(CAO) Chính quyền Trung Quốc vừa bày tỏ "lo ngại" sau khi Mỹ báo hiệu họ sẵn sàng điều tàu chiến đến gần các đảo nhân tạo Trung Quốc xây trái phép trên Biển Đông trong thời gian qua.
Các báo Financial Times và Navy Times hôm thứ năm, 8-10-2015, đều dẫn lời một quan chức cao cấp của Mỹ nói tàu hải quân Mỹ đang chuẩn bị chạy trong phạm vi 12 hải lý quanh những đảo nhân tạo ở Biển Đông mà Trung Quốc tôn tạo trái phép. Các báo cáo nói những hoạt động này dự tính sẽ bắt đầu trong hai tuần tới.
Bà Hoa Xuân Oánh-phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói: “Chúng tôi hy vọng Mỹ có thể nhìn vào tình hình ở Biển Đông một cách khách quan và công bằng và đóng một vai trò xây dựng cùng với Trung Quốc trong việc giữ hoà bình và ổn định ở Biển Đông…”
Các tin mới đến khi báo Kompas của Indonesia đăng một bài xã luận của giám đốc an ninh Luhut Panjaitan, trong đó ông nói Jakarta đang cân nhắc sử dụng máy bay không người lái và tàu ngầm để tăng cường sự kiểm soát quần đảo Natuna, nhằm phản ứng với sự hiện diện quân sự ngày càng mạnh của Trung Quốc trong vùng biển này.
Trong bài phát biểu nhấn mạnh đến sự hiện diện của Mỹ ở Biển Đông, một quan chức Washington hôm 8-10-2015 nói rằng Mỹ đang giúp các quốc gia Đông Nam Á cải thiện khả năng thi hành luật ở vùng biển này.
Ở Bắc Kinh, các chuyên gia quân sự nói Hải quân Trung Quốc “có khả năng trục xuất mọi kẻ xâm nhập”, và sẽ ra cảnh báo. AP hôm 9-10 dẫn lời Li Jie, một chuyên gia hàng hải nói hải quân Trung Quốc sẽ điều tàu chiến tới chặn các tàu Mỹ nếu họ phớt lờ cảnh báo.
Một đường băng Trung Quốc xây dựng trái phép trên Đá Chữ Thập thuôc quần đảo Trường Sa của Việt Nam - Ảnh: Reuters
Một nguồn tin nữa thân cận với quân đội Trung Quốc nói Bắc Kinh đã có một số giải pháp “hiệu quả” với một vụ chạm trán như vậy. Ông ta nói: “Chúng tôi có thể cất cánh máy bay không người lái để tống khứ các tàu, hoặc đơn giản chỉ cần ra lệnh cho Quân đoàn Pháo binh Hai bắn từ xa.”
Những diễn biến mới cho thấy các quan chức Mỹ và Trung Quốc không tìm được bất kỳ giải pháp nào cho thế đối đầu ở Biển Đông trong suốt chuyến viếng thăm Washington tháng trước của Tập Cận Bình. Nhiều chuyên gia tin rằng mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh đã chạm mức thấp nhất trong nhiều năm, với danh sách những cuộc tranh cãi và va chạm ngày một tăng, gồm cả gián điệp mạng và thao túng tiền tệ.
Nhiều tháng nay, các quan chức Lầu năm góc vẫn đang thúc giục Nhà Trắng có một phản ứng mạnh mẽ hơn với chương trình của Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép và tăng cường quân sự ở Biển Đông. Hồi tháng năm, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Ashton Carter, nói các hành động của Trung Quốc đang làm tăng “nguy cơ tính toán sai hoặc xung đột” trong khu vực. Phát biểu của Carter làm Bắc Kinh bực bội, với một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao buộc tội ông “quấy rối.”
Tại một cuộc họp báo chung với ông Tập tháng trước, Tổng thống Obama nói hai bên đã tiến hành “các cuộc thảo luận thẳng thắn” về Biển Đông. Ông Obama nói: “Tôi đã trao đổi với Chủ tịch Tập những mối quan ngại đáng kể của chúng tôi về việc bồi đắp đất, xây dựng và quân sự hoạ các khu vực tranh chấp, làm cho các nước trong khu vực khó khăn hơn trong giải quyết bất đồng một cách hoà bình…Tôi chỉ ra rằng Mỹ sẽ tiếp tục đi tàu, bay qua và hoạt động ở bất kỳ nơi nào luật quốc tế cho phép.”
Khi đó ông Tập biện hộ: “Các đảo ở Biển Đông từ thời cổ xưa là lãnh thổ của Trung Quốc.”
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn gần đây, Orville Schell, giám đốc Trung Tâm Quan hệ Mỹ - Trung nói chính quyền Obama ngày càng mất kiên nhẫn với các hành vi “mạnh mẽ, thậm chí đôi khi hiếu chiến” của Trung Quốc.