Cục Hải quan TPHCM làm tốt vai trò "người gác cửa" nền kinh tế

Tuyến đường biển có gần 200 hãng tàu hoạt động trong lĩnh vực vận tải biển, mỗi năm có khoảng 9.000 chuyến tàu biển xuất nhập cảnh (XNC); Tuyến hàng không với hơn 55 hãng hàng không đang khai thác, bình quân mỗi ngày có gần 300 chuyến bay XNC; trên 50.000 doanh nghiệp trong nước và hàng ngàn doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thường xuyên hoạt động xuất nhập khẩu. Quản lý địa bàn rộng lớn và sôi động, Cục HQTP luôn nỗ lực không ngừng đẩy mạnh cải cách hành chính, hiện đại hóa, tạo thuận lợi thương mại, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp hội nhập sâu rộng với thế giới... xây dựng hình ảnh Cục HQTP chính quy, hiện đại và thân thiện trong mắt doanh nghiệp và nhân dân.

Tiên phong trong cải cách hành chính

Trong nhiều năm lại đây, với sự hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam ở tất cả các lĩnh vực, các hoạt động xuất nhập khẩu, đầu tư, gia công, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, hành khách xuất nhập cảnh phát triển mạnh. Kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu Cảng TP.Hồ Chí Minh đạt trên 100 tỷ USD bắt đầu từ năm 2018 đến nay và tăng trưởng bình quân mỗi năm 9%.

Trong bối cảnh khối lượng công việc ngày càng tăng, nhân sự giảm, Cục HQTP đã thực hiện nhiều bước đi mang tính đột phá để phát triển. Năm 2005, Cục là một trong 2 đơn vị thực hiện thí điểm thủ tục hải quan điện tử, tạo bước ngoặt trong quy trình và giải quyết thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp. Năm 2014, thực hiện chủ trương của Ngành, Cục HQTP là đơn vị tiên phong thực hiện Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, xuất nhập khẩu của cộng đồng doanh nghiệp. Cục cũng triển khai việc tổ chức thu nộp thuế 24/7, triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN. Những cải cách này nhận được đánh giá tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức trong và ngoài nước, đem lại hiệu quả thiết thực, giảm thời gian, chi phí đi lại, công sức cho doanh nghiệp, người dân.

Cùng với việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) mạnh mẽ trong Quy trình thủ tục hải quan, Cục HQTP còn triển khai áp dụng quản lý rủi ro hiện đại và chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, trang bị các trang thiết bị hiện đại như máy soi container, máy soi hành lý, hàng hóa, seal định vị điện tử, hệ thống camera giám sát trực tuyến, phục vụ hiệu quả cho công tác nghiệp vụ. Cục cũng thay đổi phương thức quản lý chuyển từ phát triển chiều ngang sang chiều sâu, dựa trên ứng dụng công nghệ hiện đại. Nổi bật là đơn vị đã tập trung nghiên cứu và đưa vào sử dụng Hệ thống quản trị Hải quan TPHCM (HCAS). Đây là hệ thống tích hợp nhiều ứng dụng, đã hỗ trợ hiệu quả tất cả các hoạt động quản lý điều hành nội bộ, quản trị nghiệp vụ và từng bước kết nối cộng đồng doanh nghiệp.

Thông qua hệ thống này, Cục HQTP đã triển khai mô hình phòng họp không giấy, nâng cao chất lượng các cuộc họp và tiết kiệm chi phí. Hệ thống cũng giúp lãnh đạo đơn vị, thủ trưởng các phòng ban quản lý sâu sát hơn công việc của CBCC, thường xuyên thực hiện rà soát các vướng mắc, tồn đọng để xử lý và kiến nghị cấp trên để xử lý dứt điểm. Bên cạnh đó, hệ thống cũng hỗ trợ đơn vị kiện toàn, thành lập mới các tổ chuyên môn và các tổ công tác khác giúp việc cho lãnh đạo cục xử lý nhanh chóng và có hiệu quả công tác chuyên môn, nghiệp vụ.

Cục Hải quan TPHCM tọa đàm "Đồng hành cùng doanh nghiệp"

Sát sao thực tế, trước tình trạng ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái - cảng có sản lượng hàng hóa khai thác chiếm 50% thị phần cả nước, hơn 80% sản lượng hàng hóa tại các cảng biển TP.Hồ Chí Minh - Cục HQTP đã xây dựng và triển khai thành công Đề án "Thủ tục hải quan trong hoạt động Logistics và Chống ùn tắc hàng hóa XNK tại cảng Cát Lái". Đề án góp phần rút ngắn hơn nữa thời gian làm thủ tục, giảm chi phí đi lại cho doanh nghiệp, giảm ùn tắc hàng hóa tại cảng. Từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tạo nguồn thu ngân sách Nhà nước, phát triển kinh tế bền vững; nâng cao thứ bậc về Chỉ số hiệu quả logistics, chỉ số giao dịch thương mại qua biên giới của Việt Nam.

