Bài 3: Vùng Bưng 6 xã - từ bưng biền chiến khu đến đô thị sầm uất

Nằm ngay góc đường Lã Xuân Oai - Võ Chí Công, Khu di tích lịch sử căn cứ Vùng bưng 6 xã nép mình trong một vườn cây phủ đầy bóng mát. Mỗi ngày xuôi ngược qua đây, người dân ghé lại địa chỉ linh thiêng này để thắp hương ghi nhớ công lao của những Anh hùng, Liệt sĩ để lại tên tuổi sáng ngời trên mảnh đất thiêng. Khu di tích hiện nay được gói gọn trong 15ha với địa hình tự nhiên được chia cắt bởi nhiều con rạch đan xen. Nằm ở chính giữa, nhà bảo tàng truyền thống như giữ cả linh hồn cho khu di tích. Trong nhà bảo tàng, nhiều hiện vật có tuổi đời bằng tuổi con người là một minh chứng hùng hồn về những gian lao khổ cực khi Chi bộ Đảng thành lập xây dựng vùng bưng từ 3 đến 6 xã. Súng đạn, vũ khí dù đã hoen rỉ vết màu thời gian nhưng cứ như hơi ấm bàn tay của quân và dân Thủ Đức vẫn còn ghi dấu. Một sa bàn lớn tái hiện vùng đất kênh rạch chằng chịt từng là vùng lõm căn cứ có đủ màu xanh của cây dừa nước, gò tràm, đầm lầy và màu đỏ của những con đường đất in dấu chân lực lượng vũ trang và du kích. Bảng vàng ghi tên Mẹ Việt Nam anh hùng, Ban chỉ huy trận đánh ngày 30/4/1975 rạng rỡ những nét mặt hiền hậu nhưng quả cảm, kiên gan.

Tượng đài chiến thắng tại Khu di tích lịch sử căn cứ Vùng bưng 6 xã

Căn cứ Bưng 6 xã là tên gọi của các xã nằm trên vùng đất bưng biền thuộc cánh Nam huyện Thủ Đức xưa. Khu vực này là một vùng đất nằm ven Thành phố Sài Gòn (thời chế độ cũ), sở hữu hệ thống giao thông đường thủy và bộ quan trọng. Nơi đây có vai trò chiến lược về quân sự; việc xây dựng căn cứ cách mạng tại vùng bưng sẽ liên kết với các căn cứ ở các huyện ven Thành phố Sài Gòn, từ đó tạo điều kiện cho lực lượng ta có thể thực hiện các cuộc tiến công bất ngờ vào trung tâm chỉ huy của quân đội thực dân và đế quốc.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Căn cứ Bưng Sáu Xã chỉ gồm các xã: Phước Trường, Tam Đa, Ích Thạnh. Đến năm 1952, ba xã này nhập lại lấy tên là xã Long Trường. Sang thời kỳ chống Mỹ, từ xã Long Trường đã mở rộng thêm 5 xã: Phú Hữu, Phước Long, Bình Trưng, An Phú, Tăng Nhơn Phú. Tên gọi Căn cứ Bưng sáu xã được phổ biến từ năm 1960, dần dần trở thành tên chính thức của vùng đất bưng biền phía Nam của Thủ Đức. Dấu tích lịch sử về vùng đất này đến nay vẫn được giữ gìn và lưu truyền qua các di tích lịch sử được xếp hạng quốc gia và thành phố như: Bót dây thép Đình Phong Phú, Chùa Bửu Thạnh.

Bằng tinh thần bất khuất, người dân Vùng Bưng cùng lực lượng Thanh niên Tiền phong với những thủ lĩnh phong trào như: Đồng chí Trần Thắng Minh, Trịnh Phong Đán, cùng nhân dân Thành phố Sài Gòn - Gia Định giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám 1945. Vũ khí được quân và dân Bưng Sáu Xã tự tạo là những vũ khí tuy rất thô sơ, nhưng dưới sự lãnh đạo của các đồng chí Ủy ban hành chánh lâm thời Thủ Đức: Hồ Văn Tư (Chủ tịch), đ/c Đào Sơn Tây (Ủy viên quân sự), đ/c Võ Mỹ (Ủy viên chính trị) và nhiều đồng chí khác... nhân dân Bưng Sáu Xã tiến về Sài Gòn biểu tình và dự mít tinh mừng Quốc khánh vào ngày 02/9/1945.

Từ năm 1946 - 1955, Bưng sáu xã dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy Thủ Đức, người dân đã tổ chức đấu tranh giành nhiều chiến công như: Tiêu diệt bọn lính Cao Đài từ bót Trường Lộc sang Căn cứ Khu B cướp phá; phục kích xe chở lương thực; đánh sập nhiều cây cầu như: Tăng Nhơn Phú, Trao Trảo, Ông Nhiêu, Tam Đa, Giồng Ông Tố và cầu Sụp... nhằm chặn đường tiến quân của địch; uy hiếp, bức rút một số đồn bót địch xung quanh vùng căn cứ. Nhiều gia đình Bưng Sáu Xã trở thành cơ sở nuôi dấu cán bộ và bộ đội; nhân dân tích cực đóng góp lương thực, thực phẩm và thuốc men cho các lực lượng chiến đấu tại Vùng Bưng, đồng thời tích cực sản xuất, thực hành tiết kiệm như: Phong trào "Hũ gạo tình thương", "Con gà kháng chiến" được nhân dân tích cực ủng hộ, góp phần hỗ trợ các lực lượng vũ trang yên tâm chiến đấu, giành nhiều chiến công, góp phần vào chiến thắng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Vùng bưng 6 xã là biểu tượng tinh thần đoàn kết của quân và dân Việt Nam

