(CAO) Thành phần không thể thiếu đối với nhiều loại mỹ phẩm (MP), thực phẩm chức năng (TPCN) có công dụng làm đẹp. Tuy nhiên, đây cũng là một trong những nguyên nhân gây dị ứng đối với người sử dụng nếu cơ sở sản xuất sử dụng CBQ rẻ tiền, trong danh mục cấm lưu hành. Nguy hiểm hơn, hiện nhiều CBQ có thể gây nên các bệnh mạn tính, thậm chí ung thư, cho người sử dụng.
Rước hoạ vào thân vì muốn trắng, đẹp
Tại Phòng khám da liễu Hà Đông (Hà Nội), chúng tôi ghi nhận nhiều trường hợp dị ứng do sử dụng MP. Chị Nguyễn Thị Hà (Mễ Trì, Hà Nội) đi khám trong tình trạng da đỏ từng mảng, sưng, ngứa, nổi mẩn li ti, cả khuôn mặt sưng phồng. Chị cho biết, do được bạn tặng hộp kem dưỡng da, sau ba lần bôi bắt đầu phản ứng. Lúc đầu da mặt có cảm giác căng cứng và nóng rát, nổi vài nốt mẩn hơi đỏ, sau đó các triệu chứng này tăng dần. Theo chẩn đoán, chị Hà bị phù Quincke do dị ứng một số thành phần trong MP, phải điều trị mất vài tuần.
Người dùng nên thận trọng trong việc chọn mỹ phẩm, thực phẩm chức năng (ảnh minh họa)
Trường hợp chị Phạm Ngọc Anh (Cầu Giấy, Hà Nội) lại dị ứng do sử dụng TPCN làm đẹp. Chị bức xúc: “Nghe theo quảng cáo TPCN từ nhau thai cừu giúp trắng da, chống lão hóa nên tôi bỏ tiền triệu mua dùng. Thời gian đầu thấy da trắng lên, nhưng sau khoảng 2 tháng thì nổi mụn. Đến lúc da sưng tấy, tôi hỏi nơi bán thì họ đổ lỗi do cơ địa người dùng”.
Theo các chuyên gia, dị ứng với MP và TPCN có nhiều nguyên nhân, trong đó có thể là do CBQ. Chất này được sử dụng nhằm ức chế, ngăn chặn quá trình nhiễm khuẩn, giúp sản phẩm không bị phân hủy, cũng như kéo dài thời gian sử dụng, nhưng nếu nhà sản xuất lạm dụng, vượt quá tiêu chuẩn cho phép hoặc sử dụng chất cấm sẽ rất nguy hiểm đối với người dùng.
Nghiên cứu mới cho thấy chất kháng khuẩn và CBQ trong các sản phẩm có thể làm tăng nguy cơ dị ứng. Tuy nhiên, về lâm sàng xem xét theo nguyên tắc nguyên nhân và hậu quả rất khó xác định một người nào đó bị dị ứng CBQ, hay nói cách khác chỉ có thể nhận định chung là dị ứng MP thay vì chỉ ra nguyên nhân do CBQ nào có trong sản phẩm.
Ảnh hưởng sức khoẻ nếu lạm dụng
Nếu những sản phẩm bôi ngoài da sử dụng CBQ quá liều hoặc bị cấm thì ảnh hưởng trực tiếp đến da, nhưng nếu là TPCN được giới thiệu có công dụng làm đẹp, chống lão hóa da, làm trắng, xóa nám, tàn nhang, trị mụn... sử dụng bằng đường uống, nếu ngộ độc, dị ứng CBQ sẽ rất nguy hiểm.
Một trường hợp bị dị ứng do mỹ phẩm (Ảnh: C.T.V)
Theo các chuyên gia, CBQ trong TPCN thường có 3 nhóm: các chất sát khuẩn, chất kháng sinh và chất chống ôxy hóa, như: acid benzoic, acid boric, salicylic, anhydride sunfure, natri nitrat, nitrit... được sử dụng làm chất sát khuẩn, chống men, mốc, phân hủy, giữ màu. CBQ thường gây ảnh hưởng tới gan, thận, dạ dày, hệ thần kinh, như acid benzoic khi vào cơ thể tác dụng với glycocol chuyển thành acid hippuric không thải độc ra ngoài, ảnh hưởng đến gan, thận. Với acid boric, một số nghiên cứu thử nghiệm trên chuột cho thấy hiện tượng teo tinh hoàn, gây vô sinh với liều lượng 100mg Bo, có thể dẫn đến ung thư ở người...
Đối với MP bôi trực tiếp ngoài da, một số CBQ đã được nghiên cứu và đánh giá tác hại, hệ lụy ảnh hưởng đến người sử dụng. Trước đây, chất paraben, phenoxyethanol, methylisothiazolinone (MIT) xuất hiện hầu hết trong các loại MP do có tác dụng chống nấm và vi khuẩn. Tuy nhiên, từ 1-8-2015 các chất này đã bị cấm sử dụng.
Để sử dụng TPCN an toàn, tốt nhất nên lựa chọn các sản phẩm không chứa CBQ và sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc thiên nhiên. Cách nhận biết những sản phẩm này là chúng có thời hạn sử dụng ngắn nên không thể lưu giữ được lâu, tối đa khoảng 1 năm. Trái ngược với những sản phẩm dùng CBQ, có thời hạn sử dụng từ 2 - 3 năm.
Ngoài ra, các chuyên gia khuyến cáo nên mua sản phẩm có xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng, bởi thương hiệu được xem là “giấy đảm bảo chất lượng” cho chính sản phẩm khi đưa ra thị trường.
Biểu hiện thường gặp khi bị dị ứng
Viêm da tiếp xúc: khởi đầu có ban sẩn phù màu đỏ, sau đó sẫm màu hơn, 2 - 3 ngày sau xuất hiện mụn nước nhỏ li ti toàn thân. Ngứa, chảy nước sau đó tạo thành mảng thâm tím.
Mề đay: xuất hiện sau vài phút hoặc vài ngày, người bệnh có cảm giác nóng bừng, ngứa, trên da nổi ban sẩn phù màu hồng, xung quanh có viền đỏ, hình tròn hoặc bầu dục, to bằng hạt đậu, đồng xu, có thể liên kết với nhau thành từng mảng; càng gãi càng lan rộng, nặng sẽ khó thở, chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, sốt cao.
Phù Quincke: Là một dạng mề đay khủng, đỏ da, phù, có mụn nước, sốt, ngứa, thường xuất hiện nhanh sau khi tiếp xúc với dị nguyên có trong mỹ phẩm tại vùng da mỏng, môi, cổ, quanh mắt, bụng, chi, bộ phận sinh dục... Trường hợp ở họng, thanh quản, người bệnh có thể nghẹt thở, đau bụng, nhức đầu.
|