Trước những ý kiến khác nhau về Luật An ninh mạng vừa được Quốc hội thông qua, trung tướng Hoàng Phước Thuận, Cục trưởng Cục An ninh mạng (A68, Bộ Công an) đã chia sẻ với báo giới về những vấn đề đang được dư luận quan tâm như quyền biểu đạt quan điểm, bí mật thông tin cá nhân trên không gian mạng vào sáng 15/6.
Trung tướng Hoàng Phước Thuận, Cục trưởng Cục An ninh mạng, Bộ Công an. Ảnh: Bá Chiêm.
'Không thể lạm quyền'
- Nhiều người cho rằng quy định quản lý dữ liệu người dùng thể hiện trong Luật An ninh mạng có thể ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận, bày tỏ quan điểm của người dân. Ông nghĩ sao về việc này?
- Luật An ninh mạng không ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận. Cũng chưa có luật nào đưa ra những điều khoản bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân sử dụng không gian mạng mới như luật này.
Chúng ta có thể thấy nhiều graphic, video đưa lên trên không gian mạng trong mấy ngày hôm nay giải thích rõ ràng. Và chưa bao giờ quyền trẻ em được bảo vệ như vậy trong không gian mạng.
Như vậy, ai xúc phạm nhân phẩm, ai bịa đặt mà hành vi đó quy chiếu theo 29 điều của Bộ Luật Hình sự và Dân sự thì phải bị xử lý. Điều đó có nghĩa là quyền của tổ chức và cá nhân lại rất được bảo vệ.
Chúng ta thoải mái sử dụng mạng để hoạt động không vi phạm pháp luật. Khẳng định đầu tiên của tôi là không có gì cản trở ngôn luận nếu chúng ta trình bày đúng quan điểm của chúng ta mà không vi phạm.
29 nội dung Bộ luật Hình sự cấm thì ảo cũng phải cấm vì không thể nào đe dọa giết người trên mạng lại được tự do, trong khi đó đe dọa giết người ở đời thực thì bị bắt; không thể nào kích động biểu tình, mang bom xăng và gậy gộc, ngoài đời thì bị xử lý còn trên mạng thì không…
Có thể nói chưa bao giờ luật của chúng ta bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân nhiều như vậy. Đặc biệt là tôn giáo, dân tộc lại càng được bảo vệ. Ai xúc phạm dân tộc, ai kỳ thị giới đều bị xử lý theo quy định của pháp luật, đương nhiên là tùy theo mức độ và sẽ có hướng dẫn cụ thể.
Nên nhớ rằng đây là lần đầu tiên có quy định bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Chúng ta được nói, được phản biện các vấn đề, miễn là không vi phạm pháp luật hình sự đã được quy chiếu.
- Thông tin trên mạng nói một số quy định mới trong dự thảo Luật An ninh mạng vi phạm các điều ước quốc tế. Thực tế thì sao, thưa ông?
- Chúng tôi đã rà soát đầy đủ và cái này Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội đã trình bày đầy đủ.
Tôi cũng lắng nghe các nhà ngoại giao với tư cách của ban biên soạn và họ cũng đều khẳng định có phạm vi ngoại lệ và quốc gia nào cũng như vậy.
- Luật mới ban hành liệu có trao quyền quá lớn cho cơ quan chức năng trong việc đánh giá các nội dung vi phạm như bôi xấu lãnh đạo, phủ nhận thành tựu cách mạng? Và làm thế nào để tránh được tình trạng lạm quyền hoặc đánh giá không khách quan, quy chụp thông tin mà tổ chức, người dân khi đăng trên mạng xã hội?
- Trên thực tế, chúng ta đang thực hiện đúng, bài bản. Nếu thông tin vi phạm pháp luật liên quan đến vấn đề thông tin truyền thông thì Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ thẩm định, khi liên quan đến văn hóa thì Bộ Văn hóa sẽ là thẩm định. Cơ quan chuyên trách về an ninh mạng của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng căn cứ những thẩm định đó mới đề nghị cung cấp các thông tin khi điều tra hành vi vi phạm pháp luật.
Như vậy cũng có thể khẳng định là không thể lạm quyền. Trong điều cấm cũng nói rất rõ là cơ quan chuyên trách về an ninh mạng lợi dụng nghiệp vụ an ninh mạng để xâm phạm an ninh quốc gia, quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, trật tự an toàn xã hội chắc chắn bị xử lý nghiêm.