Ngoài ra, Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh là một trong những đơn vị tiên phong trong ngành Hải quan tổ chức triển khai hoạt động xây dựng và phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp. Chương trình "Cộng đồng doanh nghiệp và Hải quan là đối tác tin cậy, đồng hành cùng phát triển" được Cục khởi xướng từ năm 2017 đến nay, đã thu kết quả ngoài mong đợi khi kết quả cho thấy các doanh nghiệp được khảo sát hài lòng với hoạt động của Cục Hải quan TPHCM với tỷ lệ rất cao.

Tuyến đầu phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại

Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh, năm 2022, Cục phát hiện 3.101 vụ vi phạm, trị giá hàng hơn 3.352,86 tỉ đồng, hải quan ra quyết định khởi tố 4 vụ, chuyển cơ quan khác khởi tố 67 vụ. Tính riêng 6 tháng đầu năm 2023, Cục Hải quan TPHCM đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 1.358 vụ việc vi phạm với trị giá hàng hoá vi phạm ước tính là 1.759,68 tỉ đồng, hải quan ra quyết định khởi tố 1 vụ, chuyển cơ quan khác khởi tố 29 vụ.

Công chức Hải quan kiểm tra hàng hóa thông quan

Điển hình ngày 15/09/2022, Đội Thủ tục hành lý xuất khẩu thực hiện soi chiếu 2 vali hành lý của hành khách xuất cảnh từ TP.Hồ Chí Minh đi Bangkok, phát hiện có 12 cọc giấy, mỗi cọc được phủ bằng hóa chất màu đen có ẩn hình của tờ tiền 100 USD, có thể nhìn thấy được bằng mắt thường. Tổng cộng 12 cọc tiền với số lượng 10.518 tờ (hơn 1 triệu USD).

Qua công tác nghiệp vụ, từ đầu năm 2022, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy Hải quan Tân Sơn Nhất nắm được thông tin về một số đối tượng Việt kiều móc nối với người trong nước có kế hoạch vận chuyển ma túy trái phép từ TPHCM qua Úc. Để ngăn chặn, triệt phá đường dây vận chuyển trái phép chất ma túy, tiền chất ma túy từ TPHCM sang Úc, Đội trưởng Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy và Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Sân bay quốc tế TSN đã báo cáo lãnh đạo Cục Hải quan TPHCM xây dựng chuyên án đấu tranh. Kết quả, ngày 21/6/2022, Cục Hải quan TPHCM phối hợp với CA TPHCM đã ngăn chặn thành công vụ vận chuyển hơn 7,6kg heroine xuất đi Úc do đối tượng Huỳnh Đình Khuyên (SN 1992, quốc tịch Australia) thực hiện.

Ngày 29/3/2022, qua đối chiếu thông tin về hàng hóa và doanh nghiệp, Đội Kiểm soát hải quan đã chấm lô hàng thực hiện soi chiếu container trong quá trình xếp dỡ của Công ty TNHH Kinh Doanh XNK Thực phẩm Vietseatrust. Theo khai báo, container chỉ có mặt hàng sò huyết. Tuy nhiên qua soi chiếu, phân tích hình ảnh, công chức hải quan nhận thấy hình ảnh của ½ đầu cont và 1/2 cuối cont có sự khác biệt rõ rệt. Hình ảnh của 1/2 đầu cont hàng hóa đóng gói qui cách đồng nhất và được xếp ngay ngắn. Hình ảnh của 1/2 cuối cont đóng gói qui cách không đồng nhất. Kiểm tra thực tế lô hàng, kết quả ngoài mặt hàng sò huyết, container còn chứa các mặt hàng cấm như: xương cọp, báo gấm, xương sư tử, cá ngựa khô, trầm hương... lên tới cả tấn.

Với những thành tích nổi bật trong suốt quá trình xây dựng và trưởng thành, năm 2007, Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới. Ngoài ra, Cục cũng liên tục nhận được nhiều phần thưởng cao quý khác của Nhà nước, Bộ Tài chính, TP.Hồ Chí Minh và các ngành, các cấp.