Nêu ý kiến thảo luận tại phiên thảo luận toàn thể tại hội trường hôm nay (1/6) về tình hình kinh tế - xã hội, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Thị Thuỷ (đại biểu tỉnh Bắc Kạn) đã chỉ ra những góc khuất, những tiêu cực trong đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua.
Thứ nhất, theo đại biểu Thuỷ, có tình trạng thắng thầu bỏ cọc, thổi giá đất lên cao. “Việc thắng thầu bỏ cọc không còn là chuyện hiếm trong đấu giá đất ở nước ta với muôn vàn lý do” – đại biểu khẳng định.
Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp thảo luận tại Hội trường
Tuy nhiên, bà Thuỷ cho biết, vừa qua không ít nhà đầu tư đã lợi dụng chiêu trò này, thắng với mức đấu giá cao chót vót sau đó bỏ cọc nhằm “kích” giá đất, “thổi giá” đất để thao túng thị trường, làm lợi cho một nhóm thiểu số.
Nêu ví dụ từ vụ đấu giá đất Thủ Thiêm, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp nhận định, việc trả giá quá cao rồi bỏ cọc như vừa qua đã dẫn tới nhiều hệ lụy. Theo đó, ngay sau cuộc đấu giá đất, nhiều nhà đầu tư đã lợi dụng giá trúng thầu, thực chất là giá ảo để “té nước theo mưa” đẩy giá đất, giá nhà tại TPHCM lên cao nhằm bán sang một số lượng lớn nhà đất mà họ đã mua gom trước đó.
“Có những nhà đầu tư còn lợi dụng để nâng giá trị cổ phiếu, trái phiếu của mình” – bà Thuỷ phán ánh, đồng thời chỉ ra, có những người còn lợi dụng để “đánh võng” giá trị tài sản bảo đảm cho các khoản vay ngân hàng mà nếu thực hiện trót lọt là có thể rút ruột các ngân hàng.
Đáng chú ý, việc giá đất bị đẩy lên quá cao cùng với giá ảo, theo nữ đại biểu, khiến cho giấc mơ an cư của những người có thu nhập thấp ngày càng trở nên xa vời.
Chiêu trò nữa, được bà Thuỷ “điểm danh”, là tình trạng quân xanh - quân đỏ thông đồng dìm giá.
“Việc bắt tay nhau để dìm giá, mua rẻ tài sản của Nhà nước, nhất là đất đai diễn ra tại nhiều phiên đấu giá. Việc thông đồng có thể được diễn ra giữa những người tham gia đấu giá với nhau để lót đường cho một nhà đầu tư đã định sẵn trúng với giá rẻ và giá trị thực của nhiều lô đất đã bị những quân xanh, quân đỏ này dìm xuống” – bà Thuỷ phân tích.
Vẫn theo đại biểu, trên thực tế, việc dìm giá còn có cả thủ đoạn sử dụng xã hội đen để đe dọa những người tham gia đấu giá, khiến họ sợ hãi rút hồ sơ bỏ cuộc.
“Khi đó cuộc đấu giá thực chất chỉ còn một người tham gia, một mình một chợ, còn những người khác chỉ là quân xanh của chúng” – đại biểu nêu. Như thế, giá của lô đất như thế nào sẽ do các đối tượng này thao túng và gần như đã được định sẵn.
Quốc hội thảo luận toàn thể tại Hội trường về tình hình kinh tế - xã hội
“Có thể nói những thủ đoạn này đã gây ra những thiệt hại rất lớn cho tài sản của Nhà nước chứ không chỉ đơn thuần là những vi phạm về quy định đấu giá, đấu thầu” – bà Thuỷ cảnh báo.
Một tình trạng khác, đang diễn ra, tiếp tục được Phó Chủ nhiệm Thuỷ phản ánh, là sự bắt tay ngầm, rút ruột của Nhà nước. Dẫn phản ánh của giới kinh doanh bất động sản, bà Thuỷ cho biết, sẽ không thể tác động được vào cuộc đấu giá nếu như không có tay trong.
“Ở mức độ vi phạm đơn giản cũng phải có tay trong cung cấp thông tin, tiết lộ thông tin thì mới có thể tổ chức quây thầu, vây thầu để trúng với giá rẻ, còn ở mức độ vi phạm nghiêm trọng hơn thì đó là sự cấu kết với những người có thẩm quyền để tạo thành nhóm lợi ích, rút ruột tài sản của Nhà nước từ các phiên đấu giá’ – đại biểu Thuỷ nêu.
Dẫn chứng vụ án ở Hà Nội gần đây, bà Thuỷ chỉ ra, các đối tượng đã bắt tay với những người có trách nhiệm để điều chỉnh giá đất rẻ hơn gần một nửa so với giá ban đầu, từ 500 tỷ xuống còn 300 tỷ đồng.
“Nếu như phi vụ này trót lọt thì Nhà nước sẽ mất gần một nửa tiền” – đại biểu nói.
Đến nay vụ án này đã có 8 bị can bị khởi tố, trong đó có 2 bị can là cán bộ của ban quản lý dự án, song bà Thuỷ phản ánh, dư luận băn khoăn liệu còn nhiều phi vụ tương tự như thế này chưa bị phát hiện hay không?
Chiêu trò nữa, được đại biểu của Bắc Kạn đưa ra, là tình trạng móc ngoặc trong thẩm định giá.
“Thẩm định giá là một khâu vô cùng quan trọng trong đấu giá. Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, pháp luật đã trao cho tổ chức này chức năng quá lớn, trong khi cơ chế kiểm soát thì lại hết sức lỏng lẻo” – bà Thuỷ bình luận và cho rằng đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn tới nhiều sai phạm trong thẩm định giá nói chung và thẩm định giá đất nói riêng thời gian vừa qua.
Từ các vụ án được đưa ra xử lý vừa qua, nữ Phó Chủ nhiệm nhìn nhận, cùng là hành vi móc ngoặc giữa thẩm định viên với các tổ chức, cá nhân trong đấu giá nhưng đối với những gói thầu mua sắm trang thiết bị trả bằng ngân sách nhà nước thì giá được thẩm định đưa ra trong nhiều trường hợp lại cao hơn rất nhiều so với giá thực. Còn đối với những lô đất của Nhà nước đưa ra đấu giá, trong nhiều trường hợp giá được thẩm định đưa ra lại về mức rất rẻ.
“Mục đích cuối cùng của những trường hợp đẩy giá hay dìm giá này đều là để rút ruột, gây thiệt hại cho Nhà nước và làm lợi cho một nhóm thiểu số” – đại biểu kết luận.
Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ yêu cầu xử lý mạnh tay các hành vi kể trên bởi nó gây ra nhiều hệ lụy rất lớn với kinh tế - xã hội. Đại biểu cũng kiến nghị Chính phủ tăng cường kiểm soát chặt chẽ hơn nữa và tăng cường chỉ đạo thanh tra, kiểm tra thường xuyên hơn đối với hoạt động này.
Cùng với đó, đại biểu kiến nghị Bộ Công an chọn một số phiên đấu giá đất có nhiều dư luận vừa qua để xác minh, điều tra làm rõ, nhằm tăng tính răn đe, phòng ngừa vi phạm, tội phạm trong hoạt động này.