BBC đưa tin hôm 7/8 tại thành phố Jeddah của Ả Rập Saudi, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC), gồm 57 quốc gia đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp theo yêu cầu của Iran để thảo luận về vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas - Ismail Haniyeh ở Tehran vào tuần trước.
Cuộc họp mặt này được xem là cơ hội để Iran đưa ra lý do cho một cuộc trả đũa dự kiến diễn ra trong thời gian tới nhắm vào Israel - nước bị Tehran xem là chủ mưu trong vụ ám sát Haniyeh.
Cả Iran và lực lượng Hamas đều cáo buộc vụ ám sát được thực hiện bởi Israel dù nước này chưa đưa ra bình luận nào.
Đồn đoán về phương cách trả đũa
Baqeri Ali Bagheri Kani - quyền Bộ trưởng ngoại giao Iran cho biết đất nước của ông “không có lựa chọn nào khác” ngoài việc đáp trả và điều này sẽ diễn ra “vào đúng thời điểm và theo hình thức thích hợp”.
Ông Kani cũng mô tả phản ứng có thể xảy ra của Iran “không chỉ để bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia của mình” mà còn là để “bảo vệ sự ổn định và an ninh của toàn khu vực”.
Haniyeh đã bị giết trong một nhà khách được bảo vệ nghiêm ngặt do Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo (IRGC) - lực lượng quân sự tinh nhuệ của Iran điều hành khi ông đến thăm Tehran để dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống Masoud Pezeshkian. Việc một khách mời cấp cao bị ám sát ngay trên lãnh thổ được xem là đòn giáng mạnh mẽ vào năng lực của cơ quan an ninh Iran.
Kể từ đó, mọi dấu hiệu, bài phát biểu hoặc tuyên bố từ Iran đều được cộng đồng quốc tế theo dõi chặt chẽ để nhận biết dấu hiệu về cách thức và thời điểm nước này có thể phản ứng, trong bối cảnh lo ngại hành động trả đũa có thể dẫn đến xung đột rộng hơn với Israel.
Nhưng ông Kani không đưa ra manh mối nào và với nguồn thông tin tình báo hạn chế rõ ràng của phương Tây, vẫn chưa rõ Iran có thể đang lên kế hoạch gì để trả đũa Israel.
Vào tháng 4, một cuộc tấn công vào khu ngoại giao Iran ở thủ đô Damascus của Syria đã giết chết 8 sĩ quan IRGC trong một cuộc tấn công khác được cho là do Israel thực hiện. Sau nhiều ngày điện báo ý định của mình, Iran đã phóng hơn 300 tên lửa và máy bay không người lái vào Israel; hầu hết chúng đều bị Israel và liên minh do Mỹ dẫn đầu chặn lại, và việc trả đũa không có tác động đáng kể.
Tuần trước, các quan chức Mỹ cho rằng lần này, Iran có thể đã chuẩn bị một chiến dịch lớn hơn, nhằm tránh lặp lại thất bại đó.
Tuy nhiên, các báo cáo truyền thông gần đây cho thấy chi tiết về cách thức ám sát Haniyeh được thực hiện - có thể từ bên trong Iran với sự hỗ trợ của gián điệp địa phương thay vì một cuộc không kích chính xác từ bên ngoài - kết hợp với thực tế là không có người Iran nào thiệt mạng và các nỗ lực ngoại giao từ các nước phương Tây và cộng đồng Ả Rập có thể đã buộc Tehran phải xem xét lại kế hoạch trả đũa của mình.
Ngoại trưởng Jordan đã có chuyến thăm hiếm hoi tới Iran vào đầu tuần này và hôm 7/8, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nói chuyện với ông Pezeshkian. Theo Tổng thống Pháp, Paris đã thúc giục ông “làm mọi cách để tránh một cuộc leo thang quân sự mới” .
Trong khi đó, người ta cũng đang dự đoán một cuộc tấn công dự kiến khác nhằm vào Israel, từ Hezbollah, lực lượng dân quân và phong trào chính trị được Iran hậu thuẫn ở Li-băng.
Nhóm này đã thề sẽ đáp trả việc Israel sát hại chỉ huy cấp cao Fuad Shukr tại thành trì Dahiya, ngoại ô phía nam Beirut, xảy ra chỉ vài giờ trước vụ ám sát Haniyeh.
