(CAO) Hôm 5-10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố giải Nobel Hóa học 2016 cho bộ ba nhà khoa học nghiên cứu và thiết kế những cỗ máy siêu nhỏ có kích cỡ phân tử (nano).
Theo đó, 3 nhà khoa học được nhận giải thưởng cao quý này là Bernard L. Feringa - Đại học Groningen (Hà Lan), Jean-Pierre Sauvage - Đại học Strasbourg (Pháp) và J. Fraser Stoddart - Đại học NorthWestern (Mỹ). Thông cáo của Ủy ban Nobel cho biết họ trao giải vì những cống hiến của 3 nhà khoa học trên trong việc thiết kế và tổng hợp các cỗ máy kích cỡ phân tử (còn gọi là cỗ máy nano).
Thông cáo nhấn mạnh: “Các nhà khoa học với bước tiến của công nghệ đã thu nhỏ các cỗ máy và đưa lĩnh vực hóa học tới tầm cao mới”.
Các cỗ máy siêu nhỏ này có kích thước chỉ bằng 1/1000 cọng tóc. Với kích cỡ này, chúng vẫn có thể di chuyển và được điều khiến để thực hiện các tác vụ khi được cung cấp năng lượng.
Ba nhà khoa học đoạt giải Nobel Hóa học
Cụ thể vào năm 1983, Jean-Pierre Sauvage đã thành công khi dùng các i-on đồng để nối (khóa) hai phân tử lại với nhau hình thành nên một chuỗi phân tử được nối lại bằng liên kết vật lý gọi là catenane.
Đây là bước phát triển tiên khởi cho một cuộc cách mạng tạo ra các cỗ máy có thể thực hiện được tác vụ bằng việc liên kết các phân tử.
Tiếp theo là cống hiến của Fraser Stoddart trong lĩnh vực hóa học siêu phân tử và công nghệ nano. Năm 1991, vị giáo sư này đã thực hiện sâu chuỗi một phân tử hình tròn vào một trục tế bào khiến nó có thể di chuyển dọc theo trục gọi là arotaxane. Từ thành công này, hàng loạt ứng dụng ra đời như chế tạo ra chip máy tính bằng phân tử.
Trong khi đó, Bernard Feringa phát triển ra động cơ phân tử đầu tiên vào năm 1999 mà ứng dụng là tạo ra một xe ô tô ở kích cỡ phân tử.
Ứng dụng của các cỗ máy này được vận dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực đặc biệt là y học, kỹ thuật.