(CAO) Hôm 29-6, AAP đưa tin Thổ Nhĩ Kỳ đã bãi bỏ quyền phủ quyết của mình đối với nỗ lực gia nhập liên minh quân sự NATO của Phần Lan và Thụy Điển sau khi 3 nước đồng ý bảo vệ an ninh của nhau.
Bước đột phá diễn ra sau 4 giờ hội đàm, ngay trước khi hội nghị thượng đỉnh của tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bắt đầu ở Madrid.
Điều đó có nghĩa là các quan chức ở Helsinki và Stockholm có thể tiến hành nộp đơn xin gia nhập liên minh vũ trang, củng cố những gì được coi là thay đổi lớn nhất liên quan đến an ninh Châu Âu trong nhiều thập kỷ, khi hai quốc gia Bắc Âu trung lập lâu nay tìm kiếm sự bảo vệ của NATO.
"Các ngoại trưởng của chúng tôi đã ký một bản ghi nhớ 3 bên, xác nhận rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ... ủng hộ Phần Lan và Thụy Điển trở thành thành viên của NATO" - Tổng thống Phần Lan Niinisto cho biết trong một tuyên bố.
Niinisto nói: “Các bước cụ thể về việc chúng tôi gia nhập NATO sẽ được các đồng minh NATO nhất trí trong hai ngày tới nhưng quyết định đó sắp xảy ra”.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã xác nhận thỏa thuận trong các tuyên bố riêng biệt sau cuộc hội đàm giữa người đứng đầu NATO, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan, Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson và Niinisto.
Stoltenberg cho biết 30 nhà lãnh đạo của NATO sẽ mời Phần Lan- quốc gia có đường biên giới dài 1300 km với Nga, cùng với Thụy Điển gia nhập NATO và họ sẽ trở thành "người được mời" chính thức.
Ông nói với các phóng viên: "Cánh cửa đã mở - việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO sẽ diễn ra".
Tuy nhiên, ngay cả khi được cấp lời mời chính thức, 30 quốc hội đồng minh của NATO vẫn phải phê chuẩn quyết định của các nhà lãnh đạo, một quá trình có thể mất tới một năm.
Thổ Nhĩ Kỳ 'đảo ngược' quyết định, ủng hộ Phần Lan, Thuỵ Điển gia nhập NATO
Yêu cầu chính của Thổ Nhĩ Kỳ gây bất ngờ cho các thành viên NATO vào cuối tháng 5, là các nước Bắc Âu phải ngừng hỗ trợ các nhóm chiến binh người Kurd hiện diện trên lãnh thổ của họ và dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Stoltenberg cho biết các điều khoản của thỏa thuận liên quan đến việc Thụy Điển tăng cường làm việc đối với các yêu cầu dẫn độ của Thổ Nhĩ Kỳ đối với các chiến binh bị nghi ngờ và sửa đổi luật của Thụy Điển và Phần Lan để tăng cường cách tiếp cận của Ankara đối với các phần tử này.
Stoltenberg cho biết Thụy Điển và Phần Lan sẽ dỡ bỏ các hạn chế bán vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ đã nêu lên những lo ngại nghiêm trọng rằng Thụy Điển đã bao che những gì họ nói là các chiến binh thuộc Đảng Công nhân người Kurd (PKK) bị cấm, đã cầm vũ khí chống lại nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 1984.
Thụy Điển phủ nhận cáo buộc.
Tuyên bố của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết thỏa thuận 4 bên đạt được hôm 28-6 có nghĩa là: "Hợp tác đầy đủ với Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc chiến chống lại PKK và các chi nhánh của nó".
Điều này cũng cho biết Thụy Điển và Phần Lan đang "thể hiện tình đoàn kết với Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc chiến chống khủng bố dưới mọi hình thức và biểu hiện của nó".
Tổng thống Mỹ Joe Biden, người đã đến Madrid trước bữa tối với các nhà lãnh đạo NATO, đã không đề cập trực tiếp vấn đề này trong các bình luận công khai của ông với Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez và Quốc vương Tây Ban Nha Felipe.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh sự thống nhất của liên minh.
Biden sẽ có cuộc gặp với Erdogan trong hội nghị thượng đỉnh NATO.
Trước khi đến Madrid, Erdogan nói rằng ông sẽ thúc giục Biden bán máy bay chiến đấu F-16.