(CAO) Chiều 2-10, ba nhà khoa học Mỹ, Pháp và Canada đã được xướng tên cho giải Nobel Vật lý năm 2018 vì những phát hiện đột phá trong công nghệ laser biến ánh sáng laser thành một công cụ phục vụ cho đời sống hằng ngày từ phẫu thuật mắt đến ứng dụng vào những thiết bị siêu nhỏ ở cấp độ micro.
Đây cũng là lần đầu tiên có một phụ nữ đoạt giải thưởng danh giá này trong vòng 55 năm trở lại đây, đó là bà Donna Strickland, quốc tịch Canada, hiện đang làm việc tại Đại học Waterloo. Trước đó Nobel Vật lý chỉ có 2 phụ nữ đạt được là nhà bác học Marie Curie vào năm 1903 và Maria Goeppert-Mayer vào năm 1963.
Bà Strickland và ông Gerard Mourou (song tịch Mỹ - Pháp) có những phát minh ứng dụng đối với laser cường độ cao. Trong khi Arthur Ashkin của phòng Thí nghiệm Bell ở Mỹ đã phát minh ra “kẹp quang học”
Uỷ ban trao giải Nobel nhấn mạnh trong thông cáo: “Các công cụ chính xác tiên tiến (ứng dụng từ laser) đang mở ra các lĩnh vực nghiên cứu chưa từng được khám phá và vô số các ứng dụng trong lĩnh vực công nghiệp và y tế".
Chân dung 3 nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý - Ảnh: Reuters
Ashkin đã khám phá ra rằng áp lực của một chùm ánh sáng có thể đẩy (dịch chuyển) các vật thể ở kích thước vi mô và “bẫy” chúng đưa vào vị trí định trước. Đến năm 1987 ông đã ứng dụng hiểu biết này vào một công cụ gọi là “nhíp quang học” để bóc tách vi khuẩn sống mà không làm hại chúng.
Năm nay Ashkin 96 tuổi, trở thành người đạt giải Nobel cao tuổi nhất lịch sử nhưng ông vẫn chưa chịu nghỉ ngơi mà vẫn đang bận rộn nghiên cứu. “Hiện giờ tôi rất bận làm việc và đang viết 1 báo cáo quan trọng về quang năng. Tôi rất ngạc nhiên khi biết tin mình đoạt giải” – ông nói với Reuters.
Trong khi đó Mourou và Strickland lại nghiên cứu về laser cường độ cao, mở đường cho hàng loạt ứng dụng ngày nay như phẫu thuật khúc xạ mắt bằng laser, dùng laser để cắt đồ vật và hàng loạt ứng dụng khác trong ngành công nghiệp ứng dụng.