Hỏi: Gia đình tôi sinh sống ổn định trên thửa đất của cha mẹ để lại từ nhiều năm trước, có kê khai nhưng chưa làm thủ tục cấp sổ đỏ (SĐ). Hiện nay Nhà nước có dự án mở đường, dự kiến thu hồi một phần mảnh đất của gia đình. Nếu chưa có SĐ, gia đình tôi có được bồi thường (BT) không, giá BT và thời gian thu hồi như thế nào? (HÀ THANH THẢO, Long An).
Trả lời: Điều 74, 75 Luật Đất đai (ĐĐ) năm 2013 quy định, người sử dụng (SD) đất (cá nhân, hộ gia đình) được BT khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện sau:
- Đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm.
- Có giấy chứng nhận (sổ đỏ, sổ hồng) hoặc đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận theo quy định nhưng chưa được cấp.
Đất của gia đình bạn có nguồn gốc rõ ràng, SD ổn định lâu năm, nếu không có tranh chấp sẽ đủ điều kiện được cấp SĐ, do vậy khi thu hồi sẽ được BT về đất và tài sản trên đất theo quy định pháp luật.
Về mức BT, khoản 2, điều 74 Luật ĐĐ quy định: Việc BT được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích SD với loại đất thu hồi, nếu không có đất để BT thì được BT bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND cấp tỉnh quyết định (QĐ) tại thời điểm QĐ thu hồi đất.
Khoản 3 và 4, điều 114 Luật ĐĐ 2013 quy định: Việc xác định giá đất cụ thể phải dựa trên cơ sở điều tra, thu thập thông tin về thửa đất, giá đất thị trường và thông tin về giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai; áp dụng phương pháp định giá đất phù hợp. Căn cứ kết quả tư vấn xác định giá đất, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh trình Hội đồng thẩm định giá đất xem xét trước khi trình UBND cùng cấp QĐ.
Theo các quy định nêu trên, trước khi thu hồi đất, địa phương cần xác định đất của gia đình bạn thuộc loại nào (đất thổ cư, đất trồng cây lâu năm, đất trồng lúa...) để áp dụng BT theo đơn giá loại đất tương ứng.
Để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người SD đất, trước khi có QĐ thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền phải thông báo trước cho người dân một khoảng thời gian nhất định: chậm nhất là 90 ngày đối với đất nông nghiệp, 180 ngày đối với đất phi nông nghiệp.
Khi thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, tổ chức làm nhiệm vụ BT, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm lập phương án BT, hỗ trợ, tái định cư và niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi.