PHƯƠNG ÁN MỘT ĐẰNG, LÀM… MỘT NẺO!
Kêu cứu đến Báo Công an TPHCM, gia đình bà Thân cho biết, sở hữu khu đất tại mũi tàu đường 30-4 và đường Trần Hưng Đạo (P1, TP.Tây Ninh). Đây là khu “đất vàng” nằm ở vị trí đắc địa của TP.Tây Ninh. Theo đó ngày 28-9-1992, bà Thân mua khu đất rộng 5.354,9m2 của bà Võ Thị Dư với giá 5 lượng vàng.
Trên khu đất lúc đó đã có 6 ngôi nhà rộng 1.500m2 được UBND P1 ký xác nhận “đất ở” ngày 20-12-1989. Ranh khu đất phía đông giáp đường 30-4, phía tây giáp đường Trần Hưng Đạo, phía bắc giáp đường 30-4 và phía nam giáp Sở Điện lực Tây Ninh.
Là người kỹ tính, khi mua đất bà Thân đã yêu cầu bà Dư cùng ra phường chứng thực. Ngày 29-9-1992, ông Lý Văn Trung - Phó chủ tịch UBND P1, thị xã Tây Ninh (nay là TP. Tây Ninh) xác nhận khu đất bà Dư bán cho bà Thân là “đất thổ cư” và đề nghị Phòng Quản lý đô thị giải quyết cấp chủ quyền cho gia đình bà. Dù vậy, việc xin cấp chủ quyền không thực hiện được vì TP.Tây Ninh cho rằng, khu đất nằm trong quy hoạch treo làm... vườn hoa!
Những người con của Mẹ VNAH Nguyễn Thị Thân trên khu đất bị thu hồi
Tuy nhiên, qua tìm hiểu người mua được biết không có một quyết định (QĐ) nào quy hoạch khu vực này làm vườn hoa. Duy nhất chỉ có QĐ số 192/QĐ-UB do UBND tỉnh Tây Ninh ký ngày 10-10-1988 về sử dụng đất xây Sở Điện lực có ghi tứ cận bắc giáp “vườn hoa dài 30m”. Dù QĐ 192 chỉ áp dụng cho khu đất xây Sở Điện lực nhưng địa phương này vẫn vin vào đó để không cấp chủ quyền cho bà Thân.
Sau khi mua đất, gia đình sử dụng để ở ổn định và có đóng thuế nhà đất liên tục từ năm 1998. Năm 2001, bà Thân làm đơn xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở lần nữa cho phần diện tích 2.981,2m2 và được Chủ tịch UBND P1, TP.Tây Ninh ký xác nhận “đủ điều kiện cấp giấy”. Tuy nhiên, việc cấp sổ đỏ tiếp tục bị ách tắc mà không rõ lý do.
Cùng thời điểm này, tỉnh Tây Ninh thực hiện dự án mở rộng đường Trần Hưng Đạo. Ngày 29-4-2003, UBND tỉnh Tây Ninh ban hành QĐ thu hồi 21.949,55m2 đất thuộc phường 1 và 2, TP.Tây Ninh để thực hiện dự án. Trong đó, gia đình bà Thân nhận được thông báo đền bù 829,06m2 đất ở với số tiền hơn 265 triệu đồng. Cùng với các khoản bồi thường kiến trúc nhà cửa, cây cối..., tổng số tiền được đền bù hơn 322 triệu đồng.
Theo phương án được Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh phê duyệt tại QĐ 479/QĐ-CT ký ngày 19-5-2000, riêng phần mở thêm một đoạn đường mới cặp hàng rào Sở Điện lực nối giữa đường Trần Hưng Đạo với đường 30-4 dài 50m, rộng 28m nằm hoàn toàn trong phần đất của bà Thân, diện tích đất bị thu hồi đã lên đến 1.400m2, chưa kể phần diện tích đất để mở rộng vỉa hè và đường Trần Hưng Đạo.
