(CAO) Hôm 25-9, Reuters đưa tin các nhà lãnh đạo của Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Úc nằm trong nhóm “Bộ tứ kim cương” đã có cuộc họp trực tiếp lần đầu tiên tại Nhà Trắng.
Nhóm đã ra tuyên bố theo đuổi chính sách bảo đảm cho một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở.
"Chúng tôi ủng hộ pháp quyền, tự do hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình các tranh chấp, các giá trị dân chủ và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia" - Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Úc Scott Morrison, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cho biết trong một tuyên bố chung sau cuộc hội đàm.
Mặc dù Trung Quốc không được bốn nhà lãnh đạo nhắc đến trong các bài phát biểu công khai hay trong tuyên bố chung kéo dài và một bảng thông tin đưa ra sau đó, nhưng chủ đề về Trung Quốc rõ ràng là ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của họ.
Tuyên bố của nhóm Bộ Tứ từ trước đến nay thường xuyên đề cập đến sự phản đối của 4 nhà lãnh đạo đối với hành vi làm luật đơn phương ở một số khu vực mà Trung Quốc đang cố gắng tăng cường sức mạnh của mình.
Các nhà lãnh đạo nhóm Bộ Tứ cũng lên tiếng ủng hộ các quốc đảo nhỏ, đặc biệt là các quốc đảo ở Thái Bình Dương, nhằm tăng cường khả năng phục hồi về kinh tế và môi trường của họ.
Ngoài ra, họ kêu gọi Triều Tiên tham gia đối thoại ngoại giao đối với các chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo, điều mà Bình Nhưỡng từ chối làm trừ khi các lệnh trừng phạt quốc tế được bãi bỏ.
Lãnh đạo nhóm Bộ Tứ họp tại Nhà Trắng - Ảnh: Reuters
Các nhà lãnh đạo đã thực hiện các bước để mở rộng việc cung ứng vaccine Covid-19 trên toàn thế giới, hoan nghênh kế hoạch của Ấn Độ nối lại xuất khẩu vaccine Covid-19 vào tháng 10.
Bộ Tứ qua đó cũng đã công bố một số hiệp định mới, bao gồm một hiệp ước nhằm tăng cường an ninh chuỗi cung ứng cho chất bán dẫn và chống đánh bắt cá bất hợp pháp và nâng cao nhận thức về khu vực hàng hải.
Triển khai quan hệ đối tác thiết lập mạng viễn thông 5G và có kế hoạch theo dõi biến đổi khí hậu.
Các nhà lãnh đạo cho biết: "Thừa nhận vai trò của các chính phủ trong việc thúc đẩy một môi trường thuận lợi cho đa dạng hóa 5G, chúng tôi sẽ làm việc cùng nhau để tạo điều kiện cho hợp tác công tư và an ninh mạng của công nghệ mở, dựa trên tiêu chuẩn".
Cuộc gặp diễn ra chỉ hơn một tuần sau khi Mỹ, Anh và Úc công bố một hiệp ước an ninh 3 bên (còn gọi là AUKUS) sẽ cung cấp cho Úc các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, một động thái bị Trung Quốc lên án.
Một phát ngôn viên của chính phủ Nhật Bản cho biết Suga nói trong cuộc họp rằng Nhật Bản coi quan hệ đối tác AUKUS là "đóng một vai trò quan trọng cho hòa bình và ổn định của khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương”.
Các quan chức Mỹ đã tìm cách hạ thấp khía cạnh an ninh của Bộ Tứ trước cuộc họp, mặc dù các thành viên thực hiện các cuộc tập trận hải quân cùng nhau và chia sẻ lo ngại về sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc và nỗ lực của Bắc Kinh gây sức ép lên cả 4 nước.
Tổng thống Mỹ Biden và thủ tướng Ấn Độ - Modi tại cuộc họp - Ảnh: Reuters
Morrison cho biết AUKUS và nhóm Bộ Tứ đang "tăng cường lẫn nhau".
Trong một cuộc họp báo hôm 24-9, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc dường như đã chỉ trích nhóm Bộ Tứ này.
Người phát ngôn Triệu Lập Kiên chỉ trích nhóm Bộ Tứ là: “Bè phái khép kín, độc quyền nhắm vào các nước khác đi ngược lại với xu thế thời đại và nguyện vọng của các nước trong khu vực”.
Trung Quốc đã lên án Bộ Tứ là một cấu trúc Chiến tranh Lạnh và nói rằng liên minh AUKUS sẽ làm gia tăng một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực.