(CATP) Báo Công an TPHCM ngày 17-6-2020 đăng bài Sạt nghiệp vì thanh tra thuế kéo dài 20 tháng, phản ánh việc Công ty TNHH MTV Nanoco (địa chỉ tại lô A, CN 22-03, Khu công nghiệp Ninh Thủy, P.Ninh Thuận, TX.Ninh Hòa, Khánh Hòa) phải trải qua quá trình thanh tra thuế kéo dài. Chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn (nguyên Trưởng phòng Thuế thu nhập cá nhân, Cục Thuế TPHCM) đã trao đổi về vụ việc này.
Theo ông Sơn, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) năm 2014 quy định: Áp dụng thuế suất 10% trong thời gian 15 năm đối với thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư mới tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, khu kinh tế, khu công nghệ cao; thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư mới quy định tại Khoản 1 và Điểm a, Khoản 2, Điều 13 của Luật này được miễn thuế tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá 9 năm tiếp theo.
Chiếu theo những quy định trên, Công ty Nanoco có thu nhập từ dự án đầu tư mới và thực hiện dự án đầu tư tại Khu kinh tế Vân Phong, hoàn toàn đáp ứng điều kiện ưu đãi thuế TNDN (quy định tại Điều 13 và Điều 14, Luật Thuế TNDN). Đồng thời hoàn toàn đáp ứng điều kiện ưu đãi thuế TNDN quy định tại Điều 15 và Điều 16, Nghị định số 12/VBHN-BTC ngày 26-5-2015 về hướng dẫn thi hành Luật Thuế TNDN.
Nhà máy của Công ty Nanoco tại Khu kinh tế Vân Phong
Theo Thông tư số 78/2014/ TT-BTC quy định về điều kiện áp dụng ưu đãi thuế TNDN, các ưu đãi về thuế này chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ và nộp thuế TNDN theo kê khai. Trong thời gian đang được hưởng ưu đãi thuế TNDN, nếu doanh nghiệp thực hiện nhiều hoạt động sản xuất, kinh doanh thì phải tính riêng thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh được hưởng ưu đãi thuế TNDN và thu nhập từ hoạt động kinh doanh không được hưởng ưu đãi thuế để kê khai nộp thuế riêng.
Đối chiếu với Thông tư 78/2014/TT-BTC, Công ty Nanoco đáp ứng đầy đủ 4 điều kiện để được áp dụng chính sách ưu đãi thuế TNDN. Trong trường hợp này, doanh nghiệp không vi phạm chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ và được đoàn thanh tra ghi nhận trong biên bản thanh tra. Toàn bộ doanh thu phát sinh từ việc thực hiện dự án đầu tư mới đều đã được khai báo đầy đủ với cơ quan thuế tỉnh Khánh Hòa.
Theo ông Sơn, việc đoàn thanh tra lấy lý do "xác định lại thuế TNDN được hưởng ưu đãi thuế, theo quy định tại Thông tư 78/2014/TT-BTC và Thông tư 96/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính" để điều chỉnh thuế, tự ý điều chỉnh tăng thu nhập không được hưởng ưu đãi của năm 2016, từ 2 tỷ đồng tăng lên 54 tỷ đồng; năm 2017 từ 1 tỷ đồng tăng lên 100 tỷ đồng; căn cứ số liệu điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế để tính ra số thuế TNDN năm 2016 - 2017 của công ty này phải truy thu thêm 30,2 tỷ đồng là chưa hợp lý.
Đối chiếu các quy định trên, có thể thấy rõ nội dung biên bản thanh tra của Cục Thuế tỉnh Khánh Hòa là không có căn cứ pháp lý để lập biên bản và kết luận về xác định hành vi vi phạm của Công ty Nanoco. Biên bản thanh tra đã không đáp ứng đầy đủ yêu cầu nội dung do Bộ Tài chính quy định.
Tại Điều 66, Khoản 6.b, Thông tư 156/2013/TT-BTC hướng dẫn chi tiết thủ tục, nội dung lập biên bản thanh tra thuế... Kết luận thanh tra ngày 26- 5-2020 của Cục Thuế tỉnh Khánh Hòa chỉ ghi chung chung: "Công ty Nanoco có một số vi phạm dẫn đến tổng số thuế chênh lệch qua thanh tra là 30 tỷ đồng". Kết luận thanh tra này đã không xác định rõ doanh nghiệp có hành vi vi phạm điều, khoản nào của Luật Thuế TNDN? Tính chất vi phạm đó ra sao và trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp là gì? Căn cứ pháp lý nào cho phép cơ quan thuế có thẩm quyền tự xác định lại số thuế TNDN và ra quyết định truy thu?
"Trong trường hợp này, nếu cả biên bản thanh tra và kết luận thanh tra đều không có kết luận cụ thể về hành vi, tính chất và mức độ vi phạm pháp luật thuế của doanh nghiệp thì làm sao có thể ra quyết định áp dụng biện pháp truy thu thuế được?" - ông Sơn nói.