80% bộ, ngành không muốn tiếp thu, chỉnh lý luật

Thảo luận về dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sáng nay (21-11), vấn đề trách nhiệm chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu.

Dự thảo trình Quốc hội đặt ra 2 phương án, gồm phương án 1 sửa đổi theo hướng giao cơ quan trình dự án chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh. Phương án 2 cơ bản như hiện nay là giao cơ quan thẩm tra chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa nêu ý kiến tại phiên thảo luận

Băn khoăn với đề xuất “đổi vai” trong làm luật, khi giao cơ quan trình dự án chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) cho rằng, việc này thực chất không mới, vì trước đây Chính phủ đã từng đề xuất nhưng Quốc hội không đồng tình. Nếu cơ quan trình sau đó lại vào vai chủ thể thẩm định và báo cáo trước Quốc hội sẽ không ổn, sẽ khó tròn vai vì bảo vệ chính sách của mình trước Quốc hội là vấn đề không hề đơn giản vì có rất nhiều ý kiến khác nhau của các ĐBQH.

Bà Hoa cũng chỉ ra, cơ quan thẩm tra của Quốc hội chỉ đóng vai phản biện và chỉnh lý dự thảo dựa trên cơ sở ý kiến của các ĐBQH, nếu đổi vai khi chủ thể là Chính phủ giải trình trước Quốc hội không phải là ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ có những khó khăn nhất định, nhất là khi giải trình ý kiến của ĐBQH. Từ thực tế này, đại biểu Hoa phản đối phương án 1.

Về lâu dài, theo đại biểu của Đồng Tháp, ngoài Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Quốc hội có thể tham khảo kinh nghiệm của Quốc hội một số nướcđó là Quốc hội nên có cơ quan xây dựng pháp luật bao gồm các chuyên gia, nhà khoa học để đảm bảo tính chuyên nghiệp trong công tác lập pháp.

Cũng theo nữ đại biểu, việc lấy ý kiến là căn cứ để pháp luật để xây dựng luật, tránh việc áp đặt tuy nhiên việc lấy ý kiến thời gian qua còn nhiều hạn chế, như đăng trên cổng thông tin điện tử của các bộ, ngành thì rất ít người truy cập, chưa kể ít người có ý kiến. Còn lấy ý kiến trực tiếp thì đối tượng lấy ý kiến rất ít người, việc lấy ý kiến cũng mang tính hình thức.

“Như vừa qua lấy ý kiến nhân dân về Luật Giáo dục sửa đổi nhưng thời gian lấy ý kiến ngắn nên hiệu quả của việc lấy ý kiến chưa cao, làm ảnh hưởng đến quá trình làm luật. Do đó trong lấy ý kiến cần phải quan tâm đến những vấn đề từng loại văn bản để phân loại” – bà Hoa nêu quan điểm.

Là người tham gia chỉnh lý luật từ đầu kỳ đến nay, đại biểu Nguyễn Mai Bộ (An Giang) nêu nguyên tắc của việc tiếp thu chỉnh lý luật là việc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của ĐBQH về dự thảo luật.

Trong trường hợp tiếp thu thì sửa dự thảo luật và thể hiện trong dự thảo luật trình Quốc hội thông qua. Trường hợp không tiếp thu thì sẽ đề cập trong bản giải trình.

Tuy nhiên, theo đại biểu Bộ, thực tiễn hoạt động tiếp thu luật thời gian qua không tuân thủ nguyên tắc trên.

Đại biểu Nguyễn Mai Bộ

“Tôi khẳng định có đến 80% các bộ ngành không muốn tiếp thu” - ông Bộ nhấn mạnh và cho rằng khi đó ĐBQH “sẽ trở thành người đi chợ để trả giá, còn người đưa ra hàng có đồng ý bán hay không lại thuộc quyền của họ”.

Điều đáng buồn nữa, theo phản ánh của đại biểu Bộ, là có vị lãnh đạo bộ còn gây sức ép với ĐBQH khi đại biểu phát biểu trái với quan điểm của bộ, ngành mình.

“Nếu giờ Quốc hội chọn phương án 1 thì Quốc hội đã bị mất quyền kiểm soát xây dựng luật” - ông Bộ nhận định.

Đại biểu Bộ chỉ ra 2 nguyên nhân khiến các dự luật hiện nay bất cập, yếu kém. Thứ nhất là do con người và thứ 2 là một số Uỷ ban không mạnh dạn thực hiện kết luận của Phó chủ tịch Uông Chu Lưu là “kiên quyết trả lại luật không đảm bảo chất lượng.

“Đại biểu chúng tôi phát hiện ra nhiều luật chất lượng ko bảo đảm nhưng khi chúng tôi đề nghị dường như không nhận được sự ủng hộ” - đại biểu An Giang khẳng định.