Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi chia sẻ quan điểm với phóng viên bên hành lang Quốc hội.
Ông Lợi cho rằng, ngoài những đề xuất như giảm chi hành chính, tiết kiệm, tăng nguồn thu ngân sách…, Chính phủ phải hết sức lưu ý đến việc đổi mới hệ thống chính trị với các đơn vị tổ chức trong Đảng và nghị quyết 9 về đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập.
Phải dùng tiền tiết kiệm được khi đưa công chức, viên chức ra khỏi bộ máy hưởng lương nhà nước để bổ sung cho nguồn cải cách tiền lương.
Ông Bùi Sỹ Lợi chia sẻ bên hành lang Quốc hội
Phải tích cực tinh giản biên chế
Phóng viên: Ông nhìn nhận như thế nào về đề xuất tăng lương cơ bản lên 1,6 triệu đồng/tháng của Chính phủ?
Ông Bùi Sĩ Lợi: Đề xuất tăng lương năm 2020 của Chính phủ là rất phù hợp, trước hết là với Nghị quyết của Quốc hội tới 2020 trước khi thực hiện kế hoạch cải cách tiền lương của 2021 là sẽ điều chỉnh nâng mức tiền lương cơ sở bình quân mỗi năm 8%.
Năm ngoái ta đã tăng lương 7%, năm nay, nếu mức tăng là 110.000 đồng thì tức là tăng 7,33%, đúng với tinh thần nghị quyết. Vấn đề là Chính phủ cân đối nguồn lực để tăng lương ở đâu, đấy mới là vấn đề quan trọng.
Nếu ta tập trung để nâng được mức lương cơ sở vào năm 2020 thì chúng ta sẽ có cơ hội để cải cách tiền lương vào 2021 theo nghị quyết của trung ương.
-Vậy cơ hội này phụ thuộc vào điều gì, thưa ông?
+Chúng ta trông chờ vào việc, như báo cáo của Chính phủ, tiến độ sắp xếp đơn vị hành chính sự nghiệp và các tổ chức chính trị xã hội rất chậm và hiệu quả chưa cao.
Việc này tác động rất lớn đến chính sách cải cách tiền lương, nhất là năm 2021, theo nghị quyết 27 bởi bộ máy quá cồng kềnh thì ngân sách không chịu nổi. Bộ máy lớn mà ta cứ cố cải cách tiền lương thì dẫn đến chuyện lạm phát tiền lương vì tiền lương là giá trị chi trả sức lao động trên thị trường. Nếu anh tăng lương mà để cho giá tăng lên thì không có ý nghĩa.
Cho nên, tôi nghĩ nếu ta muốn cải cách chính sách tiền lương nữa, thì chỉ còn hơn 1 năm nữa thôi, Chính phủ phải tích cực để tinh giản biên chế, cải cách bộ máy hành chính, đặc biệt là sắp xếp lại các đơn vị hành chính sự nghiệp theo hướng mau chóng chuyển sang tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
-Ông đánh giá thế nào về ý kiến của Uỷ ban Tài chính – Ngân sách khi cảnh báo tăng lương sẽ ảnh hưởng tới việc tăng chi thường xuyên trong khi nhà nước đang nỗ lực để giảm tỷ lệ chi này?
+Đương nhiên tăng lương sẽ dẫn tới tăng chi thường xuyên. Tuy nhiên, việc tăng lương cũng là theo nghị quyết của trung ương, của Quốc hội để đảm bảo đời sống của người lao động.
Vấn đề cơ bản là Chính phủ phải điều hành kinh tế vĩ mô sao để không làm tăng chỉ số giá sinh hoạt CPI và tiếp tục tích cực cải cách bộ máy để giảm nhẹ biên chế và chuyển mạnh các đơn vị sự nghiệp công lập sang mô hình tự chủ, tự chịu trách nhiệm thì mới có nguồn để cải cách tiền lương và mới giảm được chi hành chính, trong đó có chi ngân sách cho tiền lương.
-Thế nhìn vào thực tế việc triển khai cải cách bộ máy hiện nay thì ông có niềm tin sẽ tiết kiệm được nguồn chi để bù đắp cho thực hiện cải cách tiền lương không?
+Cho đến giờ phút này, theo báo cáo của Bộ Nội vụ và báo cáo của Chính phủ thì rõ ràng sắp xếp bộ máy hành chính nhà nước, đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập, chuyển đổi mô hình đang rất chậm so với yêu cầu.
Đáng ra đến 2020 ta phải giảm được mức trung bình 10% nhưng thực tế, việc giảm không ở chỗ quyết định là gắn với quá trình thực hiện chức năng nhiệm vụ theo vị trí việc làm thì quá trình thực hiện chức năng, có ngành nghề đơn vị có thể phải giảm nhưng có những đơn vị lại không thể giảm được.
Ngành y tế 2 năm giảm 25.000 biên chế lập tức giúp tiết kiệm 2.100 tỷ tiền chi lương từ ngân sách. Làm như vậy rất hiệu quả. Vấn đề là phải quyết liệt lựa chọn, thực hiện việc này. Rất quan trọng.
Tăng lương chính là đầu tư cho phát triển
-Theo tính toán của Uỷ ban Tài chính - ngân sách, việc tăng lương nếu thực hiện sẽ cần phải dùng đến 50% nguồn tăng thu ngân sách địa phương, 40% nguồn tăng thu ngân sách trung ương của năm nay để đảm bảo. Liệu điều đó sẽ ảnh hưởng lớn tới phần chi cho đầu tư phát triển không, theo ông?
+Điều đó chắc chắn sẽ đe dọa đến việc đầu tư cho xây dựng cơ bản, hạ tầng cơ sở. Tuy nhiên, nếu chúng ta muốn nâng năng suất lao động, để việc sử dụng nguồn lao động cho hiệu quả thì nhất thiết phải tăng lương. Đầu tư tăng lương cũng chính là đầu tư cho phát triển và tăng lương thậm chí có ý nghĩa vô cùng quan trọng để tạo ra hiệu suất hiệu quả công việc.
Trong cải cách tiền lương bao giờ cũng tính toán 2 phương án, một là có lợi cho người lao động để thúc đẩy phát triển kinh tế, hai là không có lợi cho người lao động mà đầu tư vào xây dựng cơ bản thì việc không đầu tư cho người lao động tác động tiêu cực nhiều hơn so với việc thâm hụt nguồn đầu tư phát triển. Vậy nên theo tôi, trong giai đoạn hiện nay, đầu tư cho người lao động thông qua việc cải thiện tiền lương chính là đầu tư cho phát triển.
-Theo ông, với việc tăng lương lần này, lộ trình cải cách tiền lương đã đảm bảo được so với kế hoạch đề ra, sau nhiều năm tiến độ đã bị lùi, giãn, hoãn?
+Lộ trình tăng lương gắn với việc ta đang sắp xếp vị trí việc làm và các bậc tiền lương theo đúng quy định của nghị quyết 27, tức khu vực ngoài lực lượng vũ trang chỉ còn 2 bảng lương, bảng lương của chức vụ lãnh đạo và bảng lương của chuyên môn nghiệp vụ.
Còn trong lực lượng vũ trang có 3 bảng lương, chúng ta phải tập trung để xử lý các nguồn cải cách tiền lương.
Tuy nhiên, tôi nhắc lại khi cải cách tiền lương chúng ta vẫn cần lưu ý, bản chất hiện nay tiền lương của nhiều cơ quan đơn vị đã đạt đến đỉnh cao của kế hoạch cải cách tiền lương vào 2021 bởi chúng ta nói tiền lương thấp thì mới chỉ nói lương cơ sở và các loại phụ cấp rất cơ bản.
Còn tổng thu nhập của người lao động, rất nhiều ngành nghề lĩnh vực và khu vực công chức đã cao hơn rồi, có thể khi cải cách chính sách tiền lương, tất cả các nguồn ngoài lương đưa vào tiền cứng thì ta thấy rằng có thể có một số ngành lĩnh vực sẽ ko thay đổi so với thực tế tiền lương thu nhập hiện nay.
Đó là vấn đề hết sức quan trọng mà nếu không làm tốt công tác tư tưởng thì người ta cảm thấy anh cải cách tiền lương cũng không có gì lớn nhưng về nó sẽ ngày càng công khai và minh bạch hơn.
-Xin cảm ơn ông!