Mù lòa thường là hậu quả của sự thiếu hiểu biết và không phòng tránh, điều trị bệnh mắt. Trong khi đó, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đa số các trường hợp mù có thể phòng, chữa được nếu có biện pháp bảo vệ, chăm sóc và phát hiện sớm các bệnh về mắt.
Thị lực kém kéo lùi chất lượng cuộc sống
Theo ước tính của WHO, toàn cầu hiện có hơn 314 triệu người mù và thị lực kém. Còn tại Việt Nam, theo điều tra năm 2015 của Bộ Y tế, chỉ riêng 14 tỉnh thành (bao gồm Điện Biên, Bắc Ninh, Quảng Ngãi, Gia Lai, Lâm Đồng, Vũng Tàu, Bình Dương, Cà Mau...) đã có gần 330.000 người mù và hơn 2 triệu người trên 50 tuổi bị giảm thị lực hoặc gặp các vấn đề về mắt khiến chất lượng cuộc sống, công việc, hạnh phúc và sức khỏe suy giảm nghiêm trọng. Không ít tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt và té ngã xảy ra do tình trạng suy giảm thị lực, mù lòa...
ThS. BS. Vũ Thị Thanh
Nguyên nhân của tình trạng suy giảm thị lực, mù lòa, mất thị lực do các yếu tố như chấn thương, viêm nhiễm,... chỉ chiếm không quá 10% và cũng thường được quan tâm giải quyết sớm do liên quan đến tai nạn, những dấu hiệu cấp tính nghiêm trọng như vỡ, dập, bể nhãn cầu, bong võng mạc, xuất huyết nội nhãn...
Nguyên nhân chính gây mù lòa thường là do các bệnh lý có thời gian diễn biến lâu dài, triệu chứng âm thầm gây ra.
Tuy nhiên, nguyên nhân gây mù chính lại là các bệnh lý có thời gian diễn biến lâu dài, triệu chứng âm thầm mà người bệnh thường bỏ qua các dấu hiệu ở giai đọan sớm như: nhìn mờ, đau nhức, đục mắt, giảm hay mất thị lực trung tâm hoặc không thể nhìn xa, nhìn rõ hình ảnh sự vật, ánh sáng... Vì vậy mù lòa thường là hậu quả của sự thiếu hiểu biết và không có biện pháp phòng tránh, điều trị từ sớm bệnh mắt như: đục thể thủy tinh, bệnh glôcôm, thoái hóa hoàng điểm...
Mắt khỏe khi thủy tinh thể và võng mạc được chăm sóc tốt
Thủy tinh thể làm nhiệm vụ như một thấu kính hội tụ trong suốt cho ánh sáng đi qua, tập trung các tia sáng vào đúng võng mạc để tạo thành hình ảnh rõ nét; còn võng mạc là nơi tiếp nhận ánh sáng, chuyển năng lượng ánh sáng thành tín hiệu thị lực và gửi về trung khu phân tích tại vỏ não, giúp não bộ nhận diện nội dung của hình ảnh.
Khi thủy tinh thể không trong suốt hay võng mạc bị tổn thương, thoái hóa, chức năng cảm nhận ánh sáng và thị lực của mắt sẽ giảm dần. Bệnh tiến triển từ từ, thể nặng có thể gây mù không hồi phục.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy có sự liên quan mật thiết giữa bệnh lý thể thủy tinh và bệnh lý võng mạc, đồng thời tìm ra phương pháp mới có tác dụng dự phòng và điều trị các bệnh lý thể thủy tinh và võng mạc. Đó là phải bảo vệ mắt từ bên trong, ngăn chặn tình trạng hư tổn thủy tinh thể và võng mạc.
Mới đây nhất - cuối tháng 9/2015, Hội nghị Võng mạc châu Âu lần thứ 15, tổ chức tại Pháp quy tụ gần 5.000 bác sĩ, chuyên gia mắt cũng khẳng định rằng: “Các biện pháp dự phòng, bảo vệ võng mạc có vai trò đặc biệt quan trọng, giúp phòng ngừa và hạn chế mù lòa và suy giảm thị lực”.
Giải pháp mới giúp tăng cường bảo vệ, nuôi dưỡng mắt từ bên trong
Nhằm tìm ra giải pháp bảo vệ thủy tinh thể và võng mạc, các nhà khoa học đã ứng dụng công nghệ sinh học phân tử và phát hiện, chính sự biến đổi thành phần và tỉ lệ các loại protein tham gia cấu tạo thủy tinh thể và sự suy yếu của lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc là nguyên nhân của tình trạng đục thủy tinh thể và tổn thương võng mạc.
Quá trình suy giảm chức năng và cấu truc của 2 yếu tố quan trọng này lại do sự suy giảm Thioredoxin – loại protein phân tử nhỏ hiện diện trong cơ thể, có khả năng giữ cân bằng thành phần và tỉ lệ protein của thủy tinh thể, đồng thời bảo vệ lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc. Do đó, phương pháp mới chăm sóc và bảo vệ mắt đẫ đươc tâp trung nghiên cứu theo hướng tác động nhằm tăng cường thioredoxin tự nhiên trong cơ thể nhằm đảm bảo sự toàn vẹn về cấu trúc, chức năng của thủy tinh thể và võng mạc.
Tinh chất Broccophane thiên nhiên có trong WIT được chứng minh có khả năng ưu việt trong bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và thủy tinh thể, giúp phòng ngừa bệnh mắt.
Nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ mới đây đã tìm ra tinh chất Broccophane thiên nhiên (chiết xuất từ một loại bông cải xanh rất giàu Sulforaphane) giúp tăng Thioredoxin một cách tự nhiên, giúp bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc bằng 3 cơ chế: hoạt hóa, chuyển mã thông tin giữa các tế bào; làm chậm quá trình thoái hóa và bảo vệ tế bào thị giác. Đồng thời, Thioredoxin cũng giúp cân bằng thành phần tỉ lệ các loại protein và trung hòa các chất làm biến đổi cấu trúc protein của thủy tinh thể.
Theo kết luận của ĐH Y khoa Johns Hopskin (Mỹ), Broccophane làm tăng khả năng hoạt động của các tế bào võng mạc một cách tự nhiên, hạn chế và phòng ngừa thoái hóa hoàng điểm và các bệnh về mắt khác từ bên trong, giữ cho mắt luôn tinh anh, khỏe mạnh.
Ngoài ra, để bảo vệ mắt, nên chú ý tránh các yếu tố gây hại như: tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh có hại trong tất cả các loại màn hình máy tính, tivi, điện thoai, ánh nắng mặt trời, đèn led; tia cực tím, hóa chất, khói bụi, tia hàn, nguồn nước bẩn, các chấn thương, viêm nhiễm,... Đi khám mắt định kỳ để phát hiện các nguy cơ gây bệnh mắt, phòng ngừa suy giảm thị lực, mù lòa.
ThS. BS. Vũ Thị Thanh - Giám đốc BV Mắt Hà Nội - Phó Chủ tịch Hội Nhãn khoa Hà Nội