Mạo danh bác sĩ, người nổi tiếng để quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng!

Cần nâng cao cảnh giác

Việc mạo danh là bác sĩ nổi tiếng, nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm chức năng, thuốc không rõ nguồn gốc đã diễn ra từ lâu. Mặc dù các cơ quan chức năng đã can thiệp bằng nhiều biện pháp nhưng vẫn không thể chấm dứt tình trạng này. Thời gian gần đây, trên mạng xã hội lại rầm rộ xuất hiện nhiều clip có hình ảnh nhân vật tự xưng là nhân viên y tế tại các bệnh viện lớn, lương y, tư vấn bệnh, quảng cáo thực phẩm chức năng là thuốc chữa bệnh để bán sản phẩm. Trước thực trạng này, ngày 23/5, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) phát đi cảnh báo và khuyến cáo người tiêu dùng cần cảnh giác với các clip giới thiệu là bác sĩ, lương y, tư vấn bệnh, tư vấn dùng sản phẩm chữa bệnh.

Luật An toàn thực phẩm quy định: "Không sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, thư tín của các đơn vị, cơ sở y tế, bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế, thư cảm ơn của người bệnh, bài viết của bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm". "Việc tin theo các nội dung quảng cáo sai sự thật khiến người bệnh không đến ngay các cơ sở y tế để được khám, chữa bệnh kịp thời sẽ bỏ qua giai đoạn điều trị khỏi bệnh, không những tổn thất về kinh tế mà còn tổn hại tới sức khỏe" - Cục An toàn thực phẩm cảnh báo.

Không chỉ lợi dụng sai luật để quảng cáo thực phẩm chức năng, nhiều clip còn mạo danh các bác sĩ nổi tiếng để bán thuốc chữa bệnh đủ loại. Theo tin quảng cáo của một người tự nhận là bác sĩ (BS) Nguyễn Thị Thanh Nhàn - chuyên khoa nội tiết Bệnh viện Chợ Rẫy, bán thuốc đông y "đảm bảo chữa dứt bệnh tiểu đường", phóng viên thử liên hệ qua điện thoại thì một người đàn ông trả lời. Khi PV chất vấn và xin gặp BS Nhàn, ông này trả lời rằng mình là chồng của BS Nhàn!...

Sự thực đây là chiêu lừa đảo, mạo danh người khác để bán thuốc, vì ở Bệnh viện Chợ Rẫy không có BS nội tiết nào tên như vậy; hơn nữa bệnh tiểu đường không thể "chữa dứt bệnh" mà người bệnh chỉ có thể tìm cách kiểm soát đường huyết ở mức cho phép là có thể sống chung với tiểu đường. Một lần khác, PV liên hệ với một kênh YouTube rao bán thuốc chữa bệnh tiểu đường, được quảng cáo luôn có cố vấn là một GS-TS lừng danh. Khi gọi điện thoại mua thuốc, xin gặp GS-TS đó, người bán thuốc nói rằng, vị GS đang đi công tác xa và đề nghị gửi câu hỏi để ông tư vấn sau (!).

NSƯT Cát Tường xuất hiện khá nhiều trong các đoạn quảng cáo thực phẩm chức năng

Gần đây trên mạng xã hội xuất hiện rất nhiều kênh quảng cáo kiểu lừa đảo, cam kết điều trị dứt điểm các bệnh mãn tính. Các đối tượng mạo danh BS có uy tín, bệnh viện tuyến trung ương hoặc thuê các "diễn viên" giả làm người bệnh là nông dân, người bán hàng, trí thức, thương gia... tạo dựng hình ảnh cứ như "người thật, việc thật" để lấy lòng tin, qua đó bán thuốc, bán thực phẩm chức năng khiến nhiều người "sập bẫy". Hình thức bán hàng qua livestream (phát trực tiếp trên mạng xã hội) cũng rộ lên. Nhiều trang bán hàng còn mời người mẫu, diễn viên, người nổi tiếng livestream giới thiệu, quảng cáo cho sản phẩm với hàng loạt lời khen ngợi "có cánh", khó có thể kiểm chứng.

Nghệ sĩ xuất hiện khi quảng cáo thuốc dỏm, bị mạng xã hội tẩy chay

Thời gian qua, một số người của công chúng, chủ yếu là các nghệ sĩ xuất hiện trên các clip quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, bị người dùng mạng xã hội có ý tẩy chay. Điển hình như NSƯT Cát Tường, Quyền Linh cùng nhiều nghệ sĩ khác bị cộng đồng mạng lên án gay gắt khi quảng cáo lố các loại thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm... trên mạng xã hội. Trước đó, NSƯT Cát Tường liên tục quảng cáo về công dụng của một loại sữa, đăng tải rất nhiều trên các kênh YouTube, TikTok... quảng cáo rằng, uống loại sữa này để hết đau xương khớp, tê bì chân tay. Các nghệ sĩ như Quyền Linh, Thanh Thảo cũng xuất hiện trong các video clip quảng cáo loại sữa này.

Các loại quảng cáo kiểu như vậy đã bị cộng đồng mạng chế giễu: "Thoát vị đĩa đệm thì gặp Quyền Linh. U xơ trong mình, đến Hồng Vân gấp. Vai gáy tê thấp, thì gặp Cát Tường. Nếu bị tiểu đường, Quang Tèo chữa khỏi. Đột quỵ đừng đợi, gặp ngay Trấn Thành. Quang Thắng chữa nhanh, dạ dày trào ngược. Nếu không chữa được, lại gặp Quyền Linh!"

Ngay sau đó, một số nghệ sĩ đã lên tiếng thanh minh và cho rằng mình bị lợi dụng hình ảnh. Quyền Linh viết trên trang cá nhân của mình: "Đây là toàn bộ sự lừa đảo trắng trợn... Linh đã rất nhiều lần thông báo trên mạng xã hội và trên báo chí nhiều lần, Linh chưa bao giờ ký hợp đồng quảng cáo cho bất kỳ 1 loại thuốc xương khớp, thuốc trị ung thư, thuốc gan thận, thuốc trĩ, thuốc hạ đường huyết, thuốc hôi nách, thuốc yếu sinh lý, thuốc nhỏ mắt mang tên Bà 6, Bà 7, Tây Bắc, Khang Thọ...; đặc biệt là loại thuốc tiểu đường mang tên Blood D nào đó... Còn rất nhiều trang nữa. Họ có thể ghép hình và cắt hình ảnh, tiếng nói của Linh đang nói từ các chương trình sức khỏe của đài truyền hình hoặc là của các sản phẩm khác, lồng ghép vào các sản phẩm của họ, nói thêm nhiều công dụng... và các trang này mọc lên như nấm, xóa trang này mọc lên nhiều trang khác".

Quyền Linh thanh minh rằng chưa bao giờ ký hợp đồng quảng cáo cho một loại thuốc nào. Anh cho biết đang thu thập những bằng chứng liên quan để đưa ra pháp luật, nhưng đến nay chưa thấy anh kiện tụng gì.

Phương Mỹ Chi từng quảng cáo cho viên ngậm trắng da kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ, bị cộng đồng mạng chỉ trích, buộc nghệ sĩ trẻ này phải lên tiếng xin lỗi.

Đây là đối tượng mạo danh bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 lan truyền trên mạng xã hội thời gian qua

Nghệ sĩ Nam Thư cũng phải gửi lời xin lỗi công chúng về những thông tin quảng cáo tiền ảo trên trang cá nhân...

Một số nghệ sĩ cũng đã xuất hiện trên các clip quảng cáo cả bói toán, thuốc, thực phẩm chức năng sai sự thật, như NSND Hồng Vân từng xin lỗi khán giả khi quảng cáo viên sủi Shioka. Quyền Linh cũng xin lỗi vì quảng cáo thực phẩm chức năng "có tác dụng hỗ trợ điều trị tận gốc tế bào ung thư”.

Gỡ khoảng 2.000 quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng vi phạm

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), trong 2 năm 2020 và 2021, đã xử phạt vi phạm về quảng cáo 76 cơ sở, với tổng số tiền gần 4 tỷ đồng. Mặc dù lực lượng chức năng đã vào cuộc tích cực nhưng những vi phạm trong hoạt động quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe vẫn diễn ra rất phức tạp, gây bức xúc dư luận xã hội. Thời gian qua Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã phối hợp với Bộ Y tế đã phát hiện, yêu cầu gỡ khoảng 2.000 quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng vi phạm trên mạng xã hội.

Tại hội nghị trực tuyến "Phối hợp quản lý hoạt động quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe" được tổ chức vào ngày 10/3/2023, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết: Hiện nay, nhu cầu sử dụng sản phẩm bảo vệ sức khỏe của người dân tăng cao. Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp chưa thực hiện đúng về quy định quảng cáo thực phẩm chức năng, nội dung quảng cáo chưa đúng, quảng cáo thực phẩm chức năng như thuốc chữa bệnh... tạo sự hiểu lầm của người dân khi sử dụng các sản phẩm. Lực lượng chức năng đã tích cực vào cuộc xử lý các vi phạm này nhưng tình hình vi phạm giảm không đáng kể.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết thêm, các vi phạm về quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe hiện tràn lan trên Facebook, Youtube, Zalo... trong khi các website có chủ thể đặt máy chủ tại nước ngoài nên khó kiểm soát. Thậm chí, với một số website, trang thông tin điện tử có tên miền từ nước ngoài nên các cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong quản lý, không xác định được chủ thể quảng cáo vi phạm nên không có cơ sở để xử lý vi phạm.

Việc chấm dứt hoàn toàn các hành vi vi phạm về quảng cáo thực phẩm chức năng, thuốc trị bệnh không rõ nguồn gốc là rất khó. Vấn đề quan trọng nhất là phải làm người tiêu dùng thông minh, hiểu những quảng cáo kiểu này là vi phạm pháp luật và cần hiểu rằng thực phẩm chức năng hoàn toàn không phải là thuốc chữa bệnh.