giới." Ngày 23/8/2022, bánh mỳ, phở, cà phê là những món ăn Việt Nam lọt vào top 50 món ăn đường phố ngon nhất châu Á do CNN bình chọn.
Bánh mỳ được phục vụ trên một số chuyến bay của Vietnam Airlines. (Ảnh: Vietnam+)
Mới đây nhất, tháng 2/2023, chuyên trang TasteAtlas (được mệnh danh là "bản đồ ẩm thực thế giới") đã xếp bánh mỳ Việt Nam ở vị trí thứ 6 top 50 món ăn đường phố ngon nhất thế giới.
Nhiều người Việt Nam ở nước ngoài (Anh, Đức, Nhật…) đã mở những quán bánh mỳ trên chính nước bạn và đã thu hút được nhiều thực khách.
Theo doanh nhân Kao Siêu Lực, Chủ tịch Hiệp hội bánh mỳ quốc tế khu vực Đông Nam Á (tác giả của món bánh mỳ thanh long nổi tiếng năm 2020), bánh mỳ Việt Nam cũng đã được xuất sang Nhật, sang khách sạn 5 sao ở Singapore… Hiện bánh mỳ Việt đã vươn ra quốc tế, khi đến Nhật Bản hay đến Đức người ta để bảng hiệu "bánh mỳ" chứ không phải ngôn ngữ bản địa.
Bánh mỳ Việt Nam được bán tại một cửa hàng ở Falls Church, Virginia, Mỹ. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Thậm chí, người Việt Nam ở nước ngoài làm giàu từ bánh mỳ khi mở những quán bánh mỳ riêng trên chính nước bạn và đã thu hút được nhiều thực khách. Ông Kao Siêu Lực nhấn mạnh điều chúng ta cần làm là phải tiếp tục giúp bánh mỳ Việt lan tỏa hơn nữa, giúp nhiều người làm giàu từ bánh mỳ Việt hơn nữa.
Theo ông Nguyễn Tiến Huy, Tổng Giám đốc Pencil Group, bánh mỳ đang được lan tỏa ra thế giới như một món ăn nhanh (fastfood) ngon lành trong các chuỗi cửa hàng ẩm thực. Các thương hiệu điểm đến Việt Nam cũng đã được hưởng lợi từ các món ăn, như: phở, bún chả, bánh mỳ…
Do đó, ngành du lịch Việt Nam nên giới thiệu bánh mỳ đến các nhà đầu tư ẩm thực lớn trên thế giới bởi đây là món ăn đại diện cho sự sáng tạo của Việt Nam - người Việt đã biến tấu nhiều nguyên liệu khác nhau một cách hài hòa trong món bánh mỳ. Đây là điểm nhấn thú vị để tạo câu chuyện kể cho du lịch ẩm thực.
Trong bối cảnh hiện nay, khi Việt Nam đang nỗ lực thu hút du khách quốc tế sau đại dịch COVID-19 thì việc quảng bá ẩm thực Việt, trong đó có món bánh mỳ chính là một trong những giải pháp hiệu quả để thu hút du khách.
Bánh mì Sài Gòn đã từ lâu được nhiều chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh tại Việt Nam đưa vào thực đơn. (Ảnh: Mỹ Phương/TTXVN)
Lễ hội bánh mỳ được tổ chức lần đầu tiên tại Thành phố Hồ Chí Minh sẽ quy tụ 120 gian hàng của các đơn vị nhà hàng, tiệm bánh mỳ, nhà cung cấp tại thành phố và cả nước, nhà cung cấp người nước ngoài...
Đặc biệt trong Lễ hội có hội thảo chuyên đề "Hành trình phát triển bánh mỳ Việt Nam" giới thiệu 105 món ăn kèm bánh mỳ do các đầu bếp nổi tiếng đảm nhận.
Người tham dự sẽ được thưởng thức các thương hiệu bánh mỳ nổi tiếng miễn phí. Ngoài bánh mỳ truyền thống, các loại bánh mỳ que, bánh mỳ Pháp, bánh mỳ theo những phong cách khác nhau cũng được giới thiệu tại Lễ hội cho thấy sự phong phú của món ăn này.
Ngoài ra, Lễ hội cũng dành không gian cho chương trình khởi nghiệp từ xe bánh mỳ cho phụ nữ và học viên ngành bánh; tôn vinh "Top thương hiệu bánh mỳ lâu đời và nổi tiếng trên 50 năm tại Việt Nam."
Dự kiến, Lễ hội bánh mỳ sẽ được tổ chức hằng năm như một sự kiện để quảng bá ẩm thực, thu hút du lịch.
Bánh mỳ được bày bán trên đường phố tại Hà Nội. (Ảnh: AFP/TTXVN)