Chủ tịch tỉnh chỉ đạo xử lý
Như Chuyên đề CATP đã phản ánh (trên số báo ra ngày 08-9-2022), ngày 25-7-2022, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành 2 Quyết định (QĐ) thu hồi đất do Công ty H.P quản lý sử dụng tại xã Bình Sơn (trước đây là xã Long An), H.Long Thành, tỉnh Đồng Nai để thực hiện dự án Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành. Trong đó, QĐ số 1893/QĐ-UBND thu hồi 198.616m2; QĐ số 1896/QĐ-UBND thu hồi 95.704,2m2.
Cùng ngày 25-7-2022, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành 2 QĐ "phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ (BTHT) đối với Công ty H.P". Trong đó, QĐ số 1894/QĐ-UBND liên quan phần đất 198.616m2 và QĐ số 1895/QĐ-UBND liên quan phần đất 95.704,2m2. Đáng lưu ý, cả hai QĐ này, UBND tỉnh Đồng Nai chỉ bồi thường về vật kiến trúc và cây trồng với tổng số tiền 1,34 tỷ đồng; trong khi toàn bộ diện tích đất hơn 294.320m2 không được BTHT đồng nào, dẫn đến khiếu nại.
Căn cứ QĐ số 2233/QĐ-UBND ngày 26-8-2022 của Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, Thanh tra tỉnh đã mời Công ty H.P làm việc vào sáng 21-9-2022. Đại diện DN xác định: Đơn đề ngày 12-8-2022 là của Công ty H.P khiếu nại đối với QĐ số 1894 và QĐ số 1895, đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai xem xét BTHT về đất, theo đúng quy định pháp luật về đất đai với tổng số tiền 128,47 tỷ đồng.
Con đường rộng 12m và lưới điện trung thế dài 2,2km do Công ty H.P đầu tư xây dựng
Cơ sở pháp lý để khiếu nại: Trước khi thực hiện dự án Cảng HKQT Long Thành, hơn 294.300m2 đất do Công ty H.P đang quản lý, sử dụng. Phần đất này được Thủ tướng Chính phủ giao cho Công ty H.P dưới hình thức cho thuê tại QĐ số 1015/QĐ-TTg ngày 17-10-2000, căn cứ tờ trình số 3506/TTr-UBT ngày 07-9-2000 của UBND tỉnh Đồng Nai và tờ trình số 1440/TT-TCĐC ngày 27-9-2000 của Tổng cục Địa chính, nay là Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT). Để có được phần đất này, DN đã đền bù cho mấy chục hộ dân vào thập niên 1990. Như vậy, toàn bộ diện tích đất do DN tạo lập, đơn vị nào vào khai thác thì phải bồi thường giá trị quyền sử dụng đất cho Công ty H.P theo đúng quy định pháp luật.
Căn cứ khoản 4 Điều 75 và khoản 3 Điều 102 Luật Đất đai 2013; Điều 25 Nghị định 43/NĐ-CP ngày 15-5-2014 (quy định chi tiết thi hành một số điều, khoản của Luật Đất đai) và Điều 13 Nghị định 47/NĐ-CP ngày 15-5-2014 (BTHT; tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất) của Chính phủ, Công ty H.P đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai bồi thường, hỗ trợ về đất khi thu hồi để thực hiện dự án Cảng HKQT Long Thành. Ngoài ra, Công ty H.P kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai bồi thường phần diện tích đất làm đường giao thông (rộng 12m, dài 2,2km) và hỗ trợ chi phí mà DN đã đầu tư làm con đường này.
Đầu tư hàng tỷ đồng, nhận lại… con số "0"?
Ngoài những nội dung trình bày được ghi rõ trong biên bản, Công ty H.P còn đính kèm văn bản gửi Thanh tra tỉnh Đồng Nai, nêu và đặt ra một số vấn đề cụ thể:
Thứ nhất, Công ty H.P đầu tư dự án khai thác đá xây dựng với đầy đủ thủ tục pháp lý, được Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Đồng Nai và các cấp thẩm quyền phê duyệt. Chi phí cho dự án rất lớn. Bắt đầu từ năm 1995, Công ty H.P đã đổ tiền thực hiện một loạt công việc như đo vẽ, thăm dò, xác định trữ lượng, chất lượng khoáng sản... Tiếp đến, DN đầu tư hàng tỷ đồng để xây văn phòng, nhà xưởng; lắp đặt trang thiết bị, hệ thống máy nghiền, xay đá; khu chứa đá nguyên liệu, khu chứa đá thành phẩm; xây nhà ở công nhân; làm đường giao thông kết nối dự án với Quốc lộ 51 và kéo lưới điện trung thế dài 2,2km... Tổng số tiền mà Công ty H.P đầu tư cho dự án từ năm 1995-2000, tương đương 2.600 lượng vàng SJC.
Thứ hai, cuối năm 2003, dự án đã được đầu tư hoàn chỉnh, với đầy đủ thủ tục, giấy phép. Công ty H.P đang chuẩn bị khai thác thì có lệnh của lãnh đạo tỉnh Đồng Nai phải ngừng mọi hoạt động vì toàn bộ phần đất dự án của Công ty H.P nằm trong quy hoạch Cảng HKQT Long Thành. Tuân thủ chỉ đạo của UBND tỉnh Đồng Nai, Công ty H.P đã ngưng toàn bộ hoạt động chờ các sở, ban, ngành của tỉnh kiểm kê để bồi thường. DN chờ đợi đến nay đã gần 20 năm, nhưng chưa xem xét, giải quyết BTHT thỏa đáng. Trong khi đó, dự án Cảng HKQT Long Thành đã triển khai, lực lượng thi công tiến hành "càn quét" dự án của Công ty H.P, hệt như cưỡng chế thu hồi đất, hoàn toàn trái quy định pháp luật, khiến DN vô cùng bức xúc.
Thứ ba, trước đây, Trung tâm PTQĐ tỉnh Đồng Nai đã có văn bản dự thảo tổng giá trị BTHT về đất cho Công ty H.P hơn 32,4 tỷ đồng. Số tiền này tuy lớn nhưng chỉ bù đắp được phần nào so với công sức, tiền của đã đầu tư rồi bị chôn chặt tại dự án suốt hơn 22 năm qua. Với các QĐ số 1894 và số 1895/QĐ-UBND ngày 25-7-2022, không BTHT toàn bộ diện tích đất, UBND tỉnh Đồng Nai đã chối bỏ toàn bộ giá trị đầu tư vào dự án của Công ty H.P. Các QĐ này lộ dấu hiệu trái pháp luật, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của DN.
Để doanh nghiệp không mất niềm tin…
Trưng bằng chứng, đại diện Công ty H.P trình bày: Trước đây, DN đã nhận được hai văn bản của Trung tâm PTQĐ tỉnh Đồng Nai đều do Giám đốc Nguyễn Đồng Thanh ký, liên quan đến dự thảo "phương án BTHT đối với Công ty H.P".
Tại văn bản số 888/TTPTQĐ-BT ngày 06-11-2020, Giám đốc Thanh xác định: Trung tâm PTQĐ tỉnh phối hợp các đơn vị liên quan thực hiện kiểm đếm, lập hồ sơ và dự thảo phương án BTHT đối với Công ty H.P có đất bị thu hồi, cụ thể như sau: Giá trị BTHT phần diện tích đất 198.616m2 là 21,847 tỷ đồng; cây trồng 760,699 triệu đồng; tài sản khác 615,248 triệu; thưởng di dời 12 triệu.
Tại văn bản số 947/TTPTQĐ-BT ngày 25-11-2020, Giám đốc Thanh xác định: Giá trị BTHT phần đất 95.704,2m2 là 10,625 tỷ đồng; cây trồng 144,27 triệu.
Theo hai văn bản do chính Giám đốc Trung tâm PTQĐ tỉnh Đồng Nai ký, tổng giá trị BTHT về đất cho Công ty H.P hơn 32,4 tỷ đồng (110.000 đồng/m2)
Công ty H.P có hai văn bản (số 32/CVHP.20 ngày 16-11-2020 và số 33/CVHP.20 ngày 01-12-2020) gửi UBND tỉnh Đồng Nai, Trung tâm PTQĐ tỉnh Đồng Nai và các sở, ngành liên quan, nêu rõ một số nội dung:
Về diện tích đất thu hồi: Ngoài 294.320,2m2 đã xác định, Trung tâm PTQĐ chưa bồi thường phần đất 25.387m2 mà Công ty H.P sử dụng làm đường giao thông.
Về giá bồi thường: Căn cứ theo QĐ số 1213/QĐ-UBND ngày 17-4-2020 của UBND tỉnh Đồng Nai, giá đất thấp nhất tại khu vực dự án mỏ đá là 181.000 đồng/m2 nhưng Trung tâm PTQĐ áp giá bồi thường 110.000 đồng/m2 cho Công ty H.P là quá thấp, lại không hỗ trợ khiến DN thiệt đơn, thiệt kép. Trong khi đó, giá đất theo thị trường tại khu vực này từ 1,2 đến 1,7 triệu đồng/m2.
Đại diện Công ty H.P lên tiếng: Những vấn đề liên quan đã được DN trình bày rõ trong đơn khiếu nại ngày 12-8-2022. Dù áp dụng theo quy định của Luật Đất đai năm 1993 (tại thời điểm dự án bị tỉnh Đồng Nai đình chỉ hoạt động để thu hồi đất) hay Luật Đất đai 2013 (tại thời điểm tỉnh phê duyệt phương án bồi thường) thì Công ty H.P đều có đủ điều kiện để được BTHT về đất với giá 401.000 đồng/m2. Trong đó, bồi thường 181.000 đồng; hỗ trợ 220.000 đồng/m2 (theo quy định chung của tỉnh). Ngoài ra, phần đất làm đường 25.387m2 cũng phải được BTHT. Tổng số tiền BTHT về đất cho Công ty H.P là 128,47 tỷ đồng.
Doanh nghiệp bày tỏ: "Trải qua ¼ thế kỷ đầu tư vào dự án, Công ty H.P phải gồng mình gánh chịu hàng loạt thiệt hại không thể bù đắp. Trong mọi hoàn cảnh, DN luôn tuân thủ quy định pháp luật, nghiêm túc chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước cũng như chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh Đồng Nai và các cơ quan hữu quan. Một lần nữa, chúng tôi trân trọng đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai xem xét thấu đáo, khẩn trương chỉ đạo giải quyết khiếu nại của Công ty H.P theo đúng quy định pháp luật, nhằm giảm bớt khó khăn chồng chất, tạo điều kiện cho DN sớm ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh...".