- Cũng có những lo ngại cho rằng với Luật An ninh mạng vừa được thông qua, cơ quan an ninh có thể giám sát tất cả tài khoản cá nhân và yêu cầu doanh nghiệp cung cấp hết thông tin tổ chức, cá nhân liên quan hành vi vi phạm. Thực tế việc giám sát, xử lý vi phạm trên mạng được thực hiện ra sao?
- Trong Bộ luật Hình sự quy định rất rõ và trong Luật Tố tụng hình sự cũng quy định rất rõ khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì cơ quan chức năng được quyền điều tra. Từ dấu hiệu vi phạm pháp luật đó, cơ quan chức năng về an ninh mạng của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng có trách nhiệm thẩm định tài liệu xem có đúng vi phạm không và đề nghị các doanh nghiệp viễn thông, Internet cung cấp thông số khi cần thiết.
Ai đó tung tin rằng cơ quan an ninh giám sát tất cả tài khoản cá nhân nhưng chắc chắn không có chuyện đó. Chúng ta chỉ đề nghị doanh nghiệp trong và ngoài nước cung cấp các thông số khi điều tra hành vi vi phạm pháp luật và Luật quy định rất rõ tại điều 26.
- Việc cơ quan chuyên trách yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin tổ chức, cá nhân có dấu hiệu vi phạm an ninh mạng cũng nhận được ý kiến trái chiều. Ông nghĩ sao khi nhiều người nói dấu hiệu vi phạm là khái niệm chung chung, mơ hồ?
- Dấu hiệu vi phạm không mơ hồ vì các điều cấm được quy chiếu trong Bộ luật Hình sự rất chặt chẽ.
Tôi tin khi làm luật này, Ủy ban Quốc phòng - An ninh, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã rà soát rất kỹ lưỡng.
Facebook, Google phản ứng như thế nào?
- Quá trình soạn thảo dự thảo Luật An ninh mạng, cơ quan chức năng từng tiếp xúc với các doanh nghiệp trong diện bị điều chỉnh như Facebook, Google. Ý kiến của họ thế nào khi luật quy định phải đặt máy chủ ảo hoặc văn phòng đại diện ở Việt Nam?
- Chúng ta cũng đã xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng từ tháng 11/2016, theo Nghị quyết của Quốc hội. Trong quá trình xây dựng, ban đầu chúng ta cũng bám theo Nghị định 72 về việc đặt máy chủ.
Sau đó, khi trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội đặt vấn đề làm sao điều chỉnh theo yêu cầu của doanh nghiệp, tập đoàn viễn thông, Internet. Chúng tôi đã tiếp cận người có trách nhiệm của Google, Facebook, hiệp hội kinh doanh Mỹ - ASEAN với tinh thần lắng nghe, cầu thị.
Tôi chưa thấy họ có ý kiến gì khác. Khi chúng tôi giải thích, họ nói sẽ nghiên cứu điều chỉnh chiến lược cho phù hợp. Chúng ta giải thích rõ ràng và họ nhận thấy giải thích của chúng ta phù hợp, không phải như ai đó tuyên truyền quy định này sẽ ảnh hưởng ghê gớm đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Như vậy Facebook và Google nói sẽ không rút khỏi thị trường Việt Nam?
- Chưa có thông tin nào cả và chắc chắn thị phần như Việt Nam với hơn 48 triệu tài khoản Facebook sẽ chiếm một vị trí quan trọng trong hoạt động kinh doanh của Facebook, Google tại Việt Nam.
- Sau khi luật được Quốc hội thông qua, Bộ Công an nhận được phản hồi gì từ các tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp như Facebook, Google?
- Đến giờ phút này tôi chưa nhận được bất cứ thông số nào.
Những người sử dụng không gian mạng để kích động, chia rẽ, xuyên tạc, bịa đặt thì họ cứ đồn rằng dư luận thế này, dư luận sẽ khác.
Tôi tin rằng nếu làm việc với VNPT, với Viettel, các bạn sẽ có câu trả lời chính xác. Trong khuôn khổ luật này có những nhóm bảo vệ quyền, lợi ích của doanh nghiệp viễn thông mà trước đây chưa bao giờ có.