Bản án lần 2 chưa làm rõ yêu cầu của giám đốc thẩm
Bà Phan Thị Kim Hồng và chồng Lê Ngọc Phấn là người trực tiếp khai hoang, quản lý, sử dụng ổn định, lâu dài đối với quyền sử dụng đất có tổng diện tích 19.203m2, gồm các thửa: 922, 860, 1058 và 994, tờ bản đồ số 5, tại xã Lương Hòa, huyện Bến Lức từ năm 1989 đến nay.
Năm 1997, ông Phấn, bà Hồng và cụ Lữ Thị Anh (SN 1928, là mẹ ông Phấn) sống chung với nhau, cụ Anh là chủ hộ. Để làm thủ tục vay tiền, ông Phấn đã đi kê khai cho cụ Anh đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) đối với phần diện tích đất nêu trên, số vào sổ 8QSDĐ/0208-LA do UBND huyện Bến Lức cấp ngày 27/3/1997. Sau khi được cấp GCN, cụ Anh giao bản chính và thửa đất cho vợ chồng ông Phấn, bà Hồng trực tiếp giữ và sử dụng. Trong quá trình sử dụng đất, ông Phấn và bà Hồng đã sử dụng GCNQSDĐ này để thế chấp vay tiền tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Bến Lức.
Năm 2011, ông Đinh Văn Hưởng (cháu ngoại bà Anh) bất ngờ thông báo đã nhận chuyển nhượng đất nêu trên và yêu cầu bà Hồng di dời nhà để bàn giao đất trống cho ông Hưởng. Qua tìm hiểu, bà Hồng mới biết thửa đất nêu trên mẹ chồng là cụ Anh đã chuyển nhượng cho ông Hưởng theo hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ do UBND xã Lương Hòa chứng nhận ngày 13/02/2009 và đã cập nhật chỉnh lý tên chủ sử dụng trong GCN.
Bà Hồng khiếu nại và ngày 03/02/2012, Thanh tra huyện Bến Lức ban hành báo cáo số 08/BC-TTr "kết quả thẩm tra việc cấp GCN của bà Anh" xác định, có gian dối trong việc cấp lại GCN nhưng không đề nghị UBND cấp thẩm quyền thu hồi và hủy theo quy định.
Sau đó, bà Hồng nộp đơn khởi kiện với yêu cầu: Hủy một phần quyết định số 124/QĐ-UB ngày 27/3/1997 của UBND huyện Bến Lức về việc cấp GCNQSDĐ cho bà Anh đối với phần đất diện tích 19.203m2. Hủy một phần quyết định số 1760/QĐ-UB ngày 15/6/2006 của UBND huyện Bến Lức "về việc hủy bỏ và cấp lại GCNQSDĐ cho bà Anh". Hủy các GCNQSDĐ số: AĐ 082884, AĐ 082885, AĐ 082886 và AĐ 082887, do UBND huyện Bến Lức cấp cho bà Anh. Tuyên vô hiệu hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa bà Anh và ông Hưởng, hủy chỉnh lý sang tên ông Hưởng. Công nhận cho bà Hồng được tiếp tục sử dụng phần đất diện tích đo đạc thực tế là 18.769m2...
Ngày 22/11/2019, TAND huyện Bến Lức mở phiên xét xử và ban hành bản án số 127/2019/DS-ST có nội dung: không chấp nhận khởi kiện của bà Hồng. Không đồng ý, bà Hồng kháng cáo. Ngày 29/4/2020, TAND tỉnh Long An xét xử phúc thẩm và ban hành bản án số 99/2020/DS-PT, chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Hồng, công nhận cho bà Hồng sử dụng 9.384,7m2; tuyên vô hiệu một phần hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất; hủy chỉnh lý sang tên từ cụ Anh sang ông Hưởng. Không đồng ý, ông Hưởng có đơn xin kháng nghị lên TAND Cấp cao tại TP.Hồ Chí Minh.
Nhà và đất bà Hồng, ông Phấn ở hơn 30 năm
Ngày 14/01/2021, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao ban hành quyết định giám đốc thẩm số 25/2021/DS-GĐT, tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND huyện Bến Lức và bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Long An. Tòa Cấp cao đặt ra yêu cầu: "Để có cơ sở giải quyết vụ án khách quan, toàn diện, đúng quy định pháp luật, cần thu thập thêm tài liệu, chứng cứ làm rõ bản chất của việc ông Hưởng đứng tên trên GCNQSDĐ có đúng là do nhận chuyển nhượng của bà Anh hay không? Cụ thể là, vì sao sau khi cụ Anh được cấp GCNQSDĐ lại để ông Phấn, bà Hồng giữ? Ông Phấn, bà Hồng cùng với bà Anh trực tiếp quản lý, sử dụng đất nhưng tại sao không biết việc bà Anh chuyển nhượng đất cho ông Hưởng? Việc thanh toán tiền chuyển nhượng quyền sử dụng đất được thực hiện như thế nào...".