Mối lo ngại về một cuộc xung đột lớn ở Li-băng đang lên mức cao nhất kể từ khi Hezbollah tăng cường tấn công chống lại Israel, một ngày sau cuộc tấn công của Hamas (vào ngày 7/10) nhắm vào lãnh thổ Israel.
Hầu hết bạo lực đã được kiềm chế ở các khu vực dọc biên giới Li-băng - Israel, trong khi cả Hezbollah và Israel vẫn cho thấy họ không quan tâm đến một cuộc chiến tổng lực.
Cho đến nay, nhóm này chủ yếu nhắm vào các cơ sở quân sự của Israel, mặc dù các cuộc tấn công của nhóm này ngày càng tinh vi hơn và đánh vào các vị trí sâu hơn trong nước.
Lãnh đạo Hezbollah - Hassan Nasrallah, người đã hứa sẽ có phản ứng “mạnh mẽ” và “hiệu quả”, mô tả Shukr là một trong những “bộ óc chiến lược của phe kháng chiến” và cho hay họ đã nói chuyện qua điện thoại một giờ trước khi ông bị ám sát.
Thế lưỡng nan của Israel
Trong quá khứ, Hezbollah đã trả đũa việc sát hại các chỉ huy hàng đầu bằng cách phóng hàng loạt tên lửa vào Israel. Việc một nhân vật cấp cao như vậy bị ám sát tại căn cứ của họ ở thủ đô Li-băng có thể sẽ dẫn đến một phản ứng mang tính biểu tượng hơn.
Tuy nhiên, ở Li-băng, mọi người vẫn còn nhớ sự tàn phá do cuộc chiến năm 2006 giữa Hezbollah và Israel gây ra, nhiều người lo ngại họ đang bị kéo vào một cuộc xung đột không có lợi cho quốc gia. Nhưng một Hezbollah bị tổn hại cũng không có lợi cho Iran.
Với tên lửa dẫn đường chính xác và máy bay không người lái tấn công, Hezbollah là nhân tố then chốt trong khả năng răn đe của Iran, ngay sát biên giới Israel.
Israel coi chương trình hạt nhân của Iran là một mối đe dọa hiện hữu và Hezbollah có thể sẽ đóng một vai trò quan trọng trong phản ứng của Iran nếu các cơ sở của nước này bị Israel tấn công.
Hezbollah là nhóm chính trong cái gọi là Trục kháng chiến, một liên minh được Iran hậu thuẫn trong khu vực bao gồm người Houthi ở Yemen và các nhóm dân quân ở Iraq, đã thực hiện các cuộc tấn công vào Israel và các mục tiêu phương Tây kể từ tháng 10.
Các quan chức cấp cao của Iran tưởng niệm cái chết của thủ lĩnh chính trị Hamas - Ismail Haniyeh - Ảnh: EPA
Người ta không biết liệu Iran và các lực lượng ủy nhiệm của họ có phối hợp ứng phó hay không, mặc dù các báo cáo trên phương tiện truyền thông Mỹ cho thấy Hezbollah có thể hành động độc lập trước tiên.
Tuần này, tướng Michael Kurilla, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ đã đến thăm Israel để đánh giá công tác chuẩn bị an ninh và Mỹ dự kiến một lần nữa sẽ dẫn đầu nỗ lực bảo vệ Israel trong trường hợp bị Iran tấn công trong khi Thủ tướng Israel - Benjamin Netanyahu đã thề buộc đối phương “phải trả giá đắt cho bất kỳ hành động xâm lược nào chống lại chúng tôi, từ bất kỳ hướng nào”.
Khi tình trạng chờ đợi cho màn trả đũa có khả năng diễn ra, các chuyến bay ở cả Israel và Li-băng đều bị hủy hoặc đình chỉ, các hãng hàng không đang tránh không phận của các nước này và chính phủ nước ngoài đang kêu gọi công dân của họ rời đi.
Một số người đang chuẩn bị cho chiến tranh và khu vực này có thể, cố tình hoặc vô tình rơi vào một cuộc chiến.
(CAO) Hôm 8/8, Reuters đưa tin cả nước Israel đang thấp thỏm chờ một cuộc tấn công trả đũa từ Iran và các đồng minh.