Bảy kẻ bị xét xử hai tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Xâm phạm mồ mả, hài cốt” gồm: Nguyễn Văn Thúy; Mẫn Thị Duyên (53 tuổi, vợ Thúy, trú thôn Trác Bút); Nguyễn Văn Hoành (em ruột Thúy, 46 tuổi, trú thôn Ân Phú, xã Phú Lâm, huyện Tiên Du, Bắc Ninh); Mẫn Đức Phương (37 tuổi, em ruột Duyên); Nguyễn Trường Sơn (28 tuổi, trú thôn Yên Sào, xã Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội); Nguyễn Anh Chiều (con rể Duyên, 32 tuổi, trú xã Uy Nỗ, huyện Đông Anh, Hà Nội).
Bị cáo Vũ Đức Chung (69 tuổi) - nhân viên quản trang tại Nghĩa trang liệt sĩ (NTLS) huyện Đăk Tô (tỉnh Kon Tum) bị truy tố về tội “Xâm phạm mồ mả, hài cốt”. Riêng Hoành bị truy tố thêm về tội “Trộm cắp tài sản”. Đến ngày 1-10, tất cả các bị can vẫn chưa có luật sư bào chữa.
Nguyễn Văn Thúy (“ậu Thủy”) đang chỉ đạo việc cất bốc HCLS tại Quảng Trị
Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh và kết luận của Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Quảng Trị, sự việc bắt đầu từ chương trình “Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ” do Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam (NHCSXHVN) phát động, phối hợp với “cậu Thủy” tổ chức trên toàn quốc. Theo thỏa thuận, NHCSXHVN phải trả cho “cậu Thủy” 75 triệu đồng mỗi bộ HCLS tìm được.
Ban ngày, vợ chồng Thúy – Duyên giả vờ là khách viếng NTLS, thắp hương để quan sát tìm chọn khu mộ liệt sĩ chưa biết tên, ghi nhớ. Ban đêm, Hoành, Phương và Sơn lẻn vào các NTLS, cạy lật từng phần mộ, bốc đất, xương, cho biến thành HCLS để các gia đình liệt sĩ đưa về an táng.
Tháng 7-2013, chúng thực hiện việc cất bốc HCLS tại thôn Lâm Xuân (xã Gio Mai, huyện Gio Linh) thì bị các cơ quan chức năng phát hiện, làm rõ sai phạm. Ngày 28-10-2013, Công an tỉnh Quảng Trị bắt vợ chồng Thúy – Duyên và các đối tượng khác cũng bị bắt sau đó là Phương, Hoành, Sơn, Chiều và Chung.
Cơ quan công an cũng phát hiện nhiều nghi vấn từ việc cất bốc hàng trăm HCLS ở các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên của “cậu Thủy” và NHCSXHVN.
“Cậu Thủy” đang phô diễn tài năng
Đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng mà Công an tỉnh Quảng Trị cùng công an các địa phương đã tích cực điều tra, phá án trong nhiều năm. Vụ án còn gây chấn động dư luận, liên quan, ảnh hưởng đến nhiều gia đình, thân nhân liệt sĩ, các cơ quan ban ngành, nhiều người dân. Thúy và đồng bọn đã dùng nhiều thủ đoạn để làm giả HCLS, sử dụng 3 thủ đoạn chính để thực hiện trò lừa đảo là trộm, làm giả và “tìm kiếm, cất bốc” hài cốt.
Đặc điểm chung của tất cả các cuộc cất bốc HCLS là vào ban đêm, hiện trường được chuẩn bị từ trước; các di vật đều là bi đông không nắp, ít mẩu xương, một số cúc áo, huy hiệu. Lễ bàn giao, lễ viếng, truy điệu và an táng rất long trọng, mời nhiều lãnh đạo trung ương, các tỉnh, ban ngành đến dự.
Từ ngày tìm kiếm HCLS đến lúc bị bắt, Thúy cùng đồng phạm cất bốc hàng chục HCLS cho các gia đình với giá 120 – 130 triệu đồng mỗi bộ HCLS, chiếm đoạt hơn 1 tỷ đồng; cùng với NHCSXHVN cất bốc hơn 100 HCLS tại các tỉnh, thành trên cả nước, chiếm đoạt 7 tỷ đồng. Bốn trường hợp khác cũng làm đơn tố giác việc Thúy nhận tiền đặt cọc 59,5 triệu đồng.
Nhân viên Ngân hàng CSXH khai quật nơi được “cậu Thủy” cho là chôn liệt sĩ
Đây là vụ án hình sự có tổ chức, với nhiều đối tượng có quan hệ ruột thịt, khép kín trong một gia đình cùng tham gia thực hiện nhiều loại tội phạm, xảy ra trên một phạm vi rộng, liên quan đến nhiều địa phương, trong thời gian dài; mang tính chất phức tạp, nhạy cảm và đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận xã hội rất quan tâm, ảnh hưởng đến nhiều gia đình, thân nhân liệt sĩ. Vợ chồng Thúy – Diêm đóng vai trò cầm đầu, chủ mưu; các đối tượng khác đóng vai trò tích cực.
Cơ quan công an cũng kết luận, làm rõ thông tin dư luận cho rằng Công đoàn NHCSXHVN đã tích cực giúp sức Thúy và đồng bọn lừa đảo, làm giả HCLS là chưa thấy cán bộ nào thông đồng với nhóm của “cậu Thủy” để chiếm đoạt tài sản hay để đạt mục đích gì khác, chưa phát hiện có vi phạm nào khác tại NHCSXHVN.
Tuy nhiên, Công đoàn NHCSXHVN thiếu sự phối hợp với các cơ quan chức năng ở địa phương, cả tin, thiếu tìm hiểu xác minh nhân thân của Thúy và đồng bọn dẫn đến mất cảnh giác, tạo ra sơ hở cho vợ chồng Thúy – Duyên lợi dụng để thực hiện trót lọt hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản hiều lần.