Cho rằng địa phương bồi thường thiếu đất nên gia đình đã khiếu nại, yêu cầu làm rõ. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng TP.Tây Ninh không những không giải quyết khiếu nại thỏa đáng mà còn “lơ” luôn cả việc trả tiền bồi thường.
ĐẤT Ở BIẾN THÀNH… ĐẤT NÔNG NGHIỆP
Năm 2007, bà Thân qua đời khi khiếu nại vẫn chưa được địa phương giải quyết. Sau đó, ông Lưu Văn Thắng đại diện cho 7 người con còn sống của bà Thân tiếp tục khiếu nại. Năm 2016, tỉnh Tây Ninh thực hiện thêm dự án mở rộng đường 30-4. Dù phần diện tích ảnh hưởng để mở rộng làm đường không nhiều nhưng TP.Tây Ninh vẫn thu hồi trắng toàn bộ diện tích hàng ngàn mét đất còn lại của gia đình này để làm... “tiểu công viên” ven đường.
Cụ thể, ngày 23-7-2017, UBND TP. Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh ban hành hai QĐ số 197/QĐ-UBND thu hồi 663,5m2 đất và 284/ QĐ-UBND thu hồi 1.384,2m2. Cầm hai tờ QĐ thu hồi đất, ông Thắng tá hỏa khi thấy địa phương áp giá bồi thường đất “trồng cây lâu năm” (?!). Trong khi trước đó năm 2003, cùng khu đất này bị thu hồi nhưng lại được đền bù theo giá “đất ở”. Không những vậy, ông Thắng còn phát hiện diện tích đất bị thu hồi trong thực tế lớn hơn phần diện tích đất ông được nhận đền bù.
Sau đó, gia đình ông Thắng tiếp tục khiếu nại. Để có cơ sở giải quyết, tỉnh Tây Ninh đã thuê Công ty TNHH Đo đạc bản đồ Nguyên Phương lập sơ đồ hiện trạng khu đất gia đình của bà Thân. Theo sơ đồ hiện trạng số 31/ SĐHT-ĐC lập ngày 24-4-2018, diện tích khu đất còn 3.400,8m2. “Dù diện tích đo đạc giảm đến 1.954,1m2 so với diện tích khi mua trước đây nhưng gia đình vẫn chấp nhận. Gia đình tôi cả đời đi kháng chiến nên chịu thiệt chút cũng được, chỉ mong vụ việc được giải quyết nhanh và thỏa đáng vì đã kéo dài quá lâu”, ông Thắng nói.
Khu “đất vàng” nằm ở vị trí đẹp nhất TP.Tây Ninh
Ngày 14-6-2018, UBND TP.Tây Ninh ban hành QĐ số 880/QĐ-UBND giải quyết khiếu nại của ông Lưu Văn Thắng. Theo đó, UBND TP.Tây Ninh thừa nhận khi mở rộng đường Trần Hưng Đạo năm 2001, địa phương này chưa trả tiền bồi thường 829,6m2 đất thổ cư bị thu hồi của gia đình này. Lý giải cho việc này, UBND TP.Tây Ninh cho rằng vì phải “xác minh, xem xét nguồn gốc đất là đất công hay đất của bà Thân”(?!). Đồng thời, TP.Tây Ninh cũng thừa nhận bồi thường thiếu 375,3m2 đất nên sẽ ra QĐ thu hồi, bồi thường bổ sung.
Với phần đất thu hồi cho dự án mở rộng đường 30-4 năm 2017, địa phương này cũng thừa nhận đo đạc thiếu 60,6m2 nên sẽ bồi thường bổ sung. Tuy nhiên, UBND TP.Tây Ninh bác yêu cầu đền bù toàn bộ diện tích khu đất là đất ở mà chỉ công nhận bồi thường thêm 200m2 đất theo giá đất thổ cư. Ngoài ra, phần đất 694,4m2 bị thu hồi để làm vỉa hè đường 30-4 không được bồi thường vì đã bị thu hồi theo QĐ 198/QĐ-UB ký năm 1996!
Ông Thắng bức xúc vì QĐ 198 nêu rõ giải tỏa đoạn từ “Mũi Tàu đi Trà Phí”, không hề nhắc đến phần đất của gia đình nhưng TP.Tây Ninh lại kéo lùi sâu cả trăm mét để né đền bù. Sau đó, ông Thắng tiếp tục khiếu nại và yêu cầu bồi thường theo đúng quy định.
ĐẤT ĐỀN BÙ BỊ... TEO
Ngày 28-3-2019, ông Trần Văn Chiến - Phó chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh ký QĐ 448/QĐ-UBND giải quyết khiếu nại của ông Thắng. Dù sơ đồ hiện trạng số 31/ SD9HT-ĐC ghi rõ diện tích đất 3.400,8m2 nhưng đưa vào QĐ này chỉ còn 3.314m2, giảm 86,8m2!
Chưa hết, nếu như trước đây TP.Tây Ninh đồng ý bồi thường thêm cho gia đình ông Thắng 375,3m2 khi thu hồi đất mở rộng đường Trần Hưng Đạo năm 2001 thì UBND tỉnh Tây Ninh chỉ công nhận bồi thường thêm 136m2 theo giá đất ở. Riêng 829,06m2 đất ở đã ra quyết định thu hồi nhưng chưa bồi thường, tỉnh Tây Ninh đồng ý bồi thường theo đơn giá đất ở thời điểm hiện tại.
Về phần đất 694,4m2 làm vỉa hè đường 30-4, tỉnh Tây Ninh tiếp tục theo cách giải quyết của TP.Tây Ninh để không bồi thường. Ngoài ra, toàn bộ diện tích đất bị thu hồi theo hai QĐ của UBND TP.Tây Ninh ban hành năm 2017 lên đến 2.047,7m2 nhưng UBND tỉnh Tây Ninh chỉ đạo chỉ bồi thường 200m2 theo giá đất thổ cư và 1.454,54m2 theo loại đất trồng cây lâu năm, thiếu 393,16m2 đất so với diện tích thực tế bị thu hồi! Riêng phần đất 60,6m2 đo đạc bị thiếu khi thu hồi năm 2017 đã được TP.Tây Ninh đã thừa nhận thì UBND tỉnh Tây Ninh... không đề cập!
Ngày 10-4-2019, phóng viên Báo Công an TPHCM đã làm việc với ông Nguyễn Hữu Mỹ - Phó chủ tịch UBND TP.Tây Ninh để làm rõ các khiếu nại của gia đình ông Thắng. Ông Mỹ cho biết, QĐ giải quyết khiếu nại của UBND tỉnh là quyết định cuối cùng.
“Hiện TP đang làm thủ tục để giải quyết bồi thường cho gia đình ông Thắng theo chỉ đạo của tỉnh. Nếu ông Thắng không đồng ý thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính ra tòa theo quy định”, ông Mỹ nói.
Luật sư Hồ Minh Thanh - Đoàn luật sư TPHCM
Theo Điểm d, Khoản 1, Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 quy định rõ: “giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15-10-1993 được UBND cấp xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15-10-1993” thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và không phải nộp tiền sử dụng đất.
“Phần đất của bà Thân mua năm 1992 đã được UBND P1, TX.Tây Ninh thời điểm đó xác nhận là đất ở thì mặc nhiên được pháp luật công nhận. Việc địa phương không cấp giấy chủ quyền cho khu đất vì cho nằm trong quy hoạch nhưng khi thu hồi đất phải bồi thường theo giá đất ở. Không những đền bù thỏa đáng, TP.Tây Ninh cần có chính sách tái định cư khi thu hồi đất và các hỗ trợ khác theo quy định để những người con của bà Thân ổn định cuộc sống.