(CAO) Khi những bệnh nhân được đưa vào cấp cứu, với những trường hợp đột quỵ, đặc biệt lấp mạch máu não, thời gian vàng rất ngắn, nên các bác sĩ phải chạy đua với thời gian để cứu chữa bệnh nhân.
Những ca cấp cứu hồi sinh ngoạn mục
Bác sĩ Trần Quốc Tuấn, Khoa Thần kinh Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM kể, ông Đỗ Văn H. (42 tuổi, ngụ tại TP.HCM), hiện là một doanh nhân. Ông có thói quen hút thuốc là đã 10 năm qua, mỗi ngày ông hút đến 2 gói thuốc. Cách đây một tuần, vào lúc 2 giờ sáng, người nhà phát hiện ông đột ngột bị méo mặt, xoay mắt và đầu sang một bên, liệt nửa người trái, không tiếp xúc được. Ngay lập tức, ông H. được đưa đi cấp cứu.
(CAO) Phát hiện người thân nằm mê man, người nhà lập tức bế người này đi cấp cứu. Tại bệnh viện, các bác sĩ ghi nhận bệnh nhân bị liệt tứ chi lúc nhập viện. Các bác sĩ cho rằng nhiều khả năng trong lúc di chuyển đã làm người bệnh cúi hoặc ngửa cổ quá mức.
Đến bệnh viện Đại học Y dược vào lúc 3 giờ 30 sáng. Ngay khi tiếp nhận bệnh nhân, một quy trình báo động đỏ về đột quỵ mới nhất và hiện đại ngang tầm quốc tế được khởi động với sự tham gia tổng lực của các y, bác sĩ khoa cấp cứu, đơn vị đột quỵ khoa Thần kinh, khoa Chẩn đoán hình ảnh và ê kíp y, bác sĩ can thiệp mạch máu não.
Ông H. được khám, chụp CT khẩn và được chẩn đoán nhồi máu não vùng thân não, tắc động mạch đốt sống thân nền. Ngay sau đó, bệnh nhân được chích thuốc tiêu sợi huyết tĩnh mạch và chuyển ngay lên phòng can thiệp chỉ trong 1 giờ sau đó, được tái thông động mạch tắc bằng kĩ thuật mới kết hợp hút bằng ống thông lớn và kéo huyết khối bằng stent.
Sau 30 phút tái thông thành công và 6 giờ sau can thiệp, bệnh nhân hồi phục, tỉnh táo và tiếp xúc tốt. Lúc này các bác sĩ mới thở phào nhẹ nhõm.
Bác sĩ Trần Quốc Tuấn thăm bệnh nhân
Hay như trường hợp bệnh nhân Nguyễn Văn T. (46 tuổi, quê quán Tiền Giang). Người này có tiền căn đột quỵ não do tắc động mạch giữa cách đây 2 năm và được điều trị nội khoa. Trong lần tái khám cách đây 5 ngày, ông T. được chụp mạch máu não bằng CT scan thì thấy tắc mạch máu não cũ nên có chỉ định nhập viện để chụp DSA mạch não khảo sát.
Đang nằm viện thì ông T. đột ngột lơ mơ, tiếp xúc kém, liệt một bên mặt, yếu nửa người bên phải. Người bệnh được phát hiện triệu chứng chỉ sau vài phút khởi phát và quy trình khẩn dành cho cấp cứu đột quỵ được khởi động ngay.
Hình ảnh học CT scan loại trừ xuất huyết, DSA khảo sát được thực hiện chỉ 30 phút sau khởi phát triệu chứng, phát hiện huyết khối tắc động mạch não. Người bệnh được can thiệp lấy huyết khối, kết hợp bằng ống hút thông lớn và rút huyết khối cơ học bằng stent. Huyết khối được lấy ra chỉ 40 phút sau can thiệp, và người bệnh hồi phục ngoạn mục gần như hoàn toàn sau 3 giờ can thiệp.
Bác sĩ Trần Quốc Tuấn chia sẻ: "BV Đại học Y dược là một trong những bệnh viện đầu tiên cả nước áp dụng 2 phương pháp can thiệp tái thông mạch não là hút huyết khối áp lực âm bằng ống thông lớn và rút huyết khối bằng dụng cụ stent để điều trị các trường hợp tắc mạch máu lớn nội sọ".
Chạy đua với thời gian
TS BS Nguyễn Minh Anh, Trưởng khoa Ngoại thần kinh BV Đại học Y dược TP.HCM chia sẻ: Thời gian điều trị cho những bệnh nhân cấp cứu do đột quỵ rất quan trọng nên gần như phải chạy đua với thời gian. Những ca cấp cứu trong đêm, nửa đêm về sáng thì chuyện bác sĩ phải tức tốc có mặt tại phòng mổ là chuyện bình thường.
Ngay khi nhận bệnh, quy trình báo động đỏ được khởi động khẩn cấp, các chuyên gia cấp cứu, chẩn đoán hình ảnh, nội thần kinh, Đơn vị Đột quỵ, Can thiệp mạch não - ngoại thần kinh phải phối hợp đồng bộ và rất nhanh chóng. Trung bình người bệnh sẽ được tiếp cận chẩn đoán, điều trị ngay trong vòng 15-30 phút.
TS BS Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Đơn vị Đột quỵ BV Đại học Y dược TP.HCM cũng chia sẻ: "Thời gian vàng để điều trị cho bệnh lý này là cáng sớm càng tốt, khoảng 3-6 giờ sau khởi phát. Tuy nhiên, phần lớn người bệnh đột quỵ không đến được bệnh viện trong thời gian vàng.
BS Nguyễn Bá Thắng thăm bệnh nhân
Ngay ở Hoa Kỳ, ước tính chỉ 10% người bệnh đột quỵ lấp mạch não là đến được bệnh viện trong thời gian vàng để được điều trị tái thông mạch não kịp thời. Còn tại BV Đại học Y dược, tỉ lệ người bệnh đột quỵ nhập viện cấp cứu sớm trong vòng 6 giờ kể từ khi khởi phát chỉ khoảng 5%. Do đó, 'chạy đua với thời gian' là vấn đề khó khăn nhất trong điều trị loại bệnh lý này".
Việt Nam có hơn 200.000 trường hợp đột quỵ mỗi năm
Theo Tổ chức Y tế thế giới, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam (chiếm hơn 20% các trường hợp tử vong mỗi năm và hơn 80% di chứng nặng nề nếu không điều trị kịp thời). Ước tính mỗi năm ở Việt Nam có hơn 200.000 trườngh ợp đột quỵ, khoảng 50% tử vong.
Bên cạnh đó, theo thống kê từ Mỹ, trong các trườngh ợp đột quỵ, 80-85% là nhồi máu não và khoảng 40% trong số đó là do tắc các mạch máu lớn trong não.
Đột quỵ nếu xảy ra thường rất nặng nề, nên phòng bệnh hơn chữa bệnh bằng cách kiểm soát các yếu tố nguy cơ như: Không hút thuốc lá (nguy cơ rất cao gây đột quỵ), hạn chế bia rượu, tập thể dục đều đặn, giữa cân nặng, huyết áp lý tưởng và khám sức khỏa định kì mỗi năm.
Đột quỵ lấp mạch máu não có thời gian vàng rất ngắn, chỉ từ 3-6 giờ, nên cần nhận thức "chạy đua với thời gian" để đưa ngườib ệnh đến cơ sở y tế có điều trị đột quỵ chuyên sâu nhanh nhất có thể.