Phát huy truyền thống đấu tranh cách mạng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Bưng sáu xã tiếp tục là nơi bám trụ chiến đấu của các lực lượng như: Huyện ủy Thủ Đức, quân và dân Bưng sáu xã; Biệt động cánh Nam; Đơn vị Quân Y - K20 (1961 - 1975); Tiểu đoàn 4 Thủ Đức (1965 - 1975)... Nhân dân Bưng sáu xã cũng chịu nhiều đau thương, mất mát trong chiến dịch tố cộng, diệt cộng của chính quyền Ngô Đình Diệm. Nhiều người dân đã bị giết hại trong những trận càn, nhiều gia đình bị mất nhà cửa; lực lượng bám trụ nơi đây gặp nhiều khó khăn và một số đồng chí đã hy sinh. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy Thủ Đức, quân và dân Bưng sáu xã vẫn sáng tạo, linh hoạt, tìm mọi cách để xây dựng các căn hầm bí mật trong nhà dân, ở nơi kín đáo để nuôi giấu, che chở cho cán bộ, bộ đội như: Hầm bí mật, cơ sở kinh tài của huyện Thủ Đức tại đình Phong Phú; lu đựng nước, hầm bí mật của nhân dân Bưng sáu xã để nuôi giấu cán bộ, chiến sĩ cách mạng hoạt động bám trụ.

Đặc biệt, đây là nơi xuất phát của lực lượng vũ trang trong các cuộc tấn công vào Thành phố Sài Gòn trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968, cũng như trong Chiến dịch đại thắng mùa xuân 1975. Trong chiến dịch Hồ Chí Minh (từ ngày 26 - 30/4/1975), quân dân Bưng sáu xã phối hợp với các lực lượng vũ trang tiến về giải phóng Sài Gòn. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, ngày 30/4/1975, quân và dân Bưng sáu xã đã phối hợp cùng bộ đội chủ lực tiếp quản cơ sở, kho tàng và thu gom những loại phương tiện, vũ khí của địch để lại.

Kết thúc cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam, để ghi nhận những thành tích của quân và dân, Bưng sáu xã đã được, Đảng và Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý: 6 đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân; 10 Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân và hàng trăm Bà mẹ Việt Nam anh hùng... Sau khi miền Nam được giải phóng, khu di tích Bưng 6 xã trở thành biểu tượng của tinh thần đấu tranh kiên cường của người dân trong cuộc chiến bảo vệ Tổ quốc. Chính quyền địa phương đã tiến hành phục hồi và phát triển khu di tích để tưởng nhớ các thế hệ đã hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc.

Nhà truyền thống trưng bày hiện vật nằm ở trung tâm khu di tích

Khu di tích lịch sử Căn cứ Vùng bưng 6 xã được khởi công xây dựng vào năm 1995, nhằm kỷ niệm và ghi dấu những đóng góp to lớn của Nhân dân cùng lực lượng cách mạng tại vùng đất này. Nơi đây đã được công nhận là Di tích Lịch sử văn hóa cấp TP, trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cho các thế hệ trẻ. Khu di tích không chỉ là nơi lưu giữ ký ức về một giai đoạn lịch sử oanh liệt mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước và sự hy sinh cao cả của quân và dân Vùng bưng 6 xã. Đây là địa điểm để các thế hệ sau tưởng nhớ công ơn các Anh hùng Liệt sĩ, đồng thời khơi gợi niềm tự hào và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.

Hiện tại, sau 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, khu vực Vùng bưng 6 xã đã thay da đổi thịt. Trên vùng bưng biền đầy lau sậy cỏ cây xưa kia là hàng loạt khu nhà cao tầng mọc lên, sông rạch được bắc cầu, đồng bưng được mở đường, khu dân cư, khu công nghệ cao theo nhau mọc lên tạo thành một khu đô thị sầm uất của TPHCM. Bên cạnh đó là sự hiện diện của các nhà máy, xí nghiệp thuộc Khu Công nghệ cao TPHCM - nơi có hơn 160 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư khoảng 12 tỷ USD. Đây là điểm đến của nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới như Intel, Jabil, Rockwell Automation (Mỹ), Nidec, Nipro, NTT (Nhật Bản), Samsung (Hàn Quốc), Sonion (Đan Mạch)... Các tuyến đường giờ đây đều được trải nhựa thẳng tắp với nhiều làn xe. Đường Võ Chí Công, tuyến đường chính của Khu Công nghệ cao từ Xa lộ Hà Nội hướng về cảng Cát Lái luôn tấp nập xe cộ, bật lên sức sống mãnh liệt của một vùng công nghiệp, đô thị sầm uất ở phía Đông thành phố.

(Còn tiếp...)

Bài 2: 18 thôn Vườn Trầu và "gánh hàng" giao liên cho những trận đánh lớn

(CATP) Nằm ở ngoại ô của TPHCM, 18 thôn Vườn Trầu nổi tiếng là địa danh trồng trầu được cả nước biết đến. Đi cùng với thời gian, 18 thôn vườn trầu còn được lưu danh là căn cứ địa quan trọng trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Những vườn trầu xanh mát không chỉ là nơi che chở cho cán bộ cách mạng, mà trong từng gánh trầu đi khắp vùng chiến khu, còn chứa đựng biết bao tài liệu, vũ khí, góp phần to lớn vào thắng lợi chung của dân tộc.