Ngày 15/11/2021, TAND huyện Bến Lức xét xử sơ thẩm lần 2 và ban hành bản án số 35/2021, bác yêu cầu khởi kiện của bà Hồng. Không đồng ý, bà Hồng kháng cáo. Ngày 25/04/2022, TAND tỉnh Long An xử phúc thẩm và ban hành bản án số 85/2022, tuyên như cấp sơ thẩm.
Đâu là sự thật?
Khi thụ lý giải quyết lại vụ án, TAND huyện Bến Lức và TAND tỉnh Long An chưa bám sát các nội dung yêu cầu của quyết định giám đốc thẩm, chưa đi sâu điều tra, xác minh làm rõ cũng như cố tình nhận định, đánh giá không khách quan các chứng cứ do các bên cung cấp để rồi ban hành bản án chưa đúng với sự thật khách quan của vụ án, gây thiệt thòi quyền lợi cho phía nguyên đơn. Cụ thể, ông Hưởng cho rằng đã nhận chuyển nhượng toàn bộ phần đất trên của bà Anh, nhưng ngoài hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ, ông Hưởng không cung cấp được bất kỳ tài liệu chứng cứ nào để chứng minh có việc giao dịch nhận chuyển nhượng thực tế từ bà Anh. Ông Hưởng cũng không rõ đất và không một ngày sử dụng đất. Các bên cũng không tiến hành bàn giao đất mà thực tế thì bà Hồng vẫn đang trực tiếp quản lý, sử dụng. Tuy nhiên, án sơ thẩm chỉ dựa vào lời khai của một nhân chứng là... người bạn ông Hưởng. Mặt khác, án sơ thẩm và phúc thẩm cho rằng việc chuyển nhượng đất giữa bà Anh và ông Hưởng đúng trình tự thủ tục, có đóng thuế đầy đủ, nên không cần chứng minh việc giao tiền giữa đôi bên.
Bản án hai cấp (lần 2) cũng không điều tra làm rõ từ trước đến nay ai đang quản lý, sử dụng đất, trong khi bà Hồng xuất trình rất nhiều chứng cứ chứng minh vợ chồng bà khai hoang, trực tiếp quản lý, sử dụng. Ông Hưởng chuyển nhượng đất từ năm 2009, nhưng không có chứng cứ việc giao đất, quản lý, sử dụng đất; từ năm 2009 cho đến nay ông Hưởng cũng không tranh chấp gì với bà Hồng.
Về vấn đề bà Anh gian dối trong việc xin cấp lại GCNQSDĐ, UBND huyện Bến Lức lại xác nhận: "Việc cấp cho cụ Anh về trình tự, thủ tục là đúng quy định. Tuy nhiên, bà Anh không trung thực và có biểu hiện gian dối trong việc xin lại cấp GCN năm 2006 vì GCNQSDĐ được cấp năm 1997 hiện bà Hồng vẫn còn lưu giữ. Mặt khác, GCNQSDĐ của cụ Anh cấp năm 1997 đã được UBND huyện thu hồi hủy bỏ theo quyết định số 1760, ngày 15/6/2006". Tòa hai cấp khi xét xử lại, không xem xét làm rõ dấu hiệu gian dối của bà Anh trong việc xin cấp lại GCNQSDĐ, như quyết định giám đốc thẩm đã đề cập.
Bên cạnh đó, cấp phúc thẩm đã tự ý sửa đổi, bổ sung thêm nội dung vào bản án đã tuyên. Mặt khác, sau khi ban hành bản án thì thẩm phán đã tự ý đưa người vào tham gia tố tụng là ông Nguyễn Văn Tuấn - Chủ tịch UBND xã Lương Hòa vào bản án đã tuyên. Trong khi suốt quá trình giải quyết vụ án, ông Tuấn không được tham gia với tư cách người liên quan, nhưng cấp phúc thẩm sửa chữa bản án, buộc ông có nghĩa vụ thi hành án. Ngoài ra, tòa không xem xét các yêu cầu về thu thập chứng cứ và đường lối giải quyết vụ án theo quyết định số 25/2021/DS-GĐT ngày 14/01/2021 của TAND Cấp cao. Kết quả xét xử và tuyên án giữa hai lần phúc thẩm (bản án số 99/2020/DS-PT ngày 29/04/2020 và bản án số 85/2022/DS-PT ngày 25/04/2022) là trái ngược trong khi cùng tài liệu, chứng cứ của vụ án...
Ngày 06/5/2022, bà Hồng đã nộp đơn đề nghị xem xét lại theo trình tự giám đốc thẩm và gửi đến Viện Kiểm sát Cấp cao và TAND Cấp cao tại TPHCM, xem xét hủy 2 bản án sơ thẩm số 35/2021 và phúc thẩm số 85/2022 nhưng không được xem xét và bà Hồng, ông Phấn tiếp tục kêu cứu đến các cơ quan cấp có thẩm quyền cao hơn.