“Thời điểm vàng” giúp dự phòng hiệu quả đột quỵ

Mối nguy đột quỵ từ... gốc tự do

Đột quỵ - TBMMN có thể xảy ra với bất kỳ ai. Mỗi năm nước ta có khoảng 200.000 người bị đột quỵ. Trong số đó, khoảng 50% trường hợp tử vong, 90% người sống sót gánh chịu các di chứng như yếu liệt, khó nói, mất trí... tùy theo mức độ thương tổn thần kinh. Đặc biệt, họ phải đối mặt với nguy cơ đột quỵ tái phát với tỷ lệ tử vong và các di chứng nặng nề hơn.

PGS.TS Nguyễn Văn Liệu

Là bệnh lý do tổn thương mạch máu não phổ biến nhất hiện nay, đột quỵ được đặc trưng bởi hiện tượng máu lên não bị gián đoạn đột ngột với hai dạng chính là nhồi máu não (tắc mạch) và chảy máu não (vỡ mạch). Bệnh gia tăng nhanh ở lứa tuổi sau 50 nhưng theo thống kê, hiện rất nhiều người trẻ trong độ tuổi 20-30 cũng bị đột quỵ.

Nguyên nhân gây ra tổn thương tại mạch máu não được xác định do 2 vấn đề cơ bản: tình trạng xơ vữa mạch máu ở động mạch gây chít hẹp, thiếu máu vùng phía sau và do cục huyết khối (máu đông) từ nơi khác chạy đến gây tắc, vỡ mạch máu não. Bằng các nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa học phát hiện, cả 2 vấn đề này đều có nguồn gốc quan trọng từ sự mất kiểm soát của gốc tự do nội và ngoại sinh dưới tác động của các yếu tố lối sống như căng thẳng, stress, đau đầu, mất ngủ, lười vận động, lạm dụng rượu bia, thuốc lá…

Gốc tự do tấn công làm tổn thương nội mạc mạch máu, tạo điều kiện thuận lợi xuất hiện các mảng xơ vữa khiến lòng mạch máu bị thu hẹp, dòng máu lưu thông khó khăn, gây ra hiện tượng thiếu máu não. Bên cạnh đó, tại các vị trí mảng vữa xơ, bề mặt bị tổn thương không còn trơn nhẵn như thành mạch máu bình thường khiến tiểu cầu dễ bị đông vón, tạo thành cục máu đông gây bít tắc mạch tại chỗ hoặc trôi đi gây tắc mạch ở vị trí mạch nhỏ hơn làm xảy ra tình trạng đột quỵ.

Sự tấn công liên tục của gốc tự do hình thành mảng xơ vữa và hẹp, tắc động mạch được xem là mấu chốt của tình trạng đột quỵ nhưng quá trình này thường tiến triển âm thầm, theo chiều hướng nặng dần và ít triệu chứng. Ở giai đoạn nhẹ, người bệnh có thể chỉ cảm thấy đau đầu, mất ngủ, thường xuyên căng thẳng, lo âu…Khi bệnh đã tiến triển mức độ nặng hơn với các dấu hiệu xây xẩm, chóng mặt, mờ mắt…thì đột quỵ đã “chực chờ”.

Can thiệp đột quỵ ở giai đoạn muộn rất kém hiệu quả và không triệt để

Thực tế, việc “chữa cháy” ở giai đoạn muộn – khi đã tạo thành cục máu đông thường rất khó khăn, phải có chỉ định nghiêm ngặt, đúng chuyên môn, không tùy ý sử dụng. Mặt khác, ở giai đoạn này, việc can thiệp thường rất kém hiệu quả và không triệt để. Chưa kể khi đột quỵ xảy ra, việc can thiệp bằng các thuốc tiêu sợi huyết khối đường tĩnh mạch hay động mạch, cũng như phương pháp phẫu thuật chỉ có thể thực hiện ở vài trung tâm chuyên sâu với số lượng bệnh nhân được can thiệp ít ỏi và tốn kém.

Làm gì để dự phòng đột quỵ - TBMMN từ sớm?

Vì không có cách điều trị đặc hiệu khi bệnh đã xảy ra và việc can thiệp ở giai đoạn muộn rất bị động nên vấn đề dự phòng sớm là chiến lược vô cùng quan trọng để ngăn chặn đột quỵ. Mục đích nhằm kiểm soát gốc tự do, giảm nguy cơ gây xơ vữa động mạch, hình thành cục máu đông, phòng ngừa tiền đột quỵ. Đây được xem là “thời điểm vàng” để việc dự phòng đạt hiệu quả cao nhất và bền vững nhất.

Gần đây, các nhà khoa học Mỹ đã tìm ra hoạt chất sinh học thiên nhiên Anthocyanin, Pterostilbene có trong Blueberry (xuất xứ Bắc Mỹ) có tác dụng đặc hiệu trong chăm sóc não, kiểm soát gốc tự do giúp dự phòng từ sớm đột quỵ. Hai hoạt chất này có khả năng vượt qua hàng rào máu não, trung hòa các gốc tự do giúp bảo vệ tế bào thần kinh và mạch máu não. Đồng thời các chất này còn kích hoạt các men chống gốc tự do tự nhiên của cơ thể, hạn chế tổn thương não, góp phần ngăn chặn hình thành xơ vữa mạch máu và huyết khối, giúp khơi thông dòng máu lên não, cải thiện tình trạng thiếu máu não, giúp phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.

Tinh chất thiên nhiên từ Blueberry có trong OTiV giúp chống gốc tự do, dự phòng hiệu quả đột quỵ

Hoạt chất sinh học từ Blueberry còn giúp hạn chế sự hình thành mảng xơ vữa mới ở những mạch máu nuôi não khác sau đột quỵ, giúp hỗ trợ quá trình phục hồi các chức năng não, hạn chế cơn đột quỵ tái phát.

Bên cạnh đó, mỗi người cần chủ động khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và kiểm soát các yếu tố nguy cơ như: tăng huyết áp, các bệnh lý tim mạch, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, béo phì, các cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua… Chú ý đến kiểm soát lối sống khoa học như không uống nhiều rượu – bia; không hút thuốc lá; duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên (đi bộ, chạy bộ, đạp xe…); tránh mất ngủ, căng thẳng, stress….

Phòng ngừa bệnh từ sớm bằng những phương pháp khoa học, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ là cách để không còn “gánh lo” đột quỵ