(CAO) Gần 30ha đất rẫy của đồng bào dân tộc thiểu số ở Orê 1 và Orê 2, xã Ia Grăng, H.Ia Grai, Gia Lai đang canh tác lâu nay bỗng được cấp sổ đỏ (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) cho những người khác, những người được cấp sổ đỏ mang đi thế chấp ngân hàng chiếm đoạt tiền.
Những sổ đỏ này sau đó được các đối tượng đem thế chấp vay vốn trong các ngân hàng. Chỉ đến khi ngân hàng thông báo phát mãi tài sản thì người dân mới biết mình “canh tác nhờ” trên đất... của mình.
Đất của mình thành đất người khác
Từ thông tin của cơ quan chức năng, chúng tôi đến nhà bà Rơ Mah H'líp ở làng Orê 2 để tìm hiểu sự việc. Theo lời anh Ksor Đan (con rể bà H'lip), nhà bà có hơn 2ha đất rẫy sản xuất. Nguồn gốc đất đó là do gia đình khai hoang năm 1997. Khai hoang xong, gia đình trồng mì, sau đó trồng cây điều. Hiện cây điều cao quá đầu người và đang cho thu hoạch.
“Lâu nay, gia đình vẫn canh tác bình thường trên diện tích đất đó và không có tranh chấp với ai. Trước đó, gia đình có làm thủ tục xin cấp sổ đỏ đối với diện tích trên nhưng được cơ quan chức năng trả lời, đất không đủ điều kiện cấp. Rồi đến 1 ngày, gia đình được thông báo, số diện tích đất trên đã được người khác làm sổ đỏ. Hiện danh tính người đứng tên trong sổ đỏ của diện tích đất trên, gia đình cũng không rõ là ai”, anh Đan trình bày.
Anh Vinh (bên phải) và anh Đan trình bày vụ việc với phóng viên
Tương tự, anh Rơ Mah Vinh (làng Orê 2) cho hay, năm 1992, gia đình anh khai hoang được 6 sào để làm đất rẫy. Từ đó đến nay, gia đình vẫn trồng cây điều. Hiện 6 sào trên gia đình vẫn chưa làm sổ đỏ được.
Theo anh Vinh, anh cũng mới nghe tin 6 sào đất của gia đình đã bị người khác làm sổ đỏ. Hiện sổ đỏ đó đã được thế chấp ngân hàng, còn người vay và vay số tiền bao nhiêu anh không nắm. Hiện cơ quan Công an đã mời anh Vinh lên làm việc 2 lần liên quan đến 6 sào đất của gia đình.
Oái ăm hơn, ông Ksor Bre, Bí thư Chi bộ thôn làng Orê 2 cũng bị một người không quen biết làm sổ đỏ trên chính diện tích 1,4ha đất rẫy của gia đình. Số diện tích đất trên được gia đình khai hoang năm 2003 và canh tác từ đó đến nay.
Ông Bre cho biết, làng Orê 2 có khoảng 16 hộ gia đình có đất sản xuất nhưng bị người không quen biết đứng tên sổ đỏ. Các hộ này đa số đã làm thủ tục xin cấp sổ đỏ, nhưng được cơ quan chức năng trả lời là đất vướng quy hoạch nên chưa có hộ nào được cấp. Thế nhưng tháng 6-2021, bên Thi hành án vào đo đạc đất của người dân. Các hộ ra hỏi, thì được trả lời, đất này đã được cấp sổ đỏ. Chủ đất đem thế chấp cho ngân hàng, quá hạn không trả, giờ vào kê biên.
Mang sổ đỏ đi vay để chiếm đoạt tiền của ngân hàng
Sau khi nhận được thông tin tố giác, cơ quan Công an nhanh chóng vào cuộc điều tra. Theo đó, các đối tượng biết được thông tin một số hộ dân người đồng bào dân tộc thiểu số có đất tại khu vực xã Ia Grăng, H.Ia Grai chưa làm thủ tục cấp sổ đỏ nên đã nảy sinh hành vi làm khống để chiếm đoạt tiền vay của các ngân hàng.
Ông Bre - Bí thư chi bộ làng Orê 2 cũng bị người khác làm bìa đỏ trên mảnh đất của mình
Các đối tượng đã lợi dụng sơ hở trong công tác quản lý đất đai, thẩm định hồ sơ khi làm thủ tục cấp sổ đỏ lần đầu của cán bộ địa chính UBND xã Ia Grăng và cán bộ Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Gia Lai - Chi nhánh H.Ia Grai để kê khai khống nguồn gốc, chủ sử dụng đất, diện tích, vị trí đất vào hồ sơ đề nghị cấp sổ đỏ đối với các thửa đất không thuộc sở hữu của mình.
Sau khi có sổ đỏ, các đối tượng đã đến các ngân hàng trên địa bàn thế chấp vay tiền. Đến hạn không trả, các ngân hàng làm thủ tục khởi kiện để phát mãi tài sản thế chấp nhằm thu hồi nợ thì mới phát hiện, các đối tượng không có đất.
Hiện đã có 14 sổ đỏ được cấp với tổng diện tích hơn 29ha, rồi thế chấp vay vốn tại 6 ngân hàng trên địa bàn tỉnh Gia Lai, chiếm đoạt tổng số tiền hơn 6,3 tỷ đồng.
Ngày 25-8-2021, Văn phòng cơ quan CSĐT Công an tỉnh Gia Lai đã thi hành lệnh khám xét, bắt bị can để tạm giam đối với Bùi Thị Nguyên Sáng, nguyên Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Gia Lai – Chi nhánh H.Ia Grai; Nguyễn Phi Hùng, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Ia Grăng, H.Ia Grai để điều tra về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Các đối tượng đã có sai phạm trong làm sổ đỏ trên đất của người dân xã Ia Grăng bị khởi tố
Cơ quan Công an đã đã áp dụng lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Đặng Thị Xuân Sương, Kiều Thị Lê, đều là chuyên viên Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Gia Lai - Chi nhánh huyện Ia Grai và Lê Thị Thắm, Công chức địa chính - xây dựng xã Ia Grăng.
Bùi Thị Nguyên Sáng, Nguyễn Phi Hùng, Đặng Thị Xuân Sương, Kiều Thị Lê và Lê Thị Thắm được xác định đã không thực hiện hoặc thực hiện không đúng trình tự, thủ tục về đăng ký đất đai, cấp sổ đỏ lần đầu dẫn đến tham mưu cho UBND huyện Ia Grai cấp 14 sổ đỏ cho các đối tượng không có đất, hoặc có một phần diện tích rất nhỏ nhưng kê khống các thửa đất thuộc xã Ia Grăng.
Liên quan đến vụ án này, cơ quan Công an đã khởi tố 12 đối tượng về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.