Được đưa ra thảo luận tại phiên họp toàn thể sáng nay (25/10), đề xuất tăng thẩm quyền cho lực lượng công an xã quy định trong dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự tiếp tục nhận được tán thành của nhiều đại biểu.
Đánh giá về tổ chức của lực lượng này, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) chia sẻ, lực lượng công an xã hiện nay đã được tổ chức chính quy, là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ an ninh quốc gia.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga thảo luận tại phiên họp
Từ thực tiễn Hải Dương, bà Nga cho biết, 2 năm qua, khối công an xã tham gia đảm bảo an ninh địa bàn cơ sở, kéo giảm tội phạm trên địa bàn tỉnh, góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm của lực lượng công an nhân dân nói chung.
“Việc các tỉnh, thành điều động số lượng lớn cán bộ, chiến sĩ từng công tác ở các đội điều tra công an huyện xuống công an xã đã tác động tích cực đến công tác điều tra nói chung và công tác tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác tội phạm của cơ quan điều tra công an huyện nói riêng” - bà Nga nhìn nhận.
Theo đại biểu, trong điều kiện biên chế giảm, khối lượng công việc như cũ, thậm chí còn tăng, nên cần nâng cao hơn vai trò của công an xã, nhằm giảm tải công việc cho công an cấp huyện.
Dẫn chứng thời gian qua, do thực hiện giãn cách vì dịch bệnh, bà Nga chỉ ra, việc khởi tố, điều tra, truy tố nhiều vụ án hình sự gặp khó khăn, bị trì hoãn không thể tiến hành được. Ở Hải Dương, thống kê của cơ quan điều tra hai cấp của công an tỉnh cho thấy, không có tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố, các hoạt động tư pháp khác cũng phải tạm đình chỉ.
Đây cũng là vấn đề khiến đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) lo lắng khi ông đề nghị bổ sung nội dung tiếp nhận thông tin tin báo tố giác tội phạm vào điều 1, khoản 1 và khoản 1 điều 2 dự thảo luật như sau: “Công an xã, phường, thị trấn, đồn công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo tội phạm, lập biên bản tiếp nhận vào tổ chức tiếp nhận thông tin tố giác tội phạm, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo tội phạm cùng tài liệu, thu thập có liên quan cho cơ quan điều tra có thẩm quyền”.
Đại biểu Thắng cũng đồng thời đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định lấy lời khai ban đầu của người bị bắt và người có liên quan vào khoản 2, điều 2 theo hướng: “Trường hợp công an xã, phường, thị trấn, đồn công an phát hiện, bắt giữ, tiếp nhận người phạm tội quả tang, người đang bị truy nã, thu giữ, tạm giữ vũ khí, hung khí và bảo quản tài liệu, đồ vật có liên quan, lập biên bản, bắt người, lấy lời khai ban đầu của người bị bắt và những người có liên quan, bảo vệ hiện trường theo quy định của pháp luật, giải ngay người bị bắt đến cơ quan công an cấp trên, báo cáo ngay cho cơ quan điều tra có thẩm quyền”.
Việc quy định bổ sung nội dung trên, theo đại biểu của Hưng Yên, là rất quan trọng. “Công an cấp xã sẽ thực hiện được những nhiệm vụ cấp bách như ngăn chặn hành vi phạm tội, truy bắt đối tượng thực hiện hành vi phạm tội “nóng”, ngăn chặn tiêu hủy chứng cứ, tẩu tán tang vật…” – đại biểu Thắng phân tích.
Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí giải trình vào cuối phiên thảo luận
Cũng ủng hộ đề xuất của Viện KSNDTC về bổ sung trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm đối với lực lượng công an xã, đại biểu Nguyễn Tiến Nam (Quảng Bình) nhận định, hiện chúng ta có hệ thống công an xã khá hoàn chỉnh, có vị thế trong hệ thống công an cả nước và có chức năng, nhiệm vụ theo quy định.
Trong khi vấn đề tội phạm ở nông thôn (chủ yếu là cấp xã) rất phức tạp, đại biểu Nam nhấn mạnh, việc trao trách nhiệm xử lý ban đầu tin báo tố giác tội phạm cho công an xã là rất cần thiết và đáp ứng kịp thời theo quy định của Luật. Tuy nhiên, theo đại biểu, dự thảo cần hoàn thiện thêm các quy định yêu cầu công an xã nâng cao trách nhiệm phục vụ nhân dân, gắn với dân, phối hợp tốt với các lực lượng khác tại cấp cơ sở.
Làm rõ thêm việc bổ sung trách nhiệm điều tra xác minh sơ bộ tin tố giác tội phạm của lực lượng công an xã trong Bộ luật, Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí làm chỉ ra, dịch bệnh Covid-19 đã tác động đến việc xử lý tội phạm nói chung và tội phạm ở cơ sở nói riêng.
Theo ông Trí, thời gian qua Bộ Công an đã tăng cường công an chính quy về công an xã rất nhiều, nên về năng lực chuyên môn là đáp ứng được yêu cầu. Do đó, việc bổ sung chức năng trên cho lực lượng công an xã, Viện trưởng nhận xét, là để phát huy năng lực của lực lượng này, nhằm giải quyết ngay tình huống tại chỗ, giải quyết áp lực cho lực lượng công an huyện hiện đang quá tải.
“Qua dịch bệnh, thiên tai cho thấy đời sống xã hội phát sinh nhiều vấn đề. Việc tăng cường lực lượng, giải quyết ngay các tình huống xảy ra từ cơ sở góp phần đảm bảo an ninh, trật tự xã hội trước mắt và lâu dài” – ông Trí nhấn mạnh.
Vẫn theo Viện trưởng VKSNDTC, so với trước, nguồn nhân lực này đã có chuyển biến nhiều. Tuy nhiên, các cơ quan cấp trên sẽ tiếp tục tính toán cả về nhân sự, đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất cho công an cấp xã.
“Khi công an xã được giao thêm trách nhiệm đó thì VKS cấp huyện sẽ giám sát chặt chẽ đảm bảo tuân thủ đúng quy định” – ông Trí khẳng định.
Trong bản tổng hợp giải trình được gửi tới đại biểu trước phiên thảo luận toàn thể, Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí cho biết, do tác động của dịch bệnh Covid-19 dẫn đến Cơ quan điều tra cấp huyện khó khăn trong việc kiểm tra, xác minh ở những nơi giãn cách; khiến tồn đọng, ảnh hưởng đến công tác xử lý tội phạm.
Điều này đặt ra yêu cầu phải có cơ chế cho phép Công an xã được kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm để xử lý ngay các vụ việc xảy ra tại địa bàn cơ sở, từ đó, giải quyết cấp bách các khó khăn, vướng mắc và giảm tải khối lượng công việc hiện đang rất lớn cho Cơ quan điều tra Công an cấp huyện, đồng thời đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong giai đoạn hiện nay và giai đoạn sau dịch bệnh bởi dự báo tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội ở các địa phương có thể sẽ diễn biến rất phức tạp do tình trạng thất nghiệp gia tăng.
Cũng theo ông Trí, hiện nay Công an xã đã được tổ chức chính quy, có đủ điều kiện, năng lực để kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm. Thực tế, Công an xã đã thực hiện hoạt động này, nhưng kết quả kiểm tra, xác minh khi được chuyển cho Cơ quan điều tra Công an cấp huyện lại phải làm lại từ đầu trong điều kiện dịch bệnh khó khăn dẫn đến kéo dài thời gian giải quyết vụ án. Việc sửa đổi theo dự thảo Luật sẽ giúp việc giải quyết án được nhanh chóng, kịp thời, đặc biệt trong giai đoạn ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 như hiện nay.
Chiều 20/10/2021, theo chương trình Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an tham gia thảo luận tại tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (TTHS) và Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê.