Bài 1: Thiệt hại gần 500 tỷ đồng

Bị truy tố lần thứ 2

Trước đây, ông Tất Thành Cang (nguyên Phó bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM) bị truy tố, xét xử qua các cấp sơ và phúc thẩm. Ngày 09-6-2022, Tòa phúc thẩm TAND Cấp cao tại TPHCM đã xét xử vụ Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận (nguyên Tổng giám đốc là Tề Trí Dũng), Công ty Cổ phần phát triển Nam Sài Gòn, phát hành giá rẻ 9 triệu cổ phần cho Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Nguyễn Kim đã tuyên án ông Tất Thành Cang 8 năm 6 tháng tù, về tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản gây thất thoát, lãng phí”.

Vụ án này do Cơ quan CSĐT (PC03) Công an TPHCM khởi tố, bắt tạm giam ông Tất Thành Cang vào ngày 16-12-2020. Còn vụ án thứ 2 do Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM khởi tố điều tra và ông Tất Thành Cang tiếp tục bị truy tố cùng 9 bị can khác về tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Công ty TNHH MTV Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận. Cả 2 Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận và Công ty TNHH MTV Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận đều là công ty Nhà nước, vốn của Thành ủy TPHCM.

Trong vụ án thứ 2 này, Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM kết luận điều tra và chuyển toàn bộ hồ sơ sang VKSND cùng cấp, đề nghị truy tố ông Tất Thành Cang và 9 bị can về tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Theo kết luận điều tra, Công ty TNHH MTV Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận (Công ty Tân Thuận), do Văn phòng Thành ủy TPHCM sở hữu vốn, được UBND huyện Nhà Bè giao xây dựng 32ha đất ở Dự án Khu dân cư Phước Kiển. Văn phòng Thành ủy TPHCM chấp thuận chủ trương đầu tư. Tháng 8-2016, Công ty CP Quốc Cường Gia Lai đề nghị đầu tư theo tỷ lệ 75:25, hoặc xin nhận chuyển nhượng 100% dự án.

Ông Tất Thành Cang làm việc với cơ quan Công an

Ông Trần Công Thiện lúc này là Tổng giám đốc Công ty Tân Thuận, đã chỉ đạo cấp dưới thuê Công ty Kiểm toán và Dịch vụ tin học TPHCM xác định giá bình quân là 1,05 triệu đồng/m2. Sau đó Công ty Tân Thuận xây dựng đơn giá chuyển nhượng là 1,25 triệu đồng/m2. Đến tháng 6-2017, Công ty Tân Thuận chuyển nhượng 32ha Dự án Phước Kiển cho Công ty Quốc Cường Gia Lai với giá 1,29 triệu đồng/m2, gây thiệt hại cho Nhà nước 215,5 tỷ đồng. Bên cạnh đó, tại dự án Khu dân cư Ven Sông Tân Phong, tháng 11-2017, Công ty Tân Thuận cũng đã chuyển nhượng cho Công ty CP Quốc Cường Gia Lai với giá 20 triệu đồng/m2, gây thiệt hại cho Nhà nước 283 tỷ đồng.

Như vậy, động thái chuyển nhượng với "giá bèo" so với giá thực tế thị trường, Công ty Tân Thuận do ông Tất Thành Cang chỉ đạo cùng các đồng phạm đã sang nhượng "giá rẻ” cho Công ty CP Quốc Cường Gia Lai 2 dự án, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 500 tỷ đồng.

Phi vụ gây chấn động dư luận

Dư luận xôn xao về phi vụ mua bán mà có sự "nhúng tay" của một vị cán bộ cấp cao tại Thành ủy TPHCM, lúc đó ông Tất Thành Cang đang là Phó bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM và rồi Thanh tra TPHCM vào cuộc tìm hiểu sự vụ suốt một thời gian khá dài. Đến ngày 14-9-2018, Thanh tra TPHCM ban hành Kết luận thanh tra số 29/KL-TTTP-P6 về dấu hiệu vi phạm pháp luật trong quá trình thực hiện đầu tư, chuyển nhượng tại Dự án Khu dân cư Ven Sông và Khu dân cư Phước Kiển, do Công ty Tân Thuận làm chủ đầu tư.

Điều đáng nói, trong thời điểm này, ông Tất Thành Cang đang giữ chức Phó bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM. Chưa hết, trước lùm xùm dư luận về bê bối tại 2 dự án và đã có cả Kết luận Thanh tra, thế nhưng giữa chốn "phong ba bão táp", ngày 07-11-2018 ông Tất Thành Cang còn kiêm nhiệm luôn cả chức Trưởng ban, Ban chỉ đạo TPHCM thực hiện thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại tòa án hai cấp(!?). Trong khi đó, ngày 02-10-2018 (trong lúc này ông Tất Thành Cang vẫn đang là Phó bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM), Thanh tra TPHCM có Công văn số 1774/TTTP-P6 chuyển hồ sơ, Kết luận Thanh tra đến Công an TPHCM để tiến hành điều tra, xử lý theo quy định pháp luật.

Sau khi tiếp nhận, Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM đã vào cuộc. Trên cơ sở điều tra xác minh các nguồn tin tội phạm, ngày 15-8-2019, Công an TPHCM đã có báo cáo gửi Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an... đến ngày 26-9-2019 Công an TPHCM nhận được chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công an - Đại tướng Tô Lâm và Thứ trưởng Bộ Công an - Bùi Văn Nam về việc giao thẩm quyền cho Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm có liên quan đến Công ty Tân Thuận, khởi tố điều tra khi có dấu hiệu tội phạm.

Căn cứ kết quả kiểm tra, xác minh, ngày 23-12-2019, Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Trần Công Thiện (nguyên Thành viên Hội đồng thành viên, kiêm Tổng giám đốc Công ty Tân Thuận) và Nguyễn Văn Minh. Tiếp đến là ngày 02-12-2020, Cơ quan An ninh điều tra ra Quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam Trần Tấn Hải, Nguyễn Thị Ngọc Bích, Nguyễn Xuân Tùng và Nguyễn Hoàng Việt. Đến ngày 16-6-2021, ông Tất Thành Cang bị Cơ quan An ninh điều tra ra Quyết định khởi tố và Lệnh bắt tạm giam đối với ông này (tuy nhiên ông Tất Thành Cang đã bị bắt trước đó, ngày 16-12-2020, do Cơ quan CSĐT - PC03 Công an TPHCM khởi tố trong vụ án xảy ra tại Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận).

Thời điểm này, các bị can khác cùng bị khởi tố với ông Tất Thành Cang, còn có Phạm Văn Thông, Phan Thanh Tân và Huỳnh Phước Long. Đến ngày 16-8-2021, Cơ quan An ninh điều tra ban hành Kết luận điều tra, đề nghị truy tố 10 bị can trong vụ án này. Tuy nhiên, VKSND TPHCM trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung 3 lần. Và đến ngày 14-6-2022, Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM đã ra kết luận điều tra bổ sung (lần 3 theo yêu cầu của VKSND TPHCM).

Sáp nhập nhiều lần

Được thành lập từ việc sáp nhập 2 doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước từ Công ty Kho vận Nhà Bè và Công ty Xây dựng và Phát triển nhà Nhà Bè rồi đổi tên thành Công ty Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận thuộc Ban Tài chính quản trị Thành ủy TPHCM (nay là Văn phòng Thành ủy) làm chủ sở hữu. Đến năm 2004 chuyển đổi thành Công ty TNHH MTV Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận (Công ty Tân Thuận), chủ sở hữu vẫn là Văn phòng Thành ủy TPHCM. Từ năm 2001, Công ty Tân Thuận tăng vốn điều lệ từ 5 lên 10 tỷ đồng và năm 2005 lên 35 tỷ đồng. Đến năm 2006, Công ty Xây dựng nhà Bình Thạnh (cũng là doanh nghiệp Nhà nước) sáp nhập vào Công ty Tân Thuận và tăng vốn điều lệ lên hơn 63,65 tỷ đồng. Năm 2011, Công ty Tân Thuận tiếp tục nâng vốn điều lệ công ty lên 126 tỷ đồng, cũng là 100% vốn tài sản của Nhà nước.

Khu đất Dự án Khu dân cư Phước Kiển

Về diễn biến hành vi phạm tội trong "phi vụ” chuyển nhượng Dự án Khu dân cư Phước Kiển, đó là tháng 11-2000, Công ty Tân Thuận được UBND huyện Nhà Bè giao nhiệm vụ đầu tư xây dựng Dự án Phước Kiển tại xã Phước Kiển (huyện Nhà Bè) và được Thành ủy TPHCM thuận chủ trương cho đầu tư dự án... có tổng diện tích là 509.214m2 với thời hạn cuối 31-12-2013. Tuy nhiên, đến thời hạn cuối Công ty Tân Thuận mới chỉ bồi thường diện tích hơn một nửa so với tổng diện tích dự án, rồi dẫn đến hết hạn.

Thế nhưng, tháng 8-2016, Công ty Cổ phần Quốc Cường Gia Lai (Công ty Quốc Cường Gia Lai) đề nghị hợp tác đầu tư dự án này, với tỷ lệ 75:25 hoặc xin nhận chuyển nhượng 100% Dự án Khu dân cư Phước Kiển. Lúc này, ông Trần Công Thiện (Thành viên Hội đồng thành viên, kiêm Tổng giám đốc Công ty Tân Thuận) chỉ đạo Nguyễn Xuân Tùng (Trưởng phòng Kinh tế tổng hợp) thuê Công ty kiểm toán để thẩm định giá. Ngày 26-4-2017, ông Thiện đại diện Hội đồng thành viên (qua điều tra thì vào thời điểm này cũng chỉ có một mình ông Thiện là Thành viên Hội đồng thành viên Công ty Tân Thuận) ký văn bản gửi Thành ủy TPHCM (chủ sở hữu) thuận chủ trương cho hợp tác đầu tư với Công ty Quốc Cường Gia Lai.

Điều đáng nói, Dự án Khu dân cư Phước Kiển mà theo ông Thiện ước tính là có tổng mức đầu tư hơn 6.000 tỷ đồng, trong khi đó vốn của Công ty Tân Thuận chỉ là hơn 100 tỷ đồng nên không thể chứng minh năng lực tài chính. Ở đây cho thấy ông Thiện muốn "bán" (sang nhượng) và chính ông Tất Thành Cang với tư cách là Phó bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM, tự mình "duyệt" luôn và cũng không báo cáo với Thành ủy về vụ việc này.