"Dở khóc, dở cười" vì những bản án... tréo ngoe (!)

Điệp khúc "sơ thẩm, phúc thẩm, rồi... Giám đốc thẩm" (!)

Ông Trí và vợ là bà Lê Thị Mỹ Hồng cùng trình bày: Trước khi ký hợp đồng đặt cọc mua bán nhà đất số 6 vào ngày 4-10-2013, vợ chồng ông đã kiểm tra kỹ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (gọi tắt là "sổ hồng") số BO 661020, do UBND Q.Bình Tân cấp ngày 26-7-2013 cho bà Nguyễn Thị Thu (SN 1962, ngụ P.Bình Trị Đông, Q.Bình Tân), đứng tên đại diện cho những người sử dụng đất và thừa kế. Theo đó, phần đất được công nhận diện tích là 1.000m2, trên có khu nhà cấp 4 với diện tích 615,3m2.

Sau khi thanh toán đủ số tiền 13 tỷ đồng, bên bán bàn giao toàn bộ khu nhà đất cho vợ chồng ông Trí quản lý, sử dụng làm bãi giữ xe. Kinh doanh chưa bao lâu thì ông Trí được Tòa án nhân dân (TAND) TPHCM mời làm việc với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án tranh chấp nhà đất số 6. Tìm hiểu sự việc, ông giật mình khi biết nhà đất số 6 xảy ra tranh chấp rất phức tạp, với nguyên đơn là ông Hồ Xây (SN 1953, ngụ P6Q11, TPHCM), bị đơn là phía bà Thu. Chỉ riêng các cấp tòa giải quyết, đã có 6 bản án trái ngược nhau.

Cụ thể, xét xử sơ thẩm lần thứ nhất ngày 12-11-2009, TAND TPHCM tuyên nguyên đơn thắng kiện. Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TPHCM mở phiên tòa vào ngày 5-8-2010, tuyên đảo ngược bản án sơ thẩm. Căn cứ bản án phúc thẩm và nguồn gốc tạo dựng, quá trình sử dụng đất của hộ gia đình cụ Nguyễn Thị Út (mẹ ruột bà Thu, qua đời năm 1997), UBND Q.Bình Tân cấp "Sổ hồng" số BO 661020 cho bà Thu đứng tên đại diện. Tại Quyết định giám đốc thẩm ngày 12-11-2013, TAND Tối cao tuyên hủy cả hai bản án phúc thẩm và sơ thẩm trên, giao hồ sơ cho TAND TPHCM giải quyết lại từ đầu.

Xét sử sơ thẩm lần thứ hai, TAND TPHCM tuyên cho nguyên đơn thắng kiện bằng Bản án số 1132/2017/DS-ST ngày 30-8-2017. Hội đồng xét xử (HĐXX) buộc vợ chồng bà Thu và các con hoàn trả cho ông Trí 13 tỷ đồng. Bà Thu kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

Nhà đất số 6, đường Liên khu 2-5 đang được thế chấp tại ngân hàng

TAND Cấp cao tại TPHCM đưa vụ án ra xử phúc thẩm ngày 11-4-2019, tuyên Bản án số 111/2019/DS-PT (gọi tắt là Bản án số 111): Sửa bản án sơ thẩm, bác yêu cầu của nguyên đơn là những người thừa kế quyền và nghĩa vụ tố tụng của ông Hồ Xây (qua đời năm 2015). HĐXX phúc thẩm xác định 1.000m2 đất thuộc quyền sử dụng của phía bị đơn, theo "Sổ hồng" số BO 661020 do UBND Q.Bình Tân cấp ngày 26-7-2013 cho bà Thu. HĐXX cũng chấp nhận yêu cầu của ông Trí và bà Thu, hai bên tiếp tục thực hiện hợp đồng chuyển nhượng nhà đất trên.

Ngày 21-6-2021, TAND Tối cao ra Quyết định giám đốc thẩm số 17/2021/DS-GĐT, tuyên chấp nhận kháng nghị ngày 10-3-2021 của Viện trưởng Viện KSND Tối cao, hủy Bản án số 111 của TAND Cấp cao tại TPHCM, giữ nguyên Bản án sơ thẩm 1132/2017/DS-ST của TAND TPHCM.

Rối càng thêm rối

Trước khi có kháng nghị và quyết định giám đốc thẩm ngày 21-6-2021, Bản án phúc thẩm số 111 có hiệu thi hành. Căn cứ bản án này, phía bị đơn và ông Trí đã thống nhất, giải quyết xong các khoản phải thi hành án và hoàn tất hợp đồng chuyển nhượng nhà đất số 6. Ông Trí được Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Q.Bình Tân cập nhật sang tên vào ngày 25-02-2020.

Là người đứng tên hợp pháp trên "sổ hồng", ông Trí đã ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất số 6 cho ông Nguyễn Văn Mến (SN 1972, ngụ xã Tân Khánh Đông, TP.Sa Đéc, Đồng Tháp), được cập nhật sang tên vào ngày 10-7-2020. Sau đó, ông Mến mang toàn toàn bộ nhà đất số 6 thế chấp tại Agribank - Chi nhánh TP.Cần Thơ.

Ông Trí bày tỏ bức xúc: "Vợ chồng tôi nghiêm túc chấp hành và thực hiện theo bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực thi hành. Cụ thể ở đây là Bản án phúc thẩm số 111 ngày 11-4-2019 của TAND Cấp cao tại TPHCM, đã được phía bà Thu và tôi thi hành xong, trước khi có kháng nghị của Viện KSND Tối cao hơn một năm. Kết quả thi hành án đúng quy định pháp luật, đã được công nhận. Tôi rất lấy làm tiếc khi quyết định giám đốc thẩm ngày 21-6-2021 của TAND Tối cao không xem xét, giải quyết hậu quả việc thi hành án cũng như quyền lợi chính đáng, hợp pháp của vợ chồng tôi".

Nghiên cứu hồ sơ và quyết định giám đốc thẩm của TAND Tối cao, luật sư Trần Hải Đức (Đoàn Luật sư TPHCM) nêu quan điểm: Nhà đất số 6 Liên khu 2-5, P.Bình Trị Đông thực tế đã thay đổi tình trạng, được chuyển nhượng hợp pháp trên cơ sở của bản án đã có hiệu lực pháp luật. Vì thế, quyền lợi hợp pháp của vợ chồng ông Trí và ông Nguyễn Văn Mến cần được tòa án đảm bảo và không bị xâm phạm, bởi việc giao dịch này phù hợp với quy định của pháp luật, không bị vô hiệu. Tại quyết định giám đốc thẩm ngày 21-6-2021, TAND Tối cao tuyên "giữ y bản án sơ thẩm", nhưng không giải quyết hậu quả thi hành án là chưa tuân thủ Điều 344 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015. Điều 344 quy định rõ: "...Trường hợp bản án, quyết định của tòa án đã thi hành được một phần hoặc toàn bộ thì HĐXX giám đốc thẩm phải giải quyết hậu quả của việc thi hành án".

Do đó, có căn cứ để TAND Tối cao xem xét theo thủ tục tái thẩm đối với quyết định giám đốc thẩm nêu trên, nhằm giải quyết vụ án một cách toàn diện, khách quan, đảm bảo quyền, lợi ích của các đương sự theo đúng quy định của pháp luật.