Phòng biến chứng võng mạc tiểu đường để ngăn ngừa mù lòa

Nhiều bệnh nhân tiểu đường “quên” chăm sóc mắt

Hiện ít người biết rằng cùng với cắt cụt chi, mù lòa do bệnh VMĐTĐ là biến chứng đáng sợ nhất ở bệnh đái tháo đường. Nguy hiểm hơn, bệnh diễn tiến âm thầm và ít có biểu hiện đặc trưng trong giai đoạn đầu nên nhiều bệnh nhân tiểu đường chủ quan khi chăm sóc sức khỏe đôi mắt. Trong khi đó, theo thống kê của Liên đoàn Đái tháo đường thế giới, 90% trường hợp bị tiểu đường trên 10 năm phải đối mặt với bệnh lý VMĐTĐ, trong đó 50% dẫn đến mù lòa.

GS. TS. Đỗ Như Hơn

Điều này là do tình trạng đường huyết tăng cao kéo dài ở bệnh nhân ĐTĐ không những làm tổn thương các mạch máu lớn (nuôi tim, não...), mà còn tàn phá các mạch máu nhỏ, đặc biệt là hệ thống mao mạch trên võng mạc, gây ra 4 thương tổn võng mạc điển hình dễ dẫn đến suy giảm thị lực, mù lòa là xuất tiết, xuất huyết võng mạc; xuất huyết dịch kính; bong võng mạc và nặng nề nhất là phù hoàng điểm.

Đặc biệt, 4 tổn thương võng mạc nghiêm trọng này có liên quan mật thiết đến sự suy giảm chức năng của tế bào biểu mô sắc tố võng mạc RPE (nằm giữa mạch máu và võng mạc, có nhiệm vụ nuôi dưỡng đồng thời là hàng rào bảo vệ các tế bào thị giác). Viện Y tế Mỹ (NHI) cho rằng, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến sự thoái hóa võng mạc, gây suy giảm thị lực, mù lòa ở người bị ĐTĐ.

Dịch tiết và máu ứ đọng sẽ phá vỡ vai trò hàng rào bảo vệ tế bào thị giác của lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc RPE, làm phù nề võng mạc và khiến các tế bào thị giác chết đi, gây suy giảm thị lực.

- Xuất huyết dịch kính: Đường huyết tăng làm dày màng nền mao mạch, gia tăng bất thường các tế bào nội mô… khiến mao mạch tắc nghẽn, võng mạc thiếu oxy nuôi dưỡng. Khi đó, RPE trên võng mạc sẽ tiết ra yếu tố kích thích tăng sinh mạch máu mới (tân mạch). Các tân mạch xâm lấn vào dịch kính, do thành mạch mỏng, không chịu được áp lực máu nên dễ vỡ, gây xuất huyết dịch kính, ảnh hưởng thị lực.

- Bong võng mạc: Các tân mạch sau khi vỡ ra sẽ lành lại hình thành các mảng sẹo, quá trình liền sẹo sẽ co kéo, tách lớp RPE khỏi mao mạch, gây bong võng mạc… khiến người bệnh mất cảm nhận màu sắc, mất thị lực.

- Phù hoàng điểm: Gây mất thị lực nhanh chóng, có thể xảy ra bất cứ lúc nào từ khi có tình trạng xuất tiết, xuất huyết do rò rỉ, vỡ mao mạch hay tân mạch. Điều này là do dịch và máu ứ đọng ngày càng nhiều nhưng chức năng bơm nước thừa, chất cặn bã từ võng mạc ra ngoài của RPE hoạt động kém khiến võng mạc, đặc biệt là vùng hoàng điểm bị phù nề.

Chăm sóc mắt từ sớm giúp hạn chế biến chứng võng mạc

Các nghiên cứu về mắt ở cấp độ sinh học phân tử đã khẳng định RPE có vai trò rất quan trọng đối với cấu trúc võng mạc và thị lực. Đặc biệt, ở cả 4 thương tổn võng mạc điển hình kể trên, các nghiên cứu đều cho thấy có sự liên quan mật thiết đến cấu trúc, hoạt động của lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc - RPE. Nó là màng thấm giữ cân đối lượng dịch giữa võng mạc và mạch máu, ngăn cản thành phần có hại từ mạch máu đi vào võng mạc. Đồng thời thực bào chất độc bảo vệ tế bào thị giác giúp mắt sáng khỏe.

Ở bệnh nhân tiểu đường, chức năng của RPE bị tổn hại, võng mạc và tế bào thị giác không còn được bảo vệ khiến thị lực suy giảm. Do đó, giúp RPE đảm bảo hoạt động một cách hiệu quả, an toàn chính là chìa khóa để bảo vệ thị lực.

Qua nhiều nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa học Mỹ đã tìm ra tinh chất Broccophane có tác dụng bảo vệ RPE hiệu quả nhờ tăng tổng hợp Thioredoxin - một protein phân tử nhỏ tập trung nhiều ở mắt giúp RPE hoạt động tốt hơn, đồng thời giữ vững chức năng hàng rào, hạn chế tiết ra yếu tố kích thích tăng sinh tân mạch, từ đó ngăn ngừa tình trạng tổn thương võng mạc.

Tinh chất Broccophane thiên nhiên có trong WIT giúp bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc RPE, phòng ngừa bệnh võng mạc tiểu đường

ĐH Y khoa Johns Hopkins (Mỹ) nhận định, Broccophane có hoạt tính sinh học cao, an toàn, nhanh chóng được hấp thu vào cơ thể, giúp tăng cường Thioredoxin, bảo vệ RPE và võng mạc một cách tự nhiên, từ đó cải thiện thị lực, giảm các triệu chứng khó chịu do bệnh lý mắt gây ra.

Theo nhiều nghiên cứu, 80% bệnh nhân ĐTĐ có thể chung sống hòa bình với bệnh mà không gặp biến chứng mắt gây giảm thị lực nếu chăm sóc võng mạc từ sớm. Vì vậy, bên cạnh kiểm soát đường huyết, việc chủ động bảo vệ võng mạc với Broccophane càng có vai trò đặc biệt, giúp phòng ngừa sớm bệnh VMĐTĐ, hạn chế mù